Χιλιάδες τραγούδια, ποιήματα, λογοτεχνικά έργα, επιστημονικές έρευνες και άρθρα έχουν γραφτεί και συνεχίζουν να γράφονται γι αυτό το θέμα.
Ο χωρισμός από μια σημαντική σχέση είναι μια από τις δυσκολότερες καταστάσεις που καλούμαστε ν’ αντιμετωπίσουμε. Από την εφηβεία μας, μέχρι και την τρίτη ηλικία ακόμα (ναι και τα ηλικιωμένα ζευγάρια χωρίζουν), όταν ζούμε το τέλος μιας σχέσης, βιώνουμε μεγάλη πίεση, θλίψη, πόνο και θυμό.
Ο χωρισμός από μια σημαντική σχέση είναι μια από τις δυσκολότερες καταστάσεις που καλούμαστε ν’ αντιμετωπίσουμε. Από την εφηβεία μας, μέχρι και την τρίτη ηλικία ακόμα (ναι και τα ηλικιωμένα ζευγάρια χωρίζουν), όταν ζούμε το τέλος μιας σχέσης, βιώνουμε μεγάλη πίεση, θλίψη, πόνο και θυμό.
Χιλιάδες τραγούδια, ποιήματα, λογοτεχνικά έργα, επιστημονικές έρευνες και άρθρα έχουν γραφτεί και συνεχίζουν να γράφονται γι αυτό το θέμα.
Ειδικά στη σημερινή εποχή, όπου το μοντέλο της μιας σχέσης που θα οδηγούσε σε δια βίου δέσμευση με γάμο δεν υπάρχει πια, αλλά οι άνθρωποι κάνουν πολύ περισσότερες από μια ερωτικές/συντροφικές σχέσεις, το θέμα της αντιμετώπισης του τέλους μιας σχέσης γίνεται ένα πολύ συνηθισμένο αντικείμενο διερεύνησης και συζήτησης.
Πώς να χωρίσουμε πολιτισμένα, ανώδυνα, εύκολα κ.λπ.
Τρέμουμε μπροστά τα καταιγιστικά συναισθήματα που δημιουργούνται από έναν χωρισμό. Ο πόνος της απώλειας, το πλήγμα στην αυτοεκτίμησή μας, ο φόβος για το «μετά».
Πώς αντιμετωπίζουμε έναν χωρισμό;
Η απάντηση από την ειδικό είναι κάπως παράδοξη:
«Το χωρισμό τον αντιμετωπίζουμε όπως τον αντιμετωπίζουν όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη, εδώ κι αιώνες».
Ο χωρισμός, όπως και κάθε απώλεια, επιφέρει πένθος.
Το πένθος, είναι μια πολύ φυσιολογική και υγιής συναισθηματική διαδικασία για όλων των ειδών τις απώλειες. Κι όταν μιλάμε για μια απώλεια τόσο σημαντική, όπως είναι η απώλεια της συντροφικής σχέσης, αυτονόητο είναι πως ανάλογο θα είναι και το πένθος που της αναλογεί.
Στην εποχή μας, που το χτίσιμο της εικόνας του δυναμικού, ανεξάρτητου, πάντα ευτυχισμένου ατόμου που δεν το αγγίζουν τ’ αρνητικά συναισθήματα μας κατακλύζει, εμείς όχι απλώς αποφεύγουμε, αλλά νιώθουμε ντροπή κι ενοχή όταν βιώνουμε τη συντριβή, που φέρνει πολλές φορές, το τέλος της σχέσης μας. Όταν νιώθουμε πως οι μέρες μας θα είναι πια χωρίς την παρουσία του ανθρώπου εκείνου που αγαπήσαμε, θαυμάσαμε κι αφοσιωθήκαμε, όταν νιώθουμε πως τα όνειρα που κάναμε και το μέλλον που οραματιστήκαμε μαζί του τελικά διαλύονται, το συναίσθημα είναι παρόμοιο μ’ εκείνο ενός πραγματικού θανάτου.
Όσο δυσάρεστη κι αν είχε καταλήξει να είναι η σχέση, όσο κι αν τελικά, οι συνθήκες της καθημερινότητας μ’ αυτό το άτομο είχαν καταλήξει να είναι δύσκολες και αφόρητες, το τέλος της σχέσης σηματοδοτεί και το τέλος ενός ολόκληρου πλάνου για το μέλλον μας.
Νιώθουμε πως δεν θα μπορέσουμε ξανά να εμπιστευτούμε άλλον άνθρωπο, πως δεν θα μπορέσουμε να ξαναγαπήσουμε, ή, το χειρότερο, πως δεν θα μας αγαπήσει ξανά άλλος άνθρωπος.
Στη εποχή της κυριαρχίας της εικόνας του ανθρώπου που είναι επιτυχημένος και παντοδύναμος, δεν χωράνε αρνητικά συναισθήματα πόνου και θλίψης. Το πολύ-πολύ να χωράει ο θυμός για το πρώην ταίρι, που δεν εκτίμησε την παρουσία μας και τελικά δεν μπορέσαμε να υλοποιήσουμε μαζί του τα όνειρα που κάναμε. Θέλουμε λοιπόν πάση θυσία, να μη φανεί το πλήγμα μας, και να μη νιώσουμε καθόλου, κανένα αρνητικό συναίσθημα. Καταφεύγουμε σε διάφορες τεχνικές και στάσεις προκειμένου να δείξουμε πως δεν πληγήκαμε, δεν πονάμε, «δεν έγινε και τίποτα», «κάθε τέλος και μια αρχή», «υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές» κ.λπ.
Όταν βλέπουμε ανθρώπους συντετριμμένους από χωρισμό, πολλές φορές τους θεωρούμε κολλημένους κι αδύναμους, και για κανέναν λόγο δεν θέλουμε να είμαστε σαν αυτούς. Έτσι φοράμε το προσωπείο του άτρωτου και παντοδύναμου, και προσπαθούμε όχι απλώς να μη φανούμε, αλλά και να μη νιώθουμε κανένα επώδυνο συναίσθημα. Αποφασίζουμε πως όλα είναι μάταια, δεν υπάρχει στ’ αλήθεια ο έρωτας κι η αγάπη, οι άνθρωποι είναι ψεύτες κι εκμεταλλευτές, κι όλοι είναι ίδιοι. Κι έτσι, εμείς «δεν θ’ ασχοληθούμε», «δεν μας νοιάζει», είμαστε «ανώτεροι» και τόσο δυνατοί, που δεν μας αγγίζει τίποτα. Κι όμως αυτή η «παντοδυναμία» και η ανοσία στη θλίψη είναι μια κατάσταση ανύπαρκτη κι αφύσικη. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα της απόλυτης ματαιότητας κι απογοήτευσης είναι πολύ φυσιολογικό και συνηθισμένο κομμάτι του πένθους. Μόνο που ξεχνάμε, πως η μεγάλη θλίψη, κρύβει πάντα μέσα της μια απάτη. Την απάτη της μονιμότητας του ίδιου του συναισθήματος της θλίψης.
Το να μαχόμαστε και να προσπαθούμε να μη νιώθουμε τα δύσκολα αυτά συναισθήματα, μας προκαλεί πολλά προβλήματα. Χάνουμε την αυτοεκτίμησή μας όταν δεν μπορούμε να μη λυπόμαστε, μας θεωρούμε ανεπαρκείς κι αδύναμους, νομίζουμε πως όλοι οι άλλοι παραμένουν ψύχραιμοι κι ανέγγιχτοι από παρόμοιες καταστάσεις. Έτσι αυτομαστιγωνόμαστε και στην ουσία μεγαλώνουμε το συναισθηματικό βάρος. Αν πάλι παγώσουμε τα συναισθήματά μας, το αποτέλεσμα είναι τελικά να μην μπορούμε να νιώσουμε κανένα συναίσθημα, ούτε καν χαρά ή ευχαρίστηση και να διαμορφώσουμε έναν χαοτικό εσωτερικό κόσμο. Τότε μπορεί και να έρθουμε αντιμέτωποι με την εμφάνιση συμπτωμάτων ψυχολογικής φύσης, ή με σωματικές ασθένειες που έχουν την αιτιολογία τους στη συναισθηματική πίεση.
Είναι λοιπόν θεμελιώδους σημασίας να αποδεχτούμε τη φύση των πραγμάτων αλλά και την ίδια την ανθρώπινη φύση μας.
Ο χωρισμός πονάει. Το πένθος είναι φυσιολογική και υγιής συναισθηματική διαδικασία, που όταν την αφήσουμε να υπάρξει και να ολοκληρωθεί κανονικά, μπορούμε να συνεχίσουμε τη ζωή μας με φυσιολογικό τρόπο, καθώς και να επενδύσουμε ξανά σε μια επόμενη σχέση. Το να προσπαθούμε ν’ αποφύγουμε το πένθος, δημιουργεί εμπλοκές που στην ουσία μας εμποδίζουν να ξαναβρούμε τη χαρά και την ευχαρίστηση στο μέλλον. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε, είναι να μας επιτρέψουμε να βιώσουμε όλα αυτά τα συναισθήματα, χωρίς προσπάθεια άρνησης και χωρίς ενοχή.
Όσο πιο ευγενείς κι επιτρεπτικοί είμαστε με τον εαυτό μας σ’ αυτό το κομμάτι, τόσο πιο αρμονικά θα κυλήσει αυτή η δυσάρεστη φάση.
Καλό θα είναι να θυμόμαστε πως κανένας ποτέ δεν ξέφυγε από τον πόνο της απώλειας του έρωτα.
Ούτε οι θεοί, ούτε οι μυθικοί ήρωες, ούτε καν ο Μr Bond. Ναι, ο James Bond. Θεανώ Πολυζωγοπούλου Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια Θεραπεύτρια Οικογένειας
