Το καλοκαίρι επιδρά ευεργετικά στη διάθεσή μας.
Δυστυχώς όμως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης ενοχλητικών φλεγμονών του κόλπου, οι οποίες ονομάζονται κολπίτιδες.
Πριν μιλήσουμε για αυτές, χρειάζεται να αναφερθούμε σε δύο παράγοντες, που επηρεάζουν την υγεία του κόλπου:
- στη φυσιολογική κολπική χλωρίδα
- στους μύκητες
Τα μικρόβια του κόλπου: οι «φρουροί» της υγείας του…
Συχνά τα μικρόβια τα αντιμετωπίζουμε ως «εχθρούς», οι οποίοι πρέπει να «εκριζωθούν». Η άποψη αυτή παρασάγγας απέχει από την αλήθεια, καθότι «συμβιώνουμε» με πλήθος μικροβίων, που ζουν σε διάφορα μέρη του σώματός μας, τα οποία αποτελούν το ονομαζόμενο «μικροβίωμα». Τα μικρόβια αυτά είναι απαραίτητα, προκειμένου ο οργανισμός μας να επιτελέσει τις ζωτικές του λειτουργίες.
Πληθυσμός μικροβίων, που ανήκουν κατά κύριο λόγο στο γένος Γαλακτοβάκιλλος εντοπίζεται υπό φυσιολογικές συνθήκες στο γυναικείο κόλπο. Τα μικρόβια αυτά αποτελούν τη φυσιολογική κολπική χλωρίδα.
Η παρουσία τέτοιων μικροβίων στον κόλπο είναι απαραίτητη προκειμένου να προστατευθεί ο κολπικός βλεννογόνος (έτσι ονομάζεται ο ιστός, ο οποίος καλύπτει εσωτερικά τον κόλπο), από ενοχλητικές φλεγμονές, τις ονομαζόμενες και κολπίτιδες.
Οι μηχανισμοί, μέσω των οποίων οι Γαλακτοβάκιλλοι «φρουρούν» την υγεία του κόλπου είναι οι εξής:
- Παράγουν γαλακτικό οξύ
Το γαλακτικό οξύ φαίνεται, πως είναι σημαντικό για τη διατήρηση του «όξινου pH» του κόλπου. Το όξινο περιβάλλον δεν ευνοεί την ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών.
- Παράγουν υπεροξείδιο του υδρογόνου (Η2Ο2).Το υπεροξείδιο του υδρογόνου είναι το γνωστό μας οξυζενέ. Πρόκειται για μια ουσία, η οποία σκοτώνει τα παθογόνα μικρόβια.
- Παράγουν βακτηριοκτόνες ουσίες.
Τι είναι οι μύκητες;
Οι μύκητες είναι μονοκύτταροι μικροοργανισμοί (δηλαδή αποτελούνται από μόνον ένα κύτταρο), οι οποίοι υπό φυσιολογικές συνθήκες εντοπίζονται σε μικρούς πληθυσμούς στο έντερο, στο στόμα και φυσικά στον κόλπο του ανθρώπου.
Στον κόλπο εντοπίζονται τόσο οι μύκητες, όσο και τα μικρόβια της φυσιολογικής κολπικής χλωρίδας και κανονικά συμβιώνουν σε ισορροπία μεταξύ τους.
Αν η ισορροπία μεταξύ των μικροοργανισμών αυτών για κάποιο λόγο διαταραχθεί, τότε αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανιστούν λοιμώξεις από μύκητα, οι γνωστές αιδοίο – κολπικές μυκητιάσεις ή καντιντιάσεις. Τις ονομάζουμε καντιντιάσεις, γιατί οι μύκητες, που είναι συνήθως υπεύθυνοι για τις φλεγμονές αυτές ανήκουν στο γένος κάντιντα (Candida).
Πότε λέμε πως η ισορροπία αυτή έχει διαταραχθεί;
Λέμε, πως η συγκεκριμένη ισορροπία είναι διαταραγμένη, αν ο πληθυσμός των μυκήτων είναι υπερβολικά μεγάλος σε σχέση με τον πληθυσμό των Γαλακτοβακίλλων.
Αυτό ενδέχεται να συμβεί όταν:
- μειωθεί ο πληθυσμός των Γαλακτοβακίλλων
- αυξηθεί ο πληθυσμός των Μυκήτων
Μία από τις καλοκαιρινές συνήθειες, που ενδέχεται να προκαλέσει μείωση του πληθυσμού των Γαλακτοβακίλλων, αλλά και αύξηση του πληθυσμού των μυκήτων είναι η επίσκεψη στην παραλία και ειδικότερα το κολύμπι.
Πώς το κολύμπι συνδράμει στη μείωση του πληθυσμού των Γαλακτοβακίλλων;
Το κολύμπι στη θάλασσα δεν φαίνεται να επηρεάζει ουσιωδώς τον πληθυσμό Γαλακτοβακίλλων της κολπικής χλωρίδας. Το ίδιο όμως δεν μπορούμε να πούμε και για το νερό της πισίνας.
Το νερό της πισίνας είναι χλωριωμένο. Αυτό σημαίνει, πως εντός αυτού έχουμε διαλύσει χλώριο, το οποίο είναι μία αντιμικροβιακή ουσία. Η χλωρίωση του νερού της πισίνας είναι απαραίτητη, προκειμένου να αποφευχθεί η εντός αυτού ανάπτυξη πληθυσμών μικροβίων, που θα επηρεάσει αρνητικά την ποιότητά του.
Όμως η επίδραση του χλωρίου της πισίνας ενδέχεται να είναι δυσμενής σε ό,τι αφορά την κολπική χλωρίδα. Δεν αποκλείεται ο πληθυσμός των «καλών» μικροβίων του κόλπου να μειωθεί μετά από την κολύμβηση στην πισίνα, ιδιαίτερα αν η κολυμπάτε συστηματικά εκεί, καθιστώντας πιθανότερη την εμφάνιση κολπίτιδας.
Πώς το κολύμπι συνδράμει στην αύξηση του πληθυσμού των Μυκήτων;
Η ανάπτυξη των μυκήτων ευνοείται από το ζεστό και το υγρό περιβάλλον.
Το περιβάλλον του κόλπου είναι ούτως ή άλλως ζεστό και υγρό και υπό μίαν έννοια ευνοεί την ανάπτυξη των μυκήτων. Όμως η υγρασία και η ζέστη στην ευαίσθητη περιοχή αυξάνεται κατακόρυφα, αν μετά το κολύμπι μία γυναίκα αφήσει το μαγιό να στεγνώσει πάνω της. Εν τοιαύτη περιπτώσει το περιβάλλον του κόλπου καθίσταται ακόμα ευνοϊκότερο για τους μύκητες…
Το καλοκαίρι μόνον το κολύμπι ευνοεί την ανάπτυξη των μυκήτων στον κόλπο;
Τους καλοκαιρινούς μήνες η θερμοκρασία της ευαίσθητης περιοχής είναι εκ των πραγμάτων υψηλή. Κατά συνέπεια η εφίδρωση εκεί είναι ιδιαίτερα έντονη. Επομένως, η υγρασία στον κόλπο αυξάνεται και εξαιτίας του εμποτισμένου με ιδρώτα εσωρούχου.
Μα κολπίτιδες το καλοκαίρι προκαλούνται μόνον από τους μύκητες;
Όχι!
Κολπίτιδες ενδέχεται να προκληθούν από πλήθος παθογόνων μικροβίων, που εισήλθαν στον κόλπο και όχι μόνον από μύκητες.
«Καλοκαιρινές» καταστάσεις, που ευνοούν την είσοδο τέτοιων μικροβίων στον κόλπο περιλαμβάνουν:
- το να κάθεστε απευθείας στην άμμο με το μαγιό, αφού αυτή είναι γεμάτη με τέτοιους μικροοργανισμούς
- η σ∈ξουαλική επαφή στην παραλία ή μέσα στη θάλασσα
- η εσφαλμένη χρήση του ταμπόν. Αν αφήσετε το ταμπόν για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα εντός του κόλπου.
Πώς μπορώ να προστατευθώ από τις κολπίτιδες το καλοκαίρι;
Μερικά απλά μέτρα υγιεινής είναι:
- Όταν είστε στην παραλία μην κάθεστε απευθείας στο έδαφος, αλλά πάνω σε μία πετσέτα.
- Αλλάζετε το μαγιό με το που θα βγείτε από το νερό, αφού προηγουμένως στεγνώσετε την περιοχή με μία καθαρή πετσέτα (διαφορετική από αυτήν, πάνω στην οποία κάθεστε).
- Αν έχετε περίοδο αλλάζετε τακτικότερα σερβιέτα.
- Καλό θα ήταν σερβιετάκι να φοράτε και όλη την ημέρα και εκτός περιόδου, ώστε αυτό να απορροφά την υγρασία από τον ιδρώτα.
- Πριν αλλάξετε σερβιέτα ή σερβιετάκι καλό θα ήταν να πλύνετε την περιοχή. Φυσικά, αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, όπως για παράδειγμα, όταν είστε στη δουλειά. Για τις περιπτώσεις αυτές υπάρχουν στα φαρμακεία υγρά μαντηλάκια ειδικά για τον καθαρισμό της ευαίσθητης περιοχής.
- Αποφεύγετε τα στενά ρούχα, διότι αυτά προκαλούν αύξηση της εφίδρωσης. Προτιμάτε άνετα ρούχα (π.χ. παντελόνες, φούστες ή φορέματα) και βαμβακερά (όχι συνθετικά) εσώρουχα.
- Σύμφωνα με τις οδηγίες του γυναικολόγου σας μπορείτε να χρησιμοποιείτε και κολπικά υπόθετα, που περιέχουν Γαλακτοβακίλλους και ενισχύουν την φυσική χλωρίδα του κόλπου.
Πώς θα καταλάβω, αν έπαθα κολπίτιδα;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα κολπίτιδας είναι:
- αίσθημα καύσου στην ευαίσθητη περιοχή
- κνησμός στην ευαίσθητη περιοχή
- αύξηση της παραγωγής κολπικών υγρών, τα οποία ενίοτε έχουν χρώμα (λευκό, κίτρινο, γκρι, πράσινο), είναι πηκτά και δύσοσμα
Τι να κάνω αν πιστεύω, πως έπαθα κολπίτιδα;
Καλόν είναι να απευθυνθείτε στον ιατρό σας. Αυτός, ανάλογα με το ιστορικό σας ενδέχεται θα σας συστήσει κάποια θεραπεία για την κολπίτιδα. Ενίοτε όμως – ιδιαίτερα αν πρόκειται για υποτροπή κολπίτιδας – ίσως χρειαστεί να ληφθεί δείγμα κολπικού υγρού για καλλιέργεια, προκειμένου να εντοπισθεί ο «υπεύθυνος» παθογόνος μικροοργανισμός και να συστηθεί πιο «εξειδικευμένη» θεραπεία.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD,ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London, Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
