Ακόμη και όταν ένα θρεπτικό συστατικό είναι ζωτικής σημασίας και απαραίτητο για την καλή υγεία μας, δε σημαίνει ότι πρέπει να το καταναλώνουμε σε υπερβολικές ποσότητες, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους.
Όλοι μας γνωρίζουμε λίγο πολύ τις βλαβερές τροφές και ουσίες που πρέπει να περιορίσουμε, όπως είναι η ζάχαρη και το αλάτι. Αλλά υπάρχουν και κάποια άλλα θρεπτικά συστατικά που, όταν καταναλώνονται σε υπερβολικό βαθμό, μπορεί να κάνουν περισσότερο κακό, παρά καλό. Με άλλα λόγια, ακόμη και όταν ένα θρεπτικό συστατικό είναι ζωτικής σημασίας, δε σημαίνει ότι πρέπει να το καταναλώνουμε σε υπερβολικές ποσότητες.
Παρακάτω θα διαβάσετε τους κινδύνους που συνδέονται με την υπερβολική κατανάλωση πέντε σημαντικών θρεπτικών συστατικών -μερικά από τα οποία μπορεί να σας εκπλήξουν.
Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα
Πολλές φορές έχουμε αναφερθεί στα ιδιαίτερα σημαντικά οφέλη τους στην υγεία μας: βοηθούν στην καταπολέμηση της φλεγμονής, η οποία προκαλεί γήρανση και διάφορες ασθένειες και έχουν σχετιστεί με μια σειρά από οφέλη για την υγεία, από τη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων, διαβήτη τύπου 2 και κατάθλιψης, μέχρι τη διατήρηση υγιούς δέρματος και την υποστήριξη της εγκεφαλικής λειτουργίας.
Όμως μια νέα έρευνα διαπίστωσε ότι η υπερβολική πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών, μπορεί να τροποποιήσει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και να διαταράξει την ικανότητα του σώματος να αποκρούσει λοιμώξεις από ιούς ή βακτήρια. Οι επιστήμονες ανησυχούν ιδιαίτερα για φαινόμενα που μπορεί να συμβούν όταν οι άνθρωποι τρώνε θαλασσινά, λαμβάνουν συμπληρώματα ιχθυελαίου και επίσης καταναλώνουν τρόφιμα εμπλουτισμένα με ω-3 λιπαρά οξέα, όπως τα αυγά, ο χυμός πορτοκαλιού και τα δημητριακά.
Για να αποφύγετε την υπερβολή, μιλήστε με το γιατρό ή τον διαιτολόγο σας, σχετικά με τη διατροφή σας, έτσι ώστε να σας καθορίσει αν θα πρέπει να ενισχύσετε ή να περιορίσετε την πρόσληψη των ωμέγα-3 λιπαρών και αν ναι, πόσο.
Βιταμίνη C
Εκτός του ότι υποστηρίζει το ανοσοποιητικό, η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για την επούλωση των πληγών, τη διατήρηση υγιών οστών και δοντιών, των αιμοφόρων αγγείων και του δέρματος. Επίσης, λειτουργεί ως ένα σημαντικό αντιοξειδωτικό κατά της γήρανσης και των χρόνιων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, του καρκίνου και της αρθρίτιδας. Για τους ενήλικες, το μέγιστο όριο που συνιστάται, τόσο από τις τροφές, όσο και από συμπληρώματα, είναι 2.000 mg την ημέρα.
Κι ενώ μπορεί για κάποιους να είναι ιδανική αυτή η ποσότητα ή και μεγαλύτερη, οι μεγάλες δόσεις βιταμίνης C, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα και πεπτικές διαταραχές, διάρροια, ναυτία, εμετούς, καούρα, πονοκεφάλους, αϋπνία και πέτρες στα νεφρά. Για να διατηρείτε την πρόσληψή της υπό έλεγχο, στοχεύετε να προτιμάτε τις τροφές που είναι πλούσιες σε αυτήν (κι όχι τα συμπληρώματα), όπως οι κόκκινες και οι πράσινες πιπεριές, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, τα εσπεριδοειδή, τα ακτινίδια, η παπάγια, οι φράουλες, και ο ανανάς.
Ψευδάργυρος
Ο ψευδάργυρος βρίσκεται σε κάθε κύτταρο του σώματός μας. Αυτό το σημαντικό ορυκτό υποστηρίζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού , καθώς και την υγιή όραση, όσφρηση και γεύση και ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος, το μεταβολισμό και τη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς.
Το ανώτερο όριο ή η μέγιστη ημερήσια δόση ψευδάργυρου, είναι 40 mg ανά ημέρα. Η έρευνα έχει δείξει ότι λιγότερο από το ποσό αυτό, είναι επίσης ασφαλές για καθημερινή κατανάλωση, αλλά ότι η υπερβολική πρόσληψη μακροπρόθεσμα, μπορεί να δημιουργήσει παρενέργειες, όπως πεπτικές διαταραχές, μια μεταλλική γεύση στο στόμα, ζάλη, πονοκέφαλο, κόπωση, αυξημένη εφίδρωση, απώλεια συντονισμού των μυών, δυσανεξία στο αλκοόλ και παραισθήσεις . Επιπλέον, οι πολύ υψηλές δόσεις ψευδαργύρου, μπορεί ακόμη και να αποδυναμώσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, να μειώσουν την «καλή» για την καρδιά και προστατευτική HDL χοληστερόλη και να αυξήσουν την «κακή» χοληστερόλη, τον τύπο που συνδέεται με τον αυξημένο κίνδυνο καρδιακής νόσου.
Όπως συμβαίνει και με τα ωμέγα- 3 λιπαρά οξέα, οι πιθανότητες να λάβετε μεγάλες δόσεις ψευδαργύρου, αυξάνονται αν καταναλώνετε πολλές πηγές του, όπως τα πλούσια σε ψευδάργυρο τρόφιμα (κόκκινο κρέας, οστρακοειδή κ.ά.), σε συνδυασμό με συμπληρώματα και προϊόντα εμπλουτισμένα με ψευδάργυρο, όπως ρινικά σπρέι ή καραμέλες για το λαιμό. Αν νομίζετε ότι μπορεί να υπερβαίνετε τις ανάγκες σας, μιλήστε με τον γιατρό ή τον διαιτολόγο σας.
Σίδηρος
Μεγάλο μέρος του σιδήρου στο σώμα μας, βρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα μας, όπου βοηθά στη μεταφορά του οξυγόνου σε κάθε κύτταρο. Αυτό το βασικό ορυκτό εμπλέκεται επίσης στην παραγωγή ενέργειας για τα κύτταρα και είναι ένα αναπόσπαστο μέρος πολλών πρωτεϊνών και ενζύμων που απαιτούνται για τη βέλτιστη υγεία.
Οι προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες χάνουν σίδηρο από τη μηνιαία απώλεια αίματος, αλλά οι άνδρες και οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί όσον αφορά στην πρόσληψη σιδήρου, επειδή, όταν ο σίδηρος απορροφάται, δύσκολα αποβάλλεται. Αυτό σημαίνει ότι η περίσσεια σιδήρου μπορεί να συσσωρεύεται σε ιστούς και όργανα, όπως το ήπαρ και η καρδιά.
Μια γενετική διαταραχή που ονομάζεται αιμοχρωμάτωση, η οποία επηρεάζει 1 στα 250 άτομα βόρειας ευρωπαϊκής καταγωγής, αυξάνει τον κίνδυνο υπερβολικής πρόσληψης σιδήρου, γιατί προκαλεί εύκολη απορρόφηση του σιδήρου. Η μέγιστη ημερήσια πρόσληψη σιδήρου έχει οριστεί στα 45 mg για τους ενήλικες, αλλά οι περισσότερες προεμμηνοπαυσιακές μη ενήλικες έγκυες γυναίκες, χρειάζονται γενικά όχι περισσότερο από 18 mg ημερησίως. Οι ανάγκες για τους άνδρες και τις γυναίκες άνω των 50 ετών, είναι λιγότερο από το ήμισυ του ποσού, δηλαδή 8 mg ανά ημέρα.
Για να καταλάβετε περίπου τι εννοούμε, μια μερίδα 100 περίπου γρ. βοείου κρέατος ή μισό φλιτζάνι φακές, παρέχουν το καθένα περίπου 3 mg σιδήρου, αλλά μόνο περίπου 3% έως 35% του σιδήρου από τις τροφές απορροφάται, ανάλογα με τον τύπο, καθώς και από παράγοντες που είτε παρεμβάλλονται στην απορρόφηση (όπως το τσάι) ή την ενισχύουν (όπως η βιταμίνη C). Εάν παίρνετε συμπληρώματα και δεν είστε σίγουροι εάν περιέχουν σίδηρο ή πόσο, καλύτερα να το ελέγξετε.
Ασβέστιο
Όταν σκέφτεστε το ασβέστιο, αυτό που σας έρχεται πρώτα στο μυαλό είναι πιθανώς τα οστά και πράγματι εκεί βρίσκεται περίπου το 99 % του ασβεστίου στο σώμα μας. Αλλά αυτό το ορυκτό είναι επίσης απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία της καρδιάς, των νεύρων και των μυών και βοηθά στη διατήρηση της ισορροπίας οξέων/βάσεων στον οργανισμό μας.
Οι γυναίκες τείνουν να έχουν περισσότερη γνώση πάνω στο θέμα του ασβεστίου , λόγω των εκστρατειών για την καταπολέμηση της οστεοπόρωσης, γι’ αυτό μερικές φορές σημειώνονται περιπτώσεις υπερβολικής πρόσληψης.
Υπάρχουν ιδιαίτερα γυναίκες που τρώνε μεγάλες ποσότητες γαλακτοκομικών, παίρνουν συμπληρώματα και επιλέγουν και τροφές εμπλουτισμένες με ασβέστιο. Το ανώτατο όριο (και πάλι από τον συνδυασμό τροφών και συμπληρωμάτων) στις ενήλικες μη έγκυες γυναίκες και στους άνδρες, είναι 2.500 mg πριν τα 50 και 2.000 από τα 51 και μετά.
Η υπέρβαση αυτού του ποσού, μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, κάτι που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα νεφρά, να δημιουργήσει πέτρες στα νεφρά, και εναποθέσεις ασβεστίου σε μαλακούς ιστούς. Επίσης, τα υπερβολικά υψηλά επίπεδα ασβεστίου, μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκοιλιότητα και να παρέμβουν στην απορρόφηση του σιδήρου και του ψευδαργύρου.
Πάντως είναι σπάνιο να προσλάβει κανείς υπερβολικό ασβέστιο μόνο από τις τροφές, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι καλό να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό για να πετύχετε την ιδανική ισορροπία.
