Η σωστή συμπεριφορά στα παιδιά καλλιεργείται;
Την προηγούμενη εβδομάδα πίναμε καφεδάκι, με μία καλή μου φίλη και την κουβέντα μας μονοπώλησε η δεύτερη κόρη της( 4 ετών) , η οποία προβληματίζει την οικογένεια με το πείσμα της , την επιθετικότητά της και γενικότερα την άσχημη συμπεριφορά της. Το αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς, είναι να φτάνει σε σημείο να εκσφενδονίζει αντικείμενα στο μεγαλύτερο αδελφό της αλλά και στον… μπαμπά της…
Πολλές φορές, και ως μητέρα και ως παιδαγωγός,βρέθηκα μπροστά σε παιδιά που ήθελαν να είναι επαναστάτες και ταυτόχρονα δοκίμαζαν τα όρια όσων βρίσκονταν γύρω τους, ανεβάζοντας έτσι τον πήχυ πολύ ψηλά.
Άλλες τόσες φορές έχω σταθεί εμπρός στα βιβλία των μεγάλων παιδαγωγών που συνομολογούν πως η γνώση της σωστής συμπεριφοράς ενός παιδιού, εξαρτάται από το πόσο σωστά θα τη χτίσουν οι γονείς.
Πριν κάνει το οτιδήποτε το παιδί θα πρέπει να έχει μάθει να προβλέπει.
Πιο πρακτικά:” Όπως προβλέπει ”πως ένα κι ένα κάνουν δύο” και πως αυτό δεν αλλάζει, με τον ίδιο τρόπο πρέπει να προβλέπει πως το αποτέλεσμα μιας άσχημης συμπεριφοράς (π.χ πετώ το παιχνίδι στον αδελφό μου ή μιλώ άσχημα στο μπαμπά) θα έχει και τις ανάλογες συνέπειες.
Επομένως στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών προέχει:
1. Η συμφωνία μεταξύ των γονέων στις αξίες της οικογένειας ( π.χ.σεβασμός)
2. Η διαμόρφωση των κανόνων που σχετίζονται με τις αξίες και που πρέπει να είναι ανάλογοι με την ηλικία του παιδιού. Αρχικά, μπορούν να είναι δύο ή τρεις και να αυξάνονται σταδιακά, στην πορεία της διαπαιδαγώγησης.
3. Η παραβίαση των κανόνων θα έχει δίκαιες και λογικές συνέπειες που σε καμμία περίπτωση δε θα βασίζονται στην… εκδικητικότητα και βέβαια είναι πολύ σημαντικό να έχουν συγκεκριμένη χρονική διάρκεια.
Για παράδειγμα: ”πετώ το παιχνίδι στον αδελφό μου”, σημαίνει πως δε σέβομαι το πρόσωπο που έχω απέναντί μου. Άρα, δεν μπορώ να είμαι μαζί του και άρα θα πρέπει να είμαι χωριστά από εκείνον για λίγο, μέχρι να ηρεμήσω, να σκεφτώ, να αποφασίσω να ζητήσω συγνώμη και να συμπεριφερθώ σωστά. Σε αυτό το σημείο,πιθανόν να χρειαστεί, να παρέχουμε τη δική μας φυσική καθοδήγηση (το παίρνουμε από το χέρι, το απομακρύνουμε, το περιορίζουμε).
Ήρεμα , με ουδέτερο και σταθερό τόνο στη φωνή , κοιτώντας το παιδί μας στα μάτια και κατεβαίνοντας σωματικά στο επίπεδό του,το προειδοποιούμε για τις συνέπειες που θα έχει κι έτσι χτίζουμε τη γνώση της συμπεριφοράς, ακριβώς όπως χτίζουμε το ” ένα κι ένα κάνουν δύο”.
Σταθερός και ήρεμος τόνος θα πει αποφασιστικότητα και όχι απειλή.
Προειδοποιώ σημαίνει ότι εξηγώ με ακρίβεια τι πρέπει να κάνει και τι δεν πρέπει και βέβαια σημαίνει πως εξηγώ και τις συνέπειες που θα ακολουθήσουν εάν δε συμμορφωθεί. Όμως εδώ θέλει λεπτότητα και προσοχή και κυρίως χρειάζεται να γνωρίζει πως συνέπειες έχουν όλα τα μέλη της οικογένειας, όταν δε συμμορφώνονται με τους κανόνες.
Για παράδειγμα, αν η μητέρα φωνάξει πολύ δυνατά και θυμωμένα…θα πρέπει για λίγο να πάρει απόσταση από το γεγονός πηγαίνοντας στο δωμάτιο της.Έτσι θα ηρεμήσει, θα σκεφτεί και όταν επιστρέψει θα πρέπει να ζητήσει ”συγνώμη” για τις φωνές (ουσιαστικά για τον άσχημο τρόπο) και να συνεχίσει σε ήρεμους τόνους.
Δεν υπάρχει κάτι καλύτερο από ”το παράδειγμα προς μίμηση”, καθώς τα παιδιά μας είναι οι δικές μας εικόνες.
Έτσι όταν τα πειθαρχούμε με σωματική ή λεκτική τιμωρία και με φωνές… ας αναμένουμε πως με τον ίδιο τρόπο θα συμπεριφερθούν κι εκείνα προς τα άλλα παιδιά αλλά πολλές φορές και προς εμάς.
Από πολύ νωρίς (νηπιακή ηλικία) και χωρίς να υποτιμάμε τη νοημοσύνη τους, καθώς αντιλαμβάνονται τα πάντα ”εκ κοιλίας μητρός”, μαθαίνουμε στα μικρά μας τον έλεγχο της συμπεριφοράς.
Διορθώνουμε τις άσχημες συμπεριφορές πάντα με το λόγο που βασίζεται σε επιχειρήματα και όχι με φωνές ή… ξύλο.
Δίνουμε λύσεις σε ό,τι τα προβληματίζει και δείχνουμε τους τρόπους για να συμπεριφερθούν σωστά και κυρίως… δεν κουραζόμαστε να τους επαναλαμβάνουμε, αφού η μάθηση γίνεται ”κτήμα” μέσα από την επανάληψη.
