Ο θάνατος συγγενούς, ο χωρισμός, κάποια ασθένεια, ακόμα και ο γάμος μπορούν να μας αγχώσουν. Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε το στρες;
Το άγχος (ή στρες) σύμφωνα με τον Φρόυντ, θεωρείται αποτέλεσμα μεταλλαγής της λιμπιντικής ενέργειας. Αργότερα υποστηρίχτηκε πως η εκδήλωση του άγχους γίνεται λόγω της αποτυχημένης προσπάθειας απώθησης και δόμησης νευρωσικών συμπτωμάτων.
Τα συμπτώματα της εκδήλωσης του άγχους, ποικίλlουν ανάλογα με την πηγή προέλευσής του, τις γενετικές προδιαγραφές (“γενετικό κώδικα”-κληρονομικές καταβολές) του κάθε ατόμου, την ιδιοσυγκρασία του και τον προσωπικό τρόπο αντίδραςής του στις διάφορες στρεσογόνες καταστάσεις. Οι συνηθέστερες στρεσογόνες καταστάσεις είναι:
- ο θάνατος συγγενικού προσώπου
- ο χωρισμός ή το διαζύγιο
- κάποια σοβαρή ασθένεια ή ατύχημα
- ο γάμος κι ειδικά η διαδικασία προετοιμασίας για αυτόν
- η απόλυση από την εργασία ή η μακροχρόνια ανεργία
Όσο πιο συχνό και έντονο είναι το στρες, τόσο πιο δύσκολο μας είναι να αντιμετωπίσουμε τις καθημερινές μας υποχρεώσεις. Για αυτό είναι σημαντικό πριν από κάθε προσπάθεια θεραπευτικής αγωγής του άγχους, να γίνει προσεκτικός εργαστηριακός και ψυχολογικός έλεγχος του ατόμου και να αποσαφηνισθούν εντελώς τα αίτια πρόκλησής του. Πρέπει να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για αμιγές ή παθολογικό άγχος, σωματική ή ψυχική διαταραχή και να αποκλειστεί η περίπτωση της κατάθλιψης λόγω ψυχιατρικών ή άλλων προβλημάτων.
Αρκετοί υποστηρίζουν, ότι ο πιο απλός και άμεσος τρόπος θεραπείας μιας κατάστασης άγχους είναι οι βιολογικές μέθοδοι: όπως τα αντί-αγχολυτικά φάρμακα. Βέβαια, τα περισσότερα από αυτά έχουν μακρόχρονες αρνητικές επιπτώσεις στον οργανισμό των πασχόντων, για αυτό και αποφεύγεται η άσκοπη χρήση τους. Εξάλλου, είναι πλέον επιστημονικά αποδεδειγμένο, ότι η αποτελεσματικότητά τους, ύστερα από μία πρώτη εντυπωσιακή φάση, μειώνεται προοδευτικά και η κατάσταση συνήθως επανέρχεται μετά τη διακοπή τους. Συχνά μία μεταβολή του νοσογόνου περιβάλλοντος με τη συμβουλή ή την άμεση επέμβαση ενός ειδικού, μπορεί να φέρει βελτίωση στην κατάσταση. Μία σύντομη ψυχοθεραπεία ή μία θεραπεία συμπεριφοράς μπορεί να έχουν καλά αποτελέσματα. Φυσικά, εάν η κατάσταση είναι περιστασιακή, χωρίς άμεση σύνδεση με κάποια νευρωτική διαταραχή, όπως την παραμονή κάποιας δοκιμασίας για την οποία δεν θεωρούμε τον εαυτό μας απολύτως έτοιμο, το άγχος εξαφανίζεται από μόνο του, μόλις πάψει να υπάρχει η περίσταση που το προκαλεί. Σε διαφορετική περίπτωση, και εφόσον οι συνθήκες και η ψυχολογική ικανότητα του αγχωτικού ατόμου το επιτρέπουν, ενδείκνυται η ψυχανάλυση ή η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία.
Ενδεικτικά οι τρόποι διαχείρισης των στρεσογόνων καταστάσεων μπορεί να συνοψιστούν ως εξής:
Biofeedback: λαμβάνουμε έλεγχο των σωματικών λειτουργιών εάν γνωρίζουμε τι συμβαίνει. Αυτή η τεχνική δίνει στο άτομο κάποιου είδους ανταπόκριση σχετικά με τις σωματικές αντιδράσεις του και μπορεί να τις ενθαρρύνει.
Rational emotive therapy: η μέθοδος αυτή ανακαλύφθηκε από τον Albert Ellis το 1996 και σύμφωνα με αυτή, το άγχος προέρχεται από παράλογο τρόπο σκέψης. Η τεχνική αυτή εξετάζει τα πιστεύω ενός ανθρώπου και προσπαθεί να τα αλλάξει θετικά.
Φυσικοί μέθοδοι: όπως η yoga, ο βελονισμός και η άθληση.
Μέθοδοι χαλάρωσης: για παράδειγμα, το μασάζ, ο διαλογισμός ή οι βαθιές αναπνοές, οι οποίες συντελούν στην ψυχική ηρεμία. Ακόμη, η νευρομυϊκή μέθοδος, στην οποία χαλαρώνουμε τους γλουτούς, τα πόδια, το πρόσωπο, την πλάτη και άλλες περιοχές του σώματος στις οποίες συσσωρεύεται το άγχος.
Βιολογικές μέθοδοι: όπως τα αντί-αγχολυτικά φάρμακα. Βέβαια, τα περισσότερα από αυτά έχουν μακρόχρονες αρνητικές επιπτώσεις στον οργανισμό των πασχόντων, για αυτό και αποφεύγεται η άσκοπη χρήση τους.
Κοινωνική υποστήριξη: αυτή η μέθοδος βοηθά τους ανθρώπους, οι οποίοι πάσχουν από άγχος, να υποφέρουν λιγότερο μέσω της ψυχολογικής υποστήριξης μίας ομάδας (group therapy).
Η μέθοδος του Hanson: το άτομο που νιώθει ότι δεν είναι σε θέση να ελέγξει το άγχος του, μαθαίνει να το αγνοεί και να αποκτήσει τη συνήθεια να ελέγχει όλα τα άλλα που μπορεί.
Αναπνευστική γυμναστική: σε συνδυασμό με την εκμάθηση ειδικών τεχνικών χαλάρωσης. Η σωστή αναπνοή θεωρείται πολύ βασική. Το στρες έχει σαν αποτέλεσμα την επιτάχυνση της αναπνοής που διαταράσσει την ισορροπία του σώματος αφού αναγκάζει το βιοχημικό σύστημα να εκκρίνει περισσότερα οξέα με αποτέλεσμα την καταστροφή των αλκαλικών αποθεμάτων που διατηρούν το Πε-χά (pH) σε ουδέτερη κατάσταση. Αυτή η βιοχημική ανισορροπία καταστρέφει σιγά-σιγά, αλλά “σταθερά”, το ανοσοποιητικό σύστημα.
Αν έχετε δοκιμάσει όλα τα ανωτέρω ή άλλες τεχνικές χωρίς να νιώσετε ότι σας βοήθησαν ουσιαστικά, ή αν νιώθετε ότι αντιμετωπίζετε πολύ στρες και δεν έχετε τη δύναμη να τα βγάλετε πέρα, αν νιώθετε κουρασμένοι, υπερβολικά αγχωμένοι, λυπημένοι ή καταβεβλημένοι μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από ειδικούς.
Για αυτό υπάρχει η Ψυχανάλυση ή Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία: η συμβουλευτική ψυχοθεραπευτική υποστήριξη μπορεί να βοηθήσει μόνον όταν γίνεται από εξειδικευμένα άτομα και οι “ασθενείς” είναι απόλυτα δεκτικοί σε αυτού του είδους τις θεραπείες.
Το να κάνετε κάτι, έστω και μικρό, για να αντιμετωπίσετε μία στρεσογόνο κατάσταση είναι ασύγκριτα καλύτερο από το να μην κάνετε τίποτα.
Αντωνιάδου Ζωγραφιά
Ψυχαναλύτρια – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
iatronet.gr
