Ποιους κινδύνους κρύβει η απότομη έκθεση στο ηλιακό φως την άνοιξη και ποια μέτρα προστασίας χρειαζόμαστε;
Ο ήλιος όπως όλοι γνωρίζουμε είναι υπέυθυνος για τη γήρανση του δέρματος αλλά και για πολλές φωτοδερματοπάθειες και για τον καρκίνο του δέρματος. Σπεύδουμε όλοι ή τουλάχιστον οι πιο συνειδητοποιημένοι να προστατευτούμε το καλοκαίρι όσο αποτελεσματικότερα γίνεται με τη χρήση αντιηλιακών και αποφυγή άμεσης και πολύωρης έκθεσης.
Στην Ελλάδα ωστόσο η περίοδος ηλιοφάνειας είναι πολύ μεγάλη και ξεκινάει νωρις ήδη από τον Μάρτιο με ημέρες έντονης λιακάδας. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε να προστατευόμαστε εγκαίρως από τον ήλιο της άνοιξης οπου το δέρμα δεν είναι προετοιμασμένο για αυτήν την αιφνίδια και απότομη έκθεση σε έντονη υπεριώδη ακτινοβολία. Από το φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας η υπεριώδης ακτινοβολία είναι αυτή που ασκεί κυρίως επίδραση στο δέρμα του ανθρώπου.Περιλαμβάνει την UVB,υπεύθυνη κυρίως για καρκινογένεση τη UVA, υπεύθυνη για φωτογήρανση και τη UVC, η οποία όμως απορροφάται από το όζον.
Την άνοιξη είναι πολύ ευκολο να πάθει κάποιος ηλιακό έγκαυμα, διότι οι θερμοκρασίες δεν είναι πολύ υψηλές και η παραμονή στον ήλιο είναι ευχάριστη. Επίσης το δέρμα μετά από το χειμώνα δεν έχει ξεκινήσει να συνθέτει μελανίνη και είναι εντελώς εκτεθειμένο στην ηλιακή ακτινοβολία. Η απότομή μάλιστα έκθεση στον ήλιο ενέχει τον κίνδυνο εμφάνισης φωτοδερματίτιδας όπως πολύμορφο εξάνθημα εκ φωτός με έντονο κνησμό και εξάνθημα στα εκτεθειμένα μέρη.
Ο ήλιος της άνοιξης όταν αμελούμε να προστατευτούμε αποτελεσματικά, μπορεί να επιδεινώσει πολλές προυπάρχουσες δερματοπάθειες είτε λόγω ανοσοκαταστολής τοπικά, είτε μέσω άλλων μηχανισμών. Ο επιχείλιος έρπητας υποτροπιάζει μετά από πολύωρη έκθεση στον ήλιο.Αυτό δεν το έχουμε υπ’όψιν την άνοιξη με αποτέλεσμα οι δραστηριότητες στην ύπαιθρο την άνοιξη χωρίς προστασία να πυροδοτήσουν έξαρση του επιχείλιου έρπητα. Ο ι πορφυρίες, η δερματομυοσίτιδα, η φυλλώδης πέμφιγα, η πελλάγρα (ένδεια νιασίνης), η νόσος Darier, ο δισκοειδής λύκος, η νόσος Hailey-Halley,η ροδόχρους ακμή , η νόσος Darier, επιδεινόνονται με τον ήλιο. Η λεύκη είναι ένα νόσημα που επίσης απαιτεί ισχυρή αντιηλιακή προστασία των πασχουσών περιοχών καθώς μη έχοντας μελανίνη, καίγονται αμέσως ακόμα και την άνοιξη..Τα φαρμακευτικά εξανθήματα φουντώνουν στον ήλιο ενώ και όσοι έχουν ευρυαγγείες πρέπει να αποφεύγουν την ανοιξιάτικη ηλιοθεραπεία καθώς οι ευρυαγγείες επιδεινώνονται.
Ειδικά για τους ασθενείς με ακμή που βρίσκονται υπό αγωγή με τοπικές θεραπείες με προιόντα όπως ρετινοειδή και υπεροξείδιο του βενζολίου, ο ανοιξιάτικος ήλιος πρέπει να αποφεύγεται καθώς μπορεί να δημιουργηθούν παναδες στο υπό θεραπεία δέρμα πριν προλάβει ο δερματολόγος να τροποποιήσει την αγωγή με προιόντα που να επιτρέπουν την έκθεση στον ήλιο. Αλλά και όσοι λαμβάνουν ρετινοειδή συστηματικά για ακμή ή άλλα νοσήματα ( π.χ ψωρίαση) θα πρέπει να χρησιμοποιούν αντιηλιακή προστασία διότι τα ρετινοειδή προκαλούν φωτοευαισθησία και ακόμα και ολιγόλεπτη έκθεση μπορεί να προκαλέσει έγκαυμα.
Αλλά και όσοι λαμβάνουν αντιβιοτικά της κατηγορίας των τετρακυκλινών και ειδικά μινοκυκλίνη πρέπει να αποφευγουν τον ήλιο καθώς οι ουσίες αυτές μπορεί να προκαλέσουν σε συνδυασμό με τον ήλιο εξανθήματα αλλά και μόνιμες δυσχρωμίες.
Οι θεραπείες που μπορεί να έχουν γίνει τέλος του Χειμώνα όπως peelings, fractional laser και γενικά θεραπείες που καίνε ή ερεθίζουν την επιδερμίδα, απαιτουν αποφυγή έκθεσης στον ήλιο έως και ένα μήνα μετα, επομένως ο ανοιξιάτικος ήλιος χωρίς προστασία είναι απαγορευτικός για όσους έχουν κάνει πρόσφατα τέτοιες θεραπείες.
Επίσης πολλά καλλυντικά περιέχουν ουσίες που προκαλούν μικροαπολέπιση της επιδερμίδας (οξέα φρούτων, βιταμίνηΑ) και η χρήση τους ακόμα και τη νύχτα επιβάλλει την αντιηλιακή προστασία την ημέρα, διαφορετικά το δέρμα είναι πιθανό να κάνει πανάδες , φακίδες, δυσχρωμίες. Οι δερματολόγοι έχουν υπ’οψιν τους την απαιτούμενη αλλαγή σε καλλυντικά που δεν απολεπίζουν για το καλοκαίρι, ωστόσο πολλοί είτε δε θυμούνται αυτές τις οδηγίες , είτε τους προλαβαίνει ο ανοιξιάτικος ήλιος πριν επισκεφτούν δερματολόγο.
Τέλος μία μεγάλη κατηγορία ατόμων που υποφέρουν με την έναρξη της ηλιοφάνειας , είναι τα άτομα που ήδη έχουν μέλασμα και πανάδες. Οι δυσχρωμίες αυτές υποτροπιάζουν ακόμα και με ολιγόλεπτη παραμονή στον ήλιο και μία ανοιξιάτικη ημέρα χωρίς αντιηλιακό μπορεί να ακυρώσει όλη την θεραπεία λευκανσης που έκανε το άτομο όλο το χειμώνα και να σηματοδοτήσει την περίοδο που θα πρέπει να χρησιμοποιεί μακιγιάζ κάλυψης των επερχόμενων δυσχρωμιών.
Η έγκαιρη λοιπόν αντιηλιακή προστασία είναι πολύ σημαντική και το αντιηλιακό να είναι η πρώτη αγορα καλλυντικού μας και όχι να το αγοράζουμε λίγο πριν πάμε διακοπές. Πρέπει να έχει υψηλό δείκτη SPF, που αναφέρεται στην προστασία από τη Β ακτινοβολία. Αντίστοιχος δείκτης δεν υπάρχει για την Α, αλλά πρέπει το αντιηλιακό μας να αναφέρει υψηλή προστασία και για αυτή. Σημαντική ιδιότητα που πρέπει να έχουν τα αντιηλιακά είναι η φωτοσταθερότητα, να μην αλλοιώνεται δηλαδή η σύνθεσή τους άρα και η αποτελεσματικότητά τους κατά την αλληλεπίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας και των αντιηλιακών τους φίλτρων.Για το πρόσωπο καλό είναι να επιλέγουμε oil-free συνθέσεις για να αποφύγουμε ακμή από τα αντιηλιακα. Επίσης πρέπει να έχουν μια σύσταση τέτοια που να παραμένει ανθεκτική και να προσφέρει προστασία ακόμα και κατά την εφίδρωση ή το κολύμπι.Tα μεταλλικά φίλτρα (οξείδιο του ψευδαργύρου και διοξείδιο του τιτανίου) είναι κατάλληλα για ευαίσθητες καθώς και παιδικές επιδερμίδες. Απαιτούν όλα τα αντιηλιακά μεγάλη ποσότητα και συχνή ανανέωση.Επίσης εάν η παραμονή στον ανοιξιάτικο ήλιο είναι πολύωρη, καπέλο, γυαλιά και προστασία με ρούχα είναι απαραίτητα.
Μουσάτου Βασιλική
Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος
iatronet.gr
