Τα αυτοάνοσα νοσήματα εκδηλώνονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε υγιή κύτταρα και υγιείς ιστούς του σώματος. Η αιτία που τα πυροδοτεί παραμένει άγνωστη, οφείλονται όμως σε μεγάλο βαθμό σε κληρονομικούς παράγοντες.
Αρκετά αυτοάνοσα νοσήματα εκδηλώνονται με αλλοιώσεις στην όραση ή τα μάτια, οι οποίες μάλιστα μπορεί να προηγούνται όλων των άλλων χαρακτηριστικών ενδείξεων της ασθένειας.
Δείτε ποια οφθαλμολογικά συμπτώματα (φλεγμονές) αντιστοιχούν στην εκδήλωση συγκεκριμένων αυτοάνοσων νοσημάτων, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οικογενειακών Γιατρών (AAFP).
| Ασθένεια | Σύμπτωμα |
| Ρευματοειδής αρθρίτιδα | ξηρά κερατοεπιπεφυκίτις (ξηροφθαλμία), σκληρίτιδα-επισκληρίτιδα (φλεγμονή του σκληρού χιτώνα του οφθαλμού/φλεγμονή του επισκληρίου), κερατίτιδα (φλεγμονή στον κερατοειδή), χοριοειδίτιδα (φλεγμονή στο χοριοειδή χιτώνα του οφθαλμού) φλεγμονή στα αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδούς, όζοι του επισκληρίου, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, οίδημα στην ωχρά κηλίδα |
| Παιδική ρευματοειδής αρθρίτιδα | Ραγοειδίτιδα (φλεγμονή στο ραγοειδή χιτώνα του ματιού) |
| Σύνδρομο Sjögren | Ξηρά κερατοεπιπεφυκίτις (ξηροφθαλμία) |
| Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα | Ραγοειδίτιδα (φλεγμονή στο ραγοειδή χιτώνα του ματιού) |
| Σύνδρομο Reiter | Επιπεφυκίτιδα, ραγοειδίτιδα, κερατίτιδα |
| Εντεροπαθητική αρθρίτιδα | Ραγοειδίτιδα, επισκληρίτιδα, περιφερική ελκώδης κερατίτιδα |
| Ψωριασική αρθρίτιδα | Ραγοειδίτιδα, επιπεφυκίτιδα, κερατίτιδα |
| Διάχυτος ερυθηματώδης λύκος | Ξηρά κερατοεπιπεφυκίτις (ξηροφθαλμία), επιπεφυκίτιδα, ραγοειδίτιδα, σκληρίτιδα-επισκληρίτιδα, κερατίτιδα, αιμορραγία στον αμφιβληστροειδή, φλεγμονή στα αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδούς, υπερπλαστική αμφιβληστροειδοπάθεια, οπτική νευρίτιδα, ισχαιμική οπτική νευροπάθεια, ημιανοψία (αδύναμη όραση στο ήμισυ του οπτικού πεδίου), αμαύρωση (αδυναμία ή απώλεια όρασης), μεσοπυρηνική οφθαλμοπληγία, αλλοιώσεις στην κόρη του ματιού, αλλοιώσεις στο κινητικό νεύρο του οφθαλμού, οπτικές παραισθήσεις |
| Σκλήρυνση κατά πλάκας | Οπτική νευρίτιδα, οπισθοβολβική νευρίτιδα, αλλοιώσεις στο οπτικό πεδίο |
| Νόσος Graves | Πρόπτωση/εξόφθαλμος (όταν τα μάτια προεξέχουν από τις κόγχες), κερατίτιδα, μειωμένη οπτική οξύτητα, αχρωματοψία |
Αυτοάνοσα νοσήματα: Όταν το σώμα μας αυτοκαταστρέφεται!
Ο φυσιολογικός ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος είναι να προστατεύει τον οργανισμό και να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια και ιούς που εισβάλλουν στο σώμα. Tο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα όταν προσβληθεί από κάποιον εισβολέα, μαθαίνει και αναπτύσσει ειδική γι’ αυτόν ανοσία και διακρίνει τα στοιχεία του οργανισμού του από τα ξένα δίχως να στρέφεται εναντίον του εαυτού του.
Όταν όμως κάποιος πάσχει από ένα αυτοάνοσο νόσημα (π χ ρευματοειδής αρθρίτιδα, λύκος, διαβήτης τύπου 1, σκλήρυνση κατά πλάκας, θυρεοειδίτιδα Hashimoto), το ανοσοποιητικό του σύστημα λανθασμένα επιτίθεται εναντίον του ίδιου του σώματός του, στοχεύοντας τα κύτταρα, τους ιστούς και τα όργανά του. Στην εμφάνισή τους συμβάλλουν πολλοί παράγοντες όπως γενετικοί, περιβαλλοντικοί, ορμονικοί, νευροψυχολογικοί κα. Επιπλέον, ενδέχεται να οφείλονται σε παρατεταμένη έκθεση σε συνθήκες οξειδωτικού στρες (κάπνισμα, παχυσαρκία, υπερπρόσληψη λιπαρών από τη διατροφή κ α) ενώ πρωτοεμφανίζονται ή επιδεινώνονται μετά από κάποια λοίμωξη.
Αντιοξειδωτικά και αυτοάνοσα νοσήματα
Η σημασία της πρόσληψης αντιοξειδωτικών στην πρόληψη και αντιμετώπιση των αυτοάνοσων νοσημάτων έγκειται α) στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος μειώνοντας την ευαισθησία σε λοιμώξεις και β) στη μείωση του οξειδωτικού στρες μέσα από την καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών. Ο τρόπος με τον οποίο δρουν οι αντιοξειδωτικές ουσίες είναι να μετατρέπουν τις επικίνδυνες ελεύθερες ρίζες ξανά σε ακίνδυνα χημικά μόρια.
Όμως αυτή είναι η μισή αλήθεια καθώς δεν είναι λίγες εκείνες οι μελέτες που είτε επισημαίνουν καμία αντιοξειδωτική προστασία ή έλλειψη επαρκών επιστημονικών δεδομένων ή ακόμα και σε κάποιες περιπτώσεις αρνητική δράση των αντιοξειδωτικών στον οργανισμό. Αυτή η διαπίστωση είναι ιδιαίτερη σημαντική στις μέρες μας καθώς παρατηρείται αλόγιστη χρήση συμπληρωμάτων με αντιοξειδωτικά από όλους δίχως συχνά να προηγείται διατροφική αξιολόγηση από τους ειδικούς επιστήμονες διατροφολόγους.
Η μεγαλύτερη από τη συνιστώμενη πρόσληψη αντιοξειδωτικών (δηλαδή από αυτή που πραγματικά έχει ανάγκη ένα άτομο) ενέχει τον κίνδυνο παρεμπόδισης της δράσης τους ενώ μπορεί να εμφανίσουν ακόμα και προ-οξειδωτική δράση δηλαδή να τροφοδοτήσουν αντί να αναστείλουν την παραγωγή ελεύθερων ριζών και να προκαλέσουν περαιτέρω οξειδωτική βλάβη. Με τον τρόπο αυτό, η επιπρόσθετη μη απαραίτητη υπερκατανάλωση αντιοξειδωτικών ουσιών ενδέχεται είτε να προκαλέσει γρηγορότερα την εμφάνιση ενός αυτοάνοσου νοσήματος είτε να επιδεινώσει την εξέλιξη του ήδη υπάρχοντος.
Συμπερασματικά προκύπτει ότι η κάλυψη των αναγκών σε αντιοξειδωτικά προκειμένου να εξασφαλίζεται ικανοποιητική λειτουργία του ανοσοποιητικού και να μειώνεται ο κίνδυνος ή τα συμπτώματα των αυτοάνοσων νοσημάτων, επιτυγχάνεται μέσα από την επαρκή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών στα πλαίσια του μοντέλου της Μεσογειακής διατροφής. Η χορήγηση συμπληρωμάτων αντιοξειδωτικών ενδέχεται να είναι απαραίτητη σε ειδικές ομάδες πληθυσμού μόνο και κατόπιν αξιολόγησης από εξειδικευμένους επιστήμονες ιατρούς και κλινικούς διαιτολόγους.
Βογιατζής Ηλίας
Πηγή: www.onmed.gr και newsitamea.gr
