Όταν ένα “όχι” σε στοιχειώνει… Όταν η δουλειά που ήθελες δεν έγινε τελικά δική σου… Όταν ο άντρας που σου άρεσε δεν σε ήθελε… Όταν ο σύντροφός σου σε άφησε για μια άλλη… Όταν η προαγωγή δόθηκε σε κάποιον άλλον και όχι σε σένα… Όλα αυτά λέγονται απόρριψη.
“Η απόρριψη είναι μία βασική έννοια στη ζωή μας, τόσο γιατί σίγουρα σε κάποια φάση της ζωής μας την έχουμε εισπράξει όσο και γιατί οι ίδιοι την έχουμε αποδώσει. Αυτό είναι συνέπεια της ατομικής ελευθερίας και του δικαιώματος επιλογής που έχουμε ως μέλη του κοινωνικού συνόλου” εξηγεί η ψυχολόγος Ντόρα Μίνου.
Τα δάκρυα…
“Σίγουρα ένα κυρίαρχο συναίσθημα που έχουμε μετά από ένα τέτοιο βίωμα είναι η στενοχώρια. Είναι φυσιολογικό να επιζητούμε την αναγνώριση και την αποδοχή των άλλων, ωστόσο είναι εξίσου φυσιολογικό κάποιες φορές να μην την εισπράτουμε είτε γιατί δεν υπάρχουν οι αντικειμενικές συνθήκες είτε για υποκειμενικούς λόγους” διευκρινίζει η κ.Μίνου.
Κι εκεί ακριβώς αρχίζουν τα προβλήματα. Ένα “γιατί” που αρχίζει να στοιχειώνει το μυαλό σου. Ένας φόβος που ριζώνει μέσα σου. Και μερικές φορές ο λόγος που αρχίζει και ψαλιδίζεται η αυτοπεποίθησή σου…
“Αυτό που τείνει να μας προβληματίσει είναι αν τελικά αυτός είναι ένας μόνιμος φόβος που μας καθηλώνει και δεν μας εξελίσει σαν άτομα. Πολλοί άνθρωποι ανεξαρτήτου φύλου είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στην απόρριψη από τους άλλους, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται σε κάτι καινούριο, να παραιτούνται από την προσπάθεια διεκδίκησης και κατά συνέπεια να δυσκολεύονται να βάλουν στόχους είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα” τονίζει η ψυχολόγος.
Η παραίτηση
Η στιγμή που παγώνουν όλα. Η απόρριψη που σου κοστίζει τόσο που δεν μπορείς να την ξεπεράσεις. Πατάς το “pause” στη ζωή σου. Σκαλώνεις και αδυνατείς να προχωρήσεις.
“Οι αρνητικές σκέψεις που δημιουργεί ο φόβος της απόρριψης συχνά ακινητοποιεί το άτομο, σε ένα φαύλο κύκλο σκέψεων και συναισθημάτων. Μέσα απ’ αυτόν το φαύλο κύκλο το άτομο συχνά αυτοαπορρίπτεται πριν κάνει κανενός είδους προσπάθεια. Μένει στάσιμο, αποσύρεται στα αρνητικά του συναισθήματα και παγιώνει συναισθήματα ανασφάλειας, ανικανοποίητου, χαμηλής αυτοεκτίμησης και έλλειψης αυτοπεποίθησης. Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ ταυτόχρονα δυσκολεύεται να πάρει κάθε είδους ρίσκο που θα βοηθούσε στην αμφισβήτηση των δεδομένων που έχει εδραιώσει το ίδιο το άτομο στον εαυτό του μέσα από το φόβο ότι θα τον απορρίψουν”.
Τι ενισχύει το φόβο της απόρριψης;
Παιδιά που δεν έχουν βιώσει το αναγκαίο συναισθηματικό δέσιμο με τους γονείς, που εύκολα τους ασκούνταν η αρνητική κριτική, ένιωσαν την έλλειψη αποδοχής και αναγνώρισης στην παιδική ηλικία καθώς και παιδιά υπερπροστατευτικών γονέων που δεν τους δινόταν η ευκαιρία για πρωτοβουλίες και στερούνταν την ενίσχυση της αυτονομίας συχνά καταλήγουν ως ενήλικες να έχουν το φόβο της απόρριψης και να νιώθουν ανεπαρκείς για την αποδοχή των άλλων.
Επιπλέον παιδιά με κάποια ιδιαιτερότητα (π.χ. υπέρβαρα) που έχουν βιώσει το χλευασμό και την αποδοκιμασία από συμμαθητές τους στο σχολείο ή έχουν νιώσει μειονεκτικά και υποτιμημένα σε σχέση με τις σχολικές τους επιδόσεις από εκπαιδευτικούς έχουν σημαντικές πιθανότητες να αποκτήσουν το φόβο της απόρριψης και να συνεχίζουν ως ενήλικες με όλες τις δυσκολίες που αυτό συνεπάγεται.
Τέλος παιδιά ντροπαλά και συνεσταλμένα με ευαισθησία στο άγχος σε επίπεδο ιδιοσυγκρασίας.
Τι μπορείς να κάνεις…
-Είναι σημαντικό το άτομο να αποδεχτεί και να διαλευκάνει ότι αυτό που βιώνει κάθε φορά δεν είναι απόρριψη αλλά ο φόβος για απόρριψη. Αποκτώντας την επίγνωση του τι του συμβαίνει είναι ένα πρώτο και καθοριστικό βήμα για την επίλυση του προβλήματός του.
-Επίσης χρειάζεται ένα υποστηρικτικό περιβάλλον που θα τον ενισχύσει και θα τον παροτρύνει να πάρει ρίσκα που θα τον κινητοποιήσουν.
-Τέλος, η βοήθεια του ψυχοθεραπευτή μπορεί να αποδειχτεί πολύτιμη, εφόσον το άτομο θα μπορέσει να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του, να διαχειριστεί τους φόβους και τις ανασφάλειές του ώστε να μπορέσει να βάλει στόχους και να δει τις ανάγκες και τις αδυναμίες του μέσα από την πραγματική δράση που εκτός από απόρριψη έχει να λαμβάνει και αποδοχή.
