Το να χρησιμοποιείτε βότανα και μπαχαρικά στην μαγειρική είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να ενισχύσετε την γεύση και την εμφάνιση ενός πιάτου χωρίς την προσθήκη νατρίου (αλάτι), αλλά και ένας εξαιρετικός τρόπος για να πάρετε πρόσθετες θρεπτικές ουσίες και σημαντικά οφέλη για την υγεία σας ταυτόχρονα.
Ένα βότανο που χρησιμοποιούμε εκτενώς στην μεσογειακή κουζίνα είναι και ο μαϊντανός.
Σύμφωνα με την Εθνική Βάση Δεδομένων Θρεπτικών Συστατικών του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας, τα 10 κλωναράκια μαϊντανού περιέχουν:
4 θερμίδες
0,3 γραμμάρια πρωτεΐνης
0,1 γραμμάρια λίπους
0,6 γραμμάρια υδατανθράκων
0,3 γραμμάρια φυτικών ινών και
0,1 γραμμάρια ζάχαρης
Επίσης παρέχουν:
το 205% της ημερήσιας ανάγκης ενός ενήλικα σε βιταμίνη Κ
το 22% της βιταμίνης C και
το 17% της βιταμίνης Α
Βότανο: Οφέλη του μαϊντανού για την υγεία του ανθρώπου
Πρόληψη του καρκίνου
Η μυρικετίνη, μία φλαβονόλη που περιέχει ο μαϊντανός, έχει αποδειχθεί ότι έχει χημειοπροληπτική επίδραση για τον καρκίνο του δέρματος. Οι γλυκοπατάτες, ο μαϊντανός, τα μαύρα φραγκοστάφυλα και τα βακκίνια (είδος μούρων) είναι μεταξύ των τροφών με την υψηλότερη συγκέντρωση μυρικετίνης ανά 100 γραμμάρια.
Ο μαϊντανός περιέχει επίσης υψηλές ποσότητες χλωροφύλλης, η οποία έχει αποδειχτεί ότι μπλοκάρει τις καρκινογόνες επιδράσεις των ετεροκυκλικών αμινών, οι οποίες παράγονται κατά το ψήσιμο των τροφών σε υψηλή θερμοκρασία. Εάν έχετε την τάση να ψήνετε τις τροφές σας στη σχάρα και να τις “καρβουνίζετε” αρκετά, φροντίστε να τις συνδυάζετε με πράσινα λαχανικά για να “ακυρώσετε” αυτά τα αποτελέσματα.
Επίσης, μια φυσική χημική ουσία που βρίσκεται στο μαϊντανό, γνωστή ως απιγενίνη, έχει αποδειχτεί ότι μειώνει το μέγεθος ενός όγκου σε μια επιθετική μορφή καρκίνου του μαστού, σε μια έρευνα που διεξήχθη στο πανεπιστήμιο του Μιζούρι των ΗΠΑ. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αυτό δείχνει πως η απιγενίνη είναι μια πολλά υποσχόμενη μη τοξική θεραπεία για τον καρκίνο στο μέλλον.
Πρόληψη του διαβήτη
Η μυρικετίνη έχει επίσης αξιολογηθεί για την αποτελεσματικότητά της στην θεραπεία και την πρόληψη του διαβήτη. Έρευνες τύπου “in vitro” σε ζώα έδειξαν ότι η μυρικετίνη μπορεί να μειώσει την συγκέντρωση σακχάρων στο αίμα, καθώς και να μειώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη, ενώ έχει αντιφλεγμονώδη δράση και μειώνει τα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα.
***Μαϊντανός: ιδιότητες, οφέλη και θρεπτική αξία
Ο μαϊντανός είναι το πιο δημοφιλές βότανο στον κόσμο. Ένα κλαδάκι μαϊντανό μπορεί να προσφέρει πολλά περισσότερα από ό, τι μια διακόσμηση στο πιάτο. Ο μαϊντανός έχει πολλές ευεργετικές ιδιότητες, μεγάλη θρεπτική αξία και οφέλη για την υγεία.
Το φρέσκο μυρωδικό που χρησιμοποιούμε πιο συχνά είναι ο πλατύφυλλος μαϊντανός. Όπως και τα περισσότερα βότανα, ο μαϊντανός προέρχεται από την περιοχή της Μεσογείου. Ο πλατύφυλλος μαϊντανός έχει πιο έντονο άρωμα από τις σγουρές ποικιλίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται περισσότερο σαν γαρνιτούρα.
Ο μαϊντανός είναι διετές φυτό, τον πρώτο χρόνο δημιουργείται στη βάση ένας ρόδακας από φύλλα και τον δεύτερο χρόνο το ανθοφόρο στέλεχος είναι διακλαδισμένο στο πάνω μέρος. Το ρίζωμα είναι χοντρό και έχει λίγα ριζικά τριχίδια (μικρότερες απολήξεις της ρίζας), έχει μήκος 20 εκατοστά και 2 εκατοστά πλάτος. Τα φύλλα των φυτών που είναι σε άγρια κατάσταση είναι τριγωνικά δίπτερα ή τρίπτερα, με τμήματα ακανόνιστα οδοντωτά. Με επιλογή τα καλλιεργούμενα φυτά έχουν πιο βαθιές εγκοπές και πιο εύθραυστα φύλλα. Τα άνθη είναι 10-20 σε κάθε σκιάδιο (ένα σύνολο σαν ομπρέλα). Οι καρποί είναι 2-3 χιλιοστά έχουν χρώμα γκρι-καφέ, ωοειδή με δυνατή μυρωδιά.
Ιστορία του μαϊντανού
Ο μαϊντανός στην αρχαιά Ελλάδα λεγόταν πετροσέλινο. Ο μαϊντανός προέρχεται από τις χώρες της Μεσογείου και παρά το γεγονός ότι καλλιεργείται εδώ και περισσότερα από 2000 χρόνια, η χρήση του περιορίζονταν σε φαρμακευτικούς σκοπούς. Οι αρχαίοι Έλληνες μάλιστα, χρησιμοποιούσαν τον μαϊντανό για να επιβραβεύσουν τους αθλητές αλλά και για να στολίζουν τους τάφους. Η χρήση του ως γαρνιτούρα και διακοσμητικό στο πιάτο, τοποθετείται στην εποχή και τον πολιτισμό των Ρωμαίων. Οι ιστορικοί τοποθετούν τη χρήση του μαϊντανού ως βρώσιμο λαχανικό στην Ευρώπη την περίοδο του Μεσαίωνα, ενώ φαίνεται πως ο Καρλομάγνος είναι ο υπεύθυνος για την εξάπλωση του στη γηραιά ήπειρο, καθώς καλλιεργούσε τεράστιες φυτείες στα κτήματα του.
Σε ορισμένες χώρες, οι σγουρές ποικιλίες προτιμούνται περισσότερο. Ο μαϊντανός του Αμβούργου, είναι ένα σχετικά νέο είδος, το οποίο έχει αναπτυχθεί μέσα στα τελευταία διακόσια χρόνια, και πρόσφατα έχει αρχίσει να προτιμάται.
Μαϊντανός οφέλη
Ο μαϊντανός περιέχει δύο κατηγορίες σπάνιων συστατικών που παρέχουν μοναδικά οφέλη για την υγεία. Η πρώτη κατηγορία είναι τα πτητικά έλαια, όπως μυριστικίνη, λιμονένιο, ευγενόλη και μονοτερπένιο. Η δεύτερη κατηγορία είναι τα φλαβονοειδή, όπως απιγενίνη, χρυσοεριόλη και λουτεολίνη.
Μαϊντανός αντιοξειδωτικά: Τα φλαβονοειδή που περιέχονται στο μαϊντανό, ειδικά η λουτεολίνη, μπορούν να προστατεύσουν τα κύτταρα από βλάβες που προκαλούνται την οξείδωση ή αντιδράσεις που προωθούνται από το οξυγόνο. Επιπλέον, τα εκχυλίσματα μαϊντανού έχουν χρησιμοποιηθεί σε μελέτες σε πειραματόζωα και έχει αποδειχθεί ότι συμβάλουν στην αύξηση της αντιοξειδωτικής ικανότητας του αίματος.
Μαϊντανός βιταμίνη C και β-καροτίνη: Εκτός από πτητικά έλαια και φλαβονοειδή, ο μαϊντανός είναι μια εξαιρετική πηγή βιταμίνης C και μια καλή πηγή βιταμίνης Α (ιδίως βήτα-καροτίνης).
Η βιταμίνη C έχει πολλές διαφορετικές λειτουργίες. Καταρχήν είναι υδατοδιαλυτό αντιοξειδωτικό του σώματος βοηθάει στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών, ειδικά στο εσωτερικό μέρος των κυττάρων. Τα υψηλά επίπεδα των ελευθέρων ριζών συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την εξέλιξη πολλών ασθενειών, όπως της αθηροσκλήρωσης, του καρκίνου του παχέος εντέρου, του διαβήτη και του άσθματος. Επίσης, η βιταμίνη C αποτελεί έναν ισχυρό αντιφλεγμονώδη παράγοντα, γεγονός που εξηγεί τη χρησιμότητά της σε καταστάσεις όπως η οστεοαρθρίτιδα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Δεδομένου ότι η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για την υγιή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, είναι χρήσιμη για την πρόληψη μολύνσεων ή κρυολογημάτων.
Η βήτα-καροτίνη, είναι λιποδιαλυτό αντιοξειδωτικό του σώματος. Οι δίαιτες που περιλαμβάνουν τροφές πλούσιες σε βήτα-καροτίνη συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο για την ανάπτυξη και την εξέλιξη προβλημάτων υγείας, όπως η αθηροσκλήρωση, ο διαβήτης και ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Όπως η βιταμίνη C, έτσι και το βήτα-καροτένιο μπορεί συμβάλει στη μείωση της σοβαρότητας του άσθματος, της οστεοαρθρίτιδας και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Επιπλέον, η βήτα-καροτίνη μετατρέπεται από τον οργανισμό σε βιταμίνη Α, μια πολύ σημαντική θρεπτική ουσία για το ανοσοποιητικό σύστημα.
Μαϊντανός για μια υγιή καρδιά: Ο μαϊντανός είναι μια καλή πηγή φυλλικού οξέος, μία από τις πιο σημαντικές του συμπλέγματος βιταμινών Β. Ενώ παίζει πολυάριθμους ρόλους στον οργανισμό, ένας από τους πιο σημαντικούς ρόλους του σε σχέση με την καρδιαγγειακή υγεία, και παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία μετατροπής της ομοκυστεΐνης σε καλοήθη μόρια. Η ομοκυστεΐνη είναι ένα δυνητικά επικίνδυνο μόριο που, η οποία σε υψηλές συγκεντρώσεις, μπορεί να βλάψει άμεσα τα αιμοφόρα αγγεία. Τα υψηλά επίπεδα ομοκυστεϊνης σχετίζονται με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου σε άτομα με αθηροσκλήρωση ή διαβητική καρδιακή νόσο.
Απολαμβάνοντας τροφές πλούσιες σε φυλλικό οξύ, όπως ο μαϊντανός, προλαμβάνετε τον κίνδυνο ανάπτυξης αυτών των ασθενειών. Το φυλλικό οξύ είναι επίσης ένα σημαντικό θρεπτικό συστατικό για τη σωστή κυτταρική διαίρεση και επομένως είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη του καρκίνου σε περιοχές του σώματος που περιέχουν ταχέως διαιρούμενα κύτταρα, όπως του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Έρευνες σε ζώα έδειξαν ότι ο μαϊντανός μειώνει την πίεση περισσότερο από 40%, ενώ στους ανθρώπους έχει δειχθεί ότι αυξάνει τη διούρηση. Επίσης, φαίνεται να ευνοεί την πέψη των τροφών καθώς αυξάνει την κινητικότητα του εντέρου χάρη σε ένα από τα κύρια αιθέρια έλαιά του (μυρσιτίνη). Σε αυτό οφείλεται και η ελαφρά παραισθησιογόνος δράση που του αποδίδεται.
Αντιμικροβιακές και αντιρρευματικές ιδιότητες που αποδίδονται στο μαϊντανό, δεν έχουν τεκμηριωθεί επιστημονικά.
Μαϊντανός συντήρηση και επιλογή
Ο φρέσκος μαϊντανός έχει ανώτερη γεύση, άρωμα και θρεπτικά συστατικά σε σχέση με τον αποξηραμένο μαϊντανό. Επιλέξτε μαϊντανό με πράσινα, λαμπερά φύλλα και σκληρό κοτσάνι. Αποφύγετε να αγοράζετε τα ματσάκια μαϊντανού που έχουν μαραμένα ή κιτρινισμένα φύλλα. Αν αγοράζετε αποξηραμένο μαϊντανό, προτιμήστε το βιολογικό.
Ο φρέσκος μαϊντανός πρέπει να διατηρείται στο ψυγείο σε μια πλαστική σακούλα ή μέσα σε αλουμινόχαρτο, φτάνει να μην είναι υγρός, γιατί τότε σαπίζει εύκολα. Μπορείτε, ακόμα, να το αποξηράνετε και να τον διατηρήσετε για κάποιο χρονικό διάστημα μακριά από την υγρασία και το φως. Οι ρίζες του μαϊντανού διατηρούνται βυθισμένες σε άμμο, ενώ κομμένες σε κύβους ψύχονται ή αποξηραίνονται.
Μαϊντανός χρήση
Ο φρέσκος μαϊντανός πρέπει να πλένεται αμέσως πριν τη χρήση, δεδομένου ότι είναι εξαιρετικά εύθραυστος. Ο καλύτερος τρόπος για να τον καθαρίσετε είναι να προσθέσετε σε ένα μπολ κρύο νερό και τον ανακατέψετε με τα χέρια σας. Στη συνέχεια θα πρέπει να αφαιρέσετε τα φύλλα από το νερό, να αδειάστε το μπολ και να το ξαναγεμίσετε με καθαρό νερό και επαναλάβετε τη διαδικασία μέχρι να μην υπάρχουν ακαθαρσίες στο νερό.
Με ψιλοκομμένο μαϊντανό πασπαλίζουμε σούπες, ανοιχτόχρωμες σάλτσες, βραστές πατάτες, σαλάτες και φαγητά με χλωροτύρι. Πολύ γνωστή συνταγή σαλάτας με μαϊντανό είναι το ταμπουλέ ή ταμπούλι. Ο πλατύφυλλος μαϊντανός είναι συστατικό του γαλλικού «Bouquet garni» όπως και άλλων πολλών φρέσκων ή αποξηραμένων μπαχαρικών μειγμάτων για φαγητά με κρέας, ψάρι και αυγό, για σούπες, σαλάτες, χλωροτύρι και αρωματικό βούτυρο. Η ρίζα προστίθενται σε φαγητά κατσαρόλας και σούπες.
Ο μαϊντανός θα πρέπει να προστίθεται προς το τέλος της διαδικασίας μαγειρέματος, έτσι ώστε να μπορούν να διατηρεί καλύτερα τη γεύση, το χρώμα και την θρεπτική αξία.
Προσθέστε το μαϊντανό σε σάλτσα πέστο για εντονότερο πράσινο χρώμα.
Συνδυάστε ψιλοκομμένο μαϊντανό, σκόρδο και ξύσμα λεμονιού, και χρησιμοποιήστε το ως καρύκευμα στο κοτόπουλο, στο αρνί και στο βόειο κρέας.
Χρησιμοποιήστε το μαϊντανό σε σούπες και σάλτσες ντομάτας.
Φτιάξτε μια πολύχρωμη σαλάτα με μάραθο, πορτοκάλι, ντοματίνια, σπόρους κολοκύθας και φύλλα μαϊντανού.
Ο μαϊντανός σαν έγχυμα (μια κουταλιά καλά κομμένα φύλλα ή ένα κουταλάκι κομμένη ρίζα ή λίγη ποσότητα καρπού με μισό λίτρο νερό) χρησιμοποιείται σαν διουρητικό για υδροπικία, μολύνσεις των νεφρών και της ουροδόχου κύστης. Χρησιμοποιείται επίσης για να βοηθά την εμμηνοροή. Μεγάλες δόσεις πρέπει να αποφεύγονται ειδικά από έγκυες γυναίκες (προκαλεί μέθη).
Μαϊντανός παρενέργειες
Η μυρσιτίνη που περιέχεται στο μαϊντανό έχει όμοια δομή με αυτή των αμφεταμινών και πιθανολογείται ότι σε αυτό οφείλονται κάποιες από τις ιδιότητές της. Η απιόλη που επίσης περιέχεται στο μαϊντανό ευθύνεται για την αυξημένη κινητικότητα της μήτρας και πιθανολογείται ότι σχετίζεται με διαταραχές του κύκλου στην γυναίκα σε μεγάλες δόσεις. Επίσης, απαγορεύεται η υπερβολική κατανάλωση μαϊντανού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού για τον ίδιο λόγο. Τέλος, ο μαϊντανός περιέχει μικρές ποσότητες σε οξαλικά, τα οποία είναι φυσικές ουσίες υπάρχουν στα φυτά, τα ζώα και στον άνθρωπο. Όταν αυξηθεί η συγκέντρωση των οξαλικών στα υγρά του σώματος, μπορούν να κρυσταλλωθούν και να προκαλέσουν προβλήματα υγείας. Για το λόγο αυτό, τα άτομα με ήδη υπάρχουσα προβλήματα των νεφρών ή της χοληδόχου κύστης καλό είναι να αποφεύγουν την κατανάλωση μαϊντανού.
Πηγή: www.mydiatrofi.gr (Τόνι Νζέιμ Διαιτολόγος-Διατροφολόγος) medicalnewstoday.com , www.iatropedia.gr
