Κάποτε μιλούσατε για τα πάντα, συζητούσατε τα πάντα. Έστω κι αν εξοργιζόσασταν. Μιλούσατε για πολιτική, κινηματογράφο, φαγητό, φίλους, δουλειές… Τώρα που ήρθε το παιδί, η εποχή των επικών μαχών (και των παθιασμένων συμφιλιώσεων) χάθηκε οριστικά. Τώρα, αρπάζεστε μόνο για το παιδί. Πώς καταντήσατε έτσι και πώς θα το ξεπεράσετε;
Το καθιστικό λάμπει από καθαριότητα και το τραπέζι είναι πολύ ωραία στρωμένο. Όλα είναι στην εντέλεια και εσείς τρέχετε πάνω-κάτω γιατί σε μισή ώρα θα έρθουν οι φίλοι σας για φαγητό. Και ξαφνικά ακούγεται μια παρατεταμένη κραυγή. «Να πάρει!!! Κοίτα τι έκανε! Έριξε το βάζο με τα λουλούδια στο χαλί! Καλά, εσύ πού ήσουνα; Είναι τόσο δύσκολο να το προσέχεις και λίγο;». Ο καβγάς παραμονεύει και η βραδιά κινδυνεύει να διαλυθεί. Μήπως η σκηνή σας θυμίζει κάτι; Υπάρχει άραγε κανείς, μαμά ή μπαμπάς δεν έχει σημασία, που να μην έχει ακούσει ή να μην έχει απευθύνει στο σύντροφό του μια παρόμοια παρατήρηση; Το σενάριο είναι πάντα το ίδιο. Το παιδί κάνει κάποια μικροζημιά και οι γονείς αρπάζονται. Πόσοι από σας δεν αναγνωρίζετε μια τέτοια κατάσταση;
Αυτό θεωρείται ένα απολύτως φυσιολογικό φαινόμενο, που συμβαίνει σχεδόν σε όλους. Όταν γινόμαστε γονείς αναπτύσσεται ένας νέος τύπος αντιπαράθεσης, στην οποία το μικρό παίζει καταλυτικό ρόλο. Τέτοιου είδους περιστατικά είναι πιο κοινά και πιο συχνά από όσο μπορούμε να φανταστούμε. Είναι τυπικές συγκρούσεις που οφείλονται στη νέα δυναμική που δημιουργείται με την άφιξη του παιδιού, καθώς οι δύο γίνονται τρεις. Όταν γεννιέται ένα παιδί, το ζευγάρι πρέπει να του κάνει «χώρο», ώστε να ενταχθεί μέσα σε αυτό. Ανατρέπονται, λοιπόν, όλες οι ισορροπίες, αλλάζει ακόμη και ο τρόπος που τσακωνόμαστε.
Το θέμα είναι ότι τσακωνόμαστε, για μικροπράγματα που εκείνη τη στιγμή, όμως, μας ενοχλούν. Επιπλέον, σήμερα γίνονται πιο εύκολα καβγάδες για τα παιδιά, γιατί έχει αλλάξει ο ρόλος του μπαμπά. Κάποτε, οι άντρες αφιέρωναν όλη τους την ημέρα στη δουλειά και ανέθεταν τη φροντίδα των παιδιών αποκλειστικά στη μητέρα.
Οι νέοι μπαμπάδες, συμμετέχουν περισσότερο, παίζουν, τραγουδούν νανουρίσματα, αλλάζουν πάνες. Έτσι, όμως, αισθάνονται ότι έχουν το δικαίωμα να κάνουν και παρατηρήσεις. «Του έβαλες κρεμούλα πίσω από τα γόνατα;», ρωτούν τη μαμά. Εκείνη το άλλαξε βιαστικά, ξέχασε την κρέμα (μπορεί και να βαρέθηκε λιγάκι, γιατί αυτή τη φορά πραγματικά θα ήθελε να αλλάξει εκείνος την πάνα) και από εκεί ξεκινά ένας αυτοσχέδιος διάλογος. Παρατηρείται δηλαδή μια διαφωνία πάνω στη καθημερινή ρουτίνα αλλά και διαπαιδαγώγηση των παιδιών, γιατί πλέον συμμετέχουν και οι δύο γονείς και δεν είναι θέμα του ενός γονέα όπως μπορεί να γινόταν στο παρελθόν που οι άνδρες απουσίαζαν λόγω εργασίας περισσότερο από την οικογένεια. Αυτό μπορεί να έχει πολλά θετικά αποτελέσματα μιας και τα παιδιά έχουν ανάγκη από την παρουσία και τη φροντίδα και των δύο γονέων αλλά φέρνει και συγκρούσεις λόγω της διαφορετικότητας των απόψεων του γονεικού ζευγαριού.
Η κατάσταση δεν είναι δραματική, αλλά πολύ κοινή και συνηθισμένη. Ευτυχώς υπάρχει τρόπος να την φρενάρετε, αν όχι να την αποφύγετε εντελώς. Και καλό είναι να ξέρετε και να καταλαβαίνετε για ποιους λόγους μαμάδες και μπαμπάδες τσακώνονται κάθε τρεις και λίγο. Τσακώνονται γιατί καμιά φορά αυτοί, οι μικροκαβγάδες άλλο «θέλουν να πουν» κατά βάθος. Συχνά οι σύντροφοι δεν καταφέρνουν να πουν στον άλλο κάποια πράγματα καταπρόσωπο, δεν αφήνουν να ξεσπάσει η κούραση και η ένταση. Κι έτσι, προσποιούνται, κάνουν ότι δεν συμβαίνει τίποτα. Μόνο που μετά χρησιμοποιούν σαν βαλβίδα ασφαλείας τις μικροδιαφωνίες με πρόσχημα το παιδί.
Μια από τις σημαντικότερες «ανομολόγητες» αιτίες είναι η κούραση ή η αίσθηση ότι μας έχουν παραπετάξει. Εσείς είστε κατάκοπη και θέλετε λίγα χάδια. Ο σύντροφος σας από την άλλη, νιώθει παραμελημένος γιατί εσείς δείχνετε προσοχή μόνο στο μωρό. Κλασική η σκηνή στην οποία εσείς θηλάζετε, αλλάζετε και κοιμίζετε το μικρό μέχρι τις δέκα και μισή το βράδυ. Μόνη σας βέβαια, γιατί «εκείνος το μόνο που σκέφτεται είναι να αράξει στον καναπέ να δει τηλεόραση». Η αλήθεια είναι ότι εκείνος σας περιμένει στο καθιστικό εδώ και δύο ώρες, για να δείτε μαζί μια ταινία αγκαλιά…. αλλά, «για αυτήν δεν μετράει πια τίποτα άλλο, κάπου είναι πάλι εξαφανισμένη με το μικρό, ως συνήθως». Στις έντεκα και οι δύο έχουν γίνει κουρέλια από την κούραση και την απογοήτευση.
Μια άλλη κλασική αιτία είναι η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια, γιατί ο σύντροφος σημειώνει τη μια επαγγελματική επιτυχία πίσω από την άλλη. Ο άλλος, που κατά πάσα πιθανότητα είναι η γυναίκα, πρέπει να μείνει στα μετόπισθεν. Μέχρι να μεγαλώσει λίγο το παιδί, πρέπει να κάνει μόνο τη μαμά. Καμία αντίρρηση. Αλλά, δεν μπορεί για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου έστω, να μην νιώσει νοσταλγία, όταν ακούει να μιλούν για προαγωγές, επαγγελματικά ταξίδια, εξόδους με τους συναδέλφους. Επειδή, όμως, δεν θέλει να το ομολογήσει (ή φοβάται ότι θα ακούσει κανένα σχόλιο όπως «Καλά, εσύ έχεις χάσει τελείως το μητρικό ένστικτο!»), το παράπονο θα βγει με τη μορφή αντιπαράθεσης για το πρώτο ασήμαντο ζήτημα που θα προκύψει σχετικά με το παιδί.
Τα πράγματα δείχνουν δραματικά, αλλά είναι απολύτως φυσιολογικά και για να ξεπεραστούν χρειάζεται ελάχιστη προσπάθεια. Εάν μάθετε να διατηρείτε την ηρεμία και την ψυχραιμία σας και δεν θα έχετε να φοβηθείτε τίποτα. Και να συζητάτε μεταξύ σας, γιατί πάνω από όλα αυτό είναι πρόβλημα επικοινωνίας. Μην περιμένετε να καταλάβει εκείνος τι εννοείτε στην πραγματικότητα π.χ.«Είμαι κουρασμένη, θέλω λίγα χάδια». Και κυρίως, μη θυμώνετε εάν ο άλλος δεν καταλαβαίνει τι θέλετε ή τι σκέφτεστε στο βάθος του μυαλού σας. Πείτε το ευθέως. Δοκιμάστε το, αξίζει τον κόπο.
«Δουλέψτε» την σχέση σας
Στατιστικά, οι μάχες ξεσπούν Σαββατοκύριακα και αργίες. Είναι σαφές, τότε είστε όλοι στο σπίτι. Γι’ αυτό κανονίστε εκ των προτέρων να κάνετε κάτι που αρέσει και στους δυο. Βρείτε τρόπους να χαλαρώσετε και να ηρεμήστε. Κάντε ένα περίπατο, πηγαίνετε να βγάλετε φωτογραφίες, βυθιστείτε στη μπανιέρα με ένα καινούργιο αιθέριο έλαιο, μείνετε όλο το απόγευμα στο κρεβάτι, ή ότι άλλο σας εκφράζει .
Με δυο λόγια, βρείτε κάποιες έστω από τις παλιές σας συνήθειες. Κλέψτε λίγο χρόνο και βγείτε οι δύο σας. Για μια ώρα έστω, εάν δεν έχετε παραπάνω χρόνο, για να πείτε ένα καφέ ή μια μπύρα σε ένα ωραίο μαγαζί. Καθιερώστε το τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Συζητήστε το και με άλλα ζευγάρια. Θα ανακαλύψετε ότι είναι εμπειρίες και συναισθήματα που ζουν όλοι ανεξαιρέτως. Και να έχετε υπόψη ότι εάν αναγνωρίσετε το πρόβλημα, θα το εξουδετερώσετε πιο εύκολα. Το ζευγάρι έχει ανάγκη από ψυχική ανανέωση για να αναλαμβάνει το ρόλο τους ως γονείς με θετικά συναισθήματα.
Επικοινωνία πάνω απ’ όλα
Η καλύτερη στρατηγική κατά των καβγάδων είναι να λέμε τι σκεφτόμαστε πραγματικά. Και κυρίως να ακούμε τον άλλο. Η επικοινωνία δεν είναι πάντα απλή. Όλοι νομίζουμε ότι είμαστε ειδικοί «εξπέρ» στην επικοινωνία, αλλά συχνά το μήνυμα που δίνουμε δεν έχει καμία σχέση με αυτό που εννοούσαμε και το καταλαβαίνουμε αμέσως από την έκφραση του συντρόφου μας. Πρώτα από όλα, λοιπόν, ας ξεκαθαρίσουμε μέσα μας τι συμβαίνει, τι σκεφτόμαστε στ’ αλήθεια.
Ας καταλάβουμε τι θέλουμε να εκφράσουμε και μετά να το πούμε ήρεμα και καθαρά. Έχει μεγάλη σημασία να μάθουμε να μιλάμε και ακόμη μεγαλύτερη, να μάθουμε να ακούμε, να αντιστεκόμαστε στην τάση μας να διακόψουμε τον άλλον πριν ολοκληρώσει τη σκέψη του. Και αν νιώσετε ότι σας ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι, βγείτε έξω και κάντε ένα γύρο στο τετράγωνο. Μπορεί να αποδειχθεί ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να καλμάρετε την οργή σας.
Στη διάρκεια αυτού του «time out» προσπαθήστε να σκεφτείτε τι σας πειράζει στη συμπεριφορά του συντρόφου σας, τις θετικές του πλευρές και της σχέσης σας. Η ένταση θα καταλαγιάσει αυτόματα. Όταν καταλαγιάσετε μπορείτε να δείτε και την οπτική γωνία του συντρόφου σας. Έτσι οι προκαταλήψεις και μαζί με αυτές οι αυτόματες αντιδράσεις μειώνονται. Με αυτό τον τρόπο συμβάλλετε στη διατήρηση της καλής σχέσης. Είναι σημαντικό επίσης – ίσως πιο πολύ από καθετί άλλο- να μάθετε να μη χρησιμοποιείτε κανενός είδος βία σε στιγμές έντασης, όπως το να χτυπάτε, να απειλείτε, να βρίζετε ή να πετάτε πράγματα. H βία καταστρέφει άμεσα την εμπιστοσύνη που πρέπει να υπάρχει στο ζευγάρι. Εάν δεν μπορείτε να ελέγξετε τον θυμό σας, αναζητήστε έγκαιρα βοήθεια από τους ειδικούς επαγγελματίες του χώρου, όπως ο οικογενειακός σύμβουλος ο ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής κ.λ.π.
Με το παιδί τι γίνεται;
Ο χρυσός κανόνας είναι να μην τσακώνεστε συστηματικά ή/και με βίαιο τρόπο μπροστά το παιδί . Τα παιδιά καταλαβαίνουν τα πάντα. Και το χειρότερο είναι ότι εάν δουν τους γονείς τους να τσακώνονται για κάποια αταξία που έκαναν τα ίδια νιώθουν και ενοχές. Και οι ενοχές σε πολύ νεαρή ηλικία δημιουργούν ένα πολύ ευάλωτο «εγώ». Επιπλέον, εάν η σύγκρουση είναι βίαιη, το παιδί παίρνει απλώς ένα μάθημα επίδειξης δύναμης. Εάν παρ’ όλα αυτά συμβεί κάτι τέτοιο, καθησυχάστε το, βεβαιώστε το ότι η μαμά κι ο μπαμπάς αγαπιούνται και ότι το αγαπούν κι αυτό πολύ, αλλά καμιά φορά μπορεί να θυμώνουν ή να μη συμφωνούν. Εάν καταφέρνετε να διαφωνείτε πιο πολιτισμένα, το να είναι μπροστά σε μια έντονη συζήτηση θα έχει εκπαιδευτικό αποτέλεσμα για το μικρό, που θα μάθει ότι υπάρχουν διάφορες οπτικές γωνίες για τα πράγματα και ότι ο καθένας μπορεί να υποστηρίζει τις απόψεις του.
Τα παιδιά σας έχουν ανάγκη να θαυμάζουν και τους δύο. Μην αποδομείτε την άλλη πλευρά. Είναι εγωιστικό από μέρους σας και καθόλου σωστό για τα παιδιά σας. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι δύο άνθρωποι μπορεί να διαφωνούν αλλά συγχρόνως να διατηρούν τον σεβασμό και την αξιοπρέπεια στη σχέση τους. Μην ξεχνάτε ότι είναι εξίσου σημαντικό τα παιδιά σας να βιώσουν την επανένωση σας και την αμοιβαία συγγνώμη. Έτσι μαθαίνουν ότι όταν υπάρχουν διαφορές είναι σημαντικό να επιλύονται.
της Νινέττας Φαφούτη
Με την συνεργασία της κας Αγγελικής Παρίου (ψυχολόγος, ειδική παιδαγωγός, ομαδική αναλύτρια)
