Η ακμή είναι μια ασθένεια του δέρματος που εμφανίζεται κυρίως στην εφηβική ηλικία αν και μερικές φορές εμφανίζεται και κατά την ενήλικo ζωή. Χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των σμηγματογόνων αδένων που αφθονούν στο πρόσωπο, στη ράχη και στο στήθος. Ξεκινάει κατά τη διάρκεια της εφηβείας -στα κορίτσια με την έναρξη της εμμήνου ρύσεως, όπου εμφανίζονται και τα πρώτα αντιπαθητικά σπυράκια.
Κυριότεροι τύποι ακμής:
Η πιο συνηθισμένη μορφή είναι η «κοινή ακμή» και εντοπίζεται σε περιοχές πλούσιες σε σμηγματογόνους αδένες – κυρίως πρόσωπο-πλάτη-ώμοι-θώρακας. Η ακμή υποχωρεί βαθμιαία στην ενήλικο ζωή και εμφανίζεται συνήθως μεταξύ των ηλικιών 14-17 ετών για τα κορίτσια και 16-19 για τα αγόρια, χωρίς όμως αυστηρό περιορισμό των χρονικών ορίων ιδίως στις γυναίκες.
Οι τύποι των σπυριών στην ακμή είναι:
– Οι φαγέσωρες, άσπροι – μαύροι
– Οι βλατίδες, τα κόκκινα σπυριά
– Οι φλύκταινες, σπυριά με πύον
– Τα οξείδια -κύστεις
Οι φλύκταινες και τα οξείδια όταν φύγουν, μπορεί να αφήσουν ουλές. Σημάδια ή ουλές μπορούν να γίνουν και όταν ο ασθενής πιέζει τα σπυριά και τα ερεθίζει.
Ακμή μετά τα 30
Σε πολλούς η ακμή φουντώνει μετά την ηλικία των 30 και μπορεί μέχρι τα 60 να δημιουργεί προβλήματα στο πρόσωπο. Στους ενηλίκους η ακμή οφείλεται κυρίως σε ορμονικά αίτια. Τα σπυριά είναι πιο βαθιά και πονάνε περισσότερο από εκείνα της εφηβείας.
Οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς από τους άνδρες της ίδιας ηλικίας. Κάθε ορμονική διακύμανση, όπως προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, διακοπή αντισυλληπτικού χαπιού, εγκυμοσύνη, κλιμακτήριος, μπορεί να πυροδοτήσει την ακμή σε γυναίκες αυτής της ηλικίας.
Η αυξημένη παραγωγή τεστοστερόνης στον οργανισμό μπορεί να δώσει το μήνυμα να αυξηθεί η παραγωγή σμήγματος. Στην ηλικία αυτή, ο διαβήτης επίσης μπορεί να αποτελέσει αιτία να εμφανιστούν σπυράκια. Το στρες φαίνεται ότι παίζει ρόλο στην εμφάνιση της ακμής, καθώς οι ορμόνες του στρες μαζί με την τεστοστερόνη προκαλούν αύξηση της παραγωγής σμήγματος.
Οι μορφές:
Εκτός από την κοινή ακμή των εφήβων και τη ροδόχρου ακμή των ενηλίκων, υπάρχουν κι άλλες μορφές ακμής:
– Νεογνική ακμή: Εμφανίζεται μετά τη γέννηση συνήθως σε αγόρια. Έχει τη μορφή εξανθημάτων στα μάγουλα. Υποχωρεί, ωστόσο, σε έξι μήνες.
– Επαγγελματική ακμή: Εμφανίζεται σε εργαζομένους που έρχονται σε επαφή με ορυκτέλαια. Εντοπίζεται σε μηρούς και βραχίονες.
– Τροπική ακμή: Εμφανίζεται κυρίως σε ναυτικούς που εργάζονται σε ζεστούς και υγρούς χώρους, όπως είναι τα μηχανοστάσια. Εντοπίζεται στη ράχη, στο στέρνο και στον κορμό.
– Ιατροφαρμακευτική ακμή: Εκδηλώνεται έπειτα από χορήγηση φαρμάκων, όπως τα ανδρογόνα, τα αναβολικά ή η κορτιζόνη, τα αντιεπιληπτικά.
– Ακμή από καλλυντικά: Εντοπίζεται σε ενήλικες γυναίκες και οφείλεται σε χρήση καλλυντικών που περιέχουν φαγεσωρογόνα υλικά όπως βαζελίνη, λανολίνη, φυτικά ή χημικά έλαια.
Αίτια:
Ο ακριβής λόγος που οι άνθρωποι εμφανίζουν ακμή δεν είναι ακόμα γνωστός. Αρκετοί παράγοντες λέγεται ότι συνδέονται με την ακμή:
– Οικογενειακό ιστορικό: Η τάση να δημιουργείται ακμή είναι κληρονομική.
– Ορμονικές διαταραχές
– Στρες
– Συσσώρευση νεκρών κυττάρων του δέρματος
– Βακτήρια στους πόρους
– Ερεθισμός του δέρματος μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή
– Η χρήση αναβολικών στεροειδών
– Οποιαδήποτε φάρμακα περιέχουν αλογόνα, λίθιο ή ανδρογόνα
– Έκθεση σε υψηλά επίπεδα χλωρίου
– Έκθεση σε συγκεκριμένα φάρμακα και χημικές συστάσεις όπως τα ναρκωτικά
– χρήση λιπαρών καλλυντικών
Αντιμετώπιση:
Εκείνο που πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι η ακμή αποτελεί νόσημα και πρέπει να αντιμετωπίζεται αποκλειστικά και μόνο από δερματολόγο. Στην ήπια ακμή απαιτείται μόνο τοπική θεραπεία. Στη μέτρια και βαριά ακμή απαιτείται τοπική και από του στόματος αγωγή. Από του στόματος αγωγή πρέπει να χορηγείται τουλάχιστον για 6 μήνες ενώ η τοπική αγωγή μπορεί να διαρκέσει όσο και η νόσος.
Η πάθηση είναι ιάσιμη, αρκεί ο πάσχων να δείξει υπομονή και συνεργασία με τον δερματολόγο του. Μερικές οδηγίες είναι οι εξής:
– Τοπική αγωγή για πρόληψη νέων αλλοιώσεων -Αζελαϊκό, Ανταλαπένη, Ρετινοϊκό οξύ, Ταζαροτένη.
– Αποφυγή χρήσης τοπικά λιπαρών κρεμών -μόνο συσκευασίες με ένδειξη oil free.
– Αποφυγή κακοποίησης των βλαβών της ακμής από τον ασθενή ή από τον αισθητικό. Ο καθαρισμός δέρματος συνίσταται αρκεί να γίνεται από έμπειρους αισθητικούς ή δερματολόγους. Απαγορεύεται η σάουνα προσώπου, η χρήση scrubs -κρέμες σε κόκκους- και η έντονη μηχανική τριβή -σκληροί σπόγγοι και βούρτσες.
– Αποφυγή υγρασίας και υπερβολικής θερμότητας.
Όταν δεν υποχωρεί με τοπική αγωγή, ο δερματολόγος θα κρίνει εάν θα συνεχίσει την αγωγή με φάρμακα από το στόμα. Επίσης: Να ερευνήσει για τυχόν ορμονική διαταραχή.
Τέλος, υπάρχουν και πολλά μικρά μυστικά που κάνουν ακόμα πιο εύκολη και αποτελεσματική τη θεραπεία της ακμής. Έτσι, μην ξεχνάτε:
– να πίνετε πολύ νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας καθώς η επιδερμίδα χρειάζεται ενυδάτωση
– να πλένετε το πρόσωπό σας πρωί και βράδυ με ένα αντισηπτικό σαπούνι ή ένα ειδικό τζελ. Συνεχίστε με λοσιόν καθαρισμού αν το δέρμα σας είναι ιδιαίτερα ερεθισμένο βάζετέ τη μόνο βράδυ. Απλώστε έπειτα την ενυδατική σας κρέμα το πρωί και την αντιβιοτική το βράδυ. Το πρωί μην ξεχνάτε το αντηλιακό.
– να χρησιμοποιείτε τα κατάλληλα καλλυντικά προϊόντα με εξειδικευμένες συνθέσεις για δέρματα με ακμή
– να αποφεύγετε την επαφή των μαλλιών σας με το πρόσωπο καθώς η λιπαρότητα τους μπορεί να προκαλέσει μολύνσεις
– να αλλάζετε πετσέτα προσώπου και μαξιλαροθήκη συχνά
– Ο πράσινος άργιλος καθαρίζει σε βάθος την επιδερμίδα χωρίς να την ερεθίζει. Το αποτέλεσμα είναι άμεσο και διαρκεί 2-3 μέρες γι’ αυτό στα δέρματα με ακμή συστήνεται να γίνεται μάσκα αργίλου 2 -3 φορές τη βδομάδα.
Φτιάξτε τη μόνοι σας: Σε ένα μπολ ρίξτε νερό με χαμομήλι περίπου 2-3 κουταλιές της σούπας και προσθέστε την σκόνη αργίλου που έχετε προμηθευτεί από το φαρμακείο. Προσθέστε τόση ποσότητα αργίλου όση για να δημιουργηθεί μια πηκτή κρέμα, ρίξτε μια σταγόνα αιθέριο έλαιο λεμονιού. Απλώστε τη στο πρόσωπο και στο λαιμό. Όταν στεγνώσει αρχίστε να την αφαιρείται με χλιαρό νερό. Συστήνεται να γίνεται βράδυ 2 με 3 φορές τη βδομάδα.
Αλήθειες και ψέματα για την ακμή
Οι λιπαρές τροφές και η σοκολάτα επιδεινώνουν την ακμή. Οι λιπαρές τροφές και η σοκολάτα δεν παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στην ακμή. Αυτό που μπορεί να την επιδεινώσει είναι η απότομη αύξηση του σωματικού βάρους, ενώ διερευνάται η πιθανή επίδραση των ανθρακούχων αναψυκτικών και των γαλακτοκομικών
Η ακμή είναι μεταδοτική. Δεν πρόκειται για μεταδοτική νόσο, εκτός και αν υπάρχει σταφυλοκοκκική μόλυνση.
Η ακμή προκαλείται από την ατελή προσωπική υγιεινή. Η ακμή δεν προκαλείται από ακαθαρσίες. Το πλύσιμο πρέπει να είναι ήπιο, καθώς η τριβή διεγείρει τους σμηγματογόνους αδένες. Όσον αφορά τα προϊόντα καθαρισμού, το σαπούνι είναι προτιμότερο από τις λοσιόν.
Τα καλλυντικά βοηθούν στην ακμή. Είναι αλήθεια, καθώς συμπληρώνουν τη φαρμακευτική αγωγή και κάνουν το δέρμα να φαίνεται πιο όμορφο. Είναι ευνόητο βέβαια ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται λιπαρά καλλυντικά.
Δεν επιδεινώνεται από το στρες: Το καθημερινό στρες δεν αποτελεί παράγοντα επιδείνωσης της ακμής. Το επίμονο άγχος που απαιτεί ιατρική αντιμετώπιση πολλές φορές θεραπεύεται με φάρμακα που προκαλούν ακμή ως ανεπιθύμητη ενέργεια.
Ο ήλιος δεν τη θεραπεύει: Το μαύρισμα μετά από έκθεση στον ήλιο μπορεί να κάνει λιγότερο εμφανή το ερεθισμένο δέρμα και τα σπυράκια. Χρησιμοποιείτε αντηλιακή κρέμα (ειδική για πρόσωπα με ακμή) για αποφυγή των δυσχρωμιών.
Θα αφήσει σημάδια; Αν η ακμή αντιμετωπιστεί σωστά, συνήθως αφήνει ελάχιστα έως και καθόλου σημάδια. Αν βέβαια αφήσει τελικά ουλές, υπάρχουν σύγχρονες θεραπείες οι οποίες μπορούν να τα μετριάσουν ή να τα εξαλείψουν. Οι κυριότερες μέθοδοι είναι: Πήλινγκ, κυρίως χημικά που λειαίνουν το δέρμα, αν και θα χρειαστούν περισσότερες από μία εφαρμογές για να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Δερμοαπόξεση :εξαφανίζει τις υπερτροφικές ή ατροφικές ουλές.Συνιστάται μόνο σε άτομα με σοβαρές βλάβες .Απαιτεί την παραμονή στο σπίτι για μερικές μέρες και γίνεται μετά από τοπική ή γενική αναισθησία. Αποφεύγεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, γιατί μπορεί να προκαλέσει υπέρχρωση του δέρματος. Η εφαρμογή τους πρέπει να γίνει από εξειδικευμένους γιατρούς δερματολόγους αφότου θεραπευτεί η ακμή. Lasers που αναπλάθουν την επιδερμίδα και κινητοποιούν την παραγωγή κολλαγόνου ώστε να μικρύνουν οι ουλές της ακμής.
