Το να αποδίδει κανείς έναν κακό χαρακτηρισμό σε ένα μικρό παιδί δεν μπορεί παρά να σημαίνει ότι οι γονείς –και όχι το ίδιο παιδί- έχουν ακολουθήσει κάποιο λάθος δρόμο. Ένα παιδί κακότροπο και «κακομαθημένο», δεν είναι ένα παιδί που έχει επιλέξει να θέλει διαρκώς την προσοχή των γύρω του, να κλαίει όταν θέλει να αποκτήσει κάτι ή να συμπεριφέρεται με αγένεια. Είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, ένα παιδί που έχει οδηγηθεί σε λάθος συμπεριφορές μέσα από τις πρακτικές των γονιών του.
Οι γονείς με τη σειρά τους, μπορεί να έχουν δεκάδες καλούς λόγους να γίνονται υπερπροσατευτικοί και υπερβολικά δοτικοί. Ένας γονιός που χωρίς να το θέλει έχει επιλέξει κακές για την ανατροφή του παιδιού παιδαγωγικές μεθόδους, δεν είναι κάποιου είδους τέρας που πρέπει να φυλακιστεί –είναι απλά ένας άνθρωπος που από αγάπη ή άγνοια κάνει λάθη.
Σκοπός, λοιπόν, του παρόντος άρθρου δεν είναι ούτε να κουνήσει το δάχτυλο στους ανθρώπους που με κόπο, αγωνία και θυσίες μεγαλώνουν τα παιδιά τους όσο καλύτερα μπορούν, ούτε να δημιουργήσει τύψεις. Είναι απλώς μια προσπάθεια να σημειωθούν τα λάθη εκείνα που προκαλούν προβλήματα στη συμπεριφορά των παιδιών κάνοντάς τα «κακομαθημένα». Γιατί είναι υποχρέωση κάθε γονιού να εντοπίζει, να αναγνωρίζει και να… ξεφορτώνεται τα ελαττώματά του για χάρη των παιδιών του.
Πώς λοιπόν οι γονείς μεγαλώνουν παιδιά «κακομαθημένα»;
Το «όχι» σημαίνει «ναι»
Δεν υπάρχει ειδικός που να μην συμφωνεί: η συνέπεια είναι εξαιρετικά σημαντική για να γίνει ένα παιδί υπάκουο. Αν το «όχι» που βγαίνει απ’ το στόμα σας δεν έχει ζυγιστεί καλά και καταλήξει να γίνει «ναι», τότε το μήνυμα που περνάει στο παιδί είναι ότι τα όρια είναι ανύπαρκτα και ότι δεν χρειάζεται να παίρνει τα λόγια σας τοις μετρητοίς.
«Δεν πειράζει, παιδί είναι»
Μήπως οι «κακές» πράξεις του παιδιού -όσο κακές μπορεί να είναι οι πράξεις ενός παιδιού- μένουν «ατιμώρητες»; Δεν αναφερόμαστε φυσικά σε σκληρές τιμωρίες και τυραννικές μεθόδους, αλλά κάθε παιδί πρέπει να έχει στοιχειωδώς στο μυαλό του ότι οι πράξεις του έχουν συνέπειες, ούτως ώστε να γίνει υπεύθυνο και ευγενικό. Διαφορετικά, το παιδί θα μεγαλώσει έχοντας την εντύπωση ότι όλα επιτρέπονται και ότι, αν κάτι πάει στραβά, η μαμά και ο μπαμπάς θα αναλάβουν την ευθύνη.
«Δωροδοκία»: Η εύκολη λύση
Δεν είναι δυστυχώς καθόλου σπάνια η πρακτική: το παιδί κλαίει, γκρινιάζει, ζητά επίμονα κάτι ή είναι απλά δυσαρεστημένο με μια επιλογή της μαμάς ή του μπαμπά και τότε έρχεται η λύση από τα ράφια των παιχνιδάδικων. Το να προσφέρεις σε ένα παιδί ένα παιχνίδι ή ένα γλυκό για να σταματήσει να γκρινιάζει μεταφράζεται στο μυαλό του ως εξής: «Κάθε φορά που κλαις, θα σου παίρνω ένα δώρο.». Για ποιο λόγο να σταματήσει να κλαίει –κορόιδο είναι;
Ενοχικοί γονείς και «κακομαθημένα» παιδιά
Η δυναμική των σύγχρονων οικογενειών έχει αλλάξει, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις εργάζονται και οι δύο γονείς, περνώντας έτσι λιγότερο χρόνο απ’ όσο θα ήθελαν με το μωρό τους. Τι γίνεται λοιπόν, όταν καθημερινά έχεις λιγότερες από δυο-τρεις ώρες να διαθέσεις στο παιδί σου; Είναι εξαιρετικά εύκολο να πέσει κανείς στην παγίδα «σου κάνω όλα τα χατίρια, γιατί δεν σε χορταίνω». Περισσότερα δωράκια, λιγότερες νουθεσίες, η πειθαρχία σε δεύτερο πλάνο, χαλαρά όρια… Είναι εντελώς ανθρώπινο να θέλει κανείς να κάνει το παιδί του μόνο να γελά, όμως ο γονιός που δεν στενοχωρεί το παιδί του είναι ένας γονιός που μάλλον δεν κάνει πολύ καλά τη δουλειά του.
Η φροντίδα είναι υποχρέωση, η υπερπροστασία υπερβολή
Είναι αυτονόητο χρέος και υποχρέωση κάθε γονιού θα δίνει όλη του την αγάπη, τη στοργή και τη φροντίδα στα παιδιά του. Η φροντίδα όμως απέχει έτη φωτός από την υπερπροστασία και, ας το παραδεχτούμε, ο κόσμος είναι γεμάτος μαμάδες και μπαμπάδες που δεν αφήνουν τα παιδιά τους σε ησυχία από την πολλή τους αγάπη. Κάνοντας τις εργασίες του, αναλαμβάνοντας τις ευθύνες του, έχοντας συνεχώς το παιδί μέσα σε μια προστατευτική φούσκα, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι δεν θα μπορέσει να συμβιβαστεί με το ενδεχόμενο της αποτυχίας και των μικρών απογοητεύσεων.
Παραδίνονται άνευ όρων στην γκρίνια
Μια στο τόσο, ακόμη και ο πιο συνεπής και πειθαρχημένος γονιός λυγίζει στην γκρίνια και τα παράπονα του τρίχρονου παιδιού του και το αφήνει να κάνει ό,τι στο καλό θέλει να κάνει προκειμένου να σταματήσει το κλάμα. Σε όλους έχει συμβεί και κανείς δεν μπορεί να σας κατηγορήσει. Μήπως όμως συμβαίνει συχνά να μην έχετε αρκετή ενέργεια για να αντιμετωπίσετε με την υπομονή και τη σταθερότητα που απαιτείται τα ξεσπάσματα του παιδιού; Η κούραση και ψυχική εξάντληση μπορούν εύκολα να οδηγήσουν τον γονιό να «χαλαρώσει» κάπως το πλέγμα των παιδαγωγικών αρχών που έχει αποφασίσει να υιοθετήσει. Αν όμως παραδίνεστε και σηκώνετε τα χέρια ψηλά κάθε φορά που το παιδί σας «στριμώχνει» τότε αργά ή γρήγορα θα αντιληφθεί ότι μπορεί να σας κάνει ό,τι θέλει.
Θέλουν να δώσουν στα παιδιά τους όσα δεν είχαν οι ίδιοι
Από τη λίστα των τρόπων-λόγων που οι γονείς κακομαθαίνουν τα παιδιά τους, δεν θα μπορούσε να λείπει η τάση των γονιών να δώσουν στο παιδί τους όσα οι ίδιοι στερήθηκαν. Άνθρωποι που μεγάλωσαν με στερήσεις και που τα παιδικά τους χρόνια δεν περιελάμβαναν αφθονία παιχνιδιών και επιλογών, τώρα μεγαλώνουν τα δικά τους παιδιά και θέλουν να τους προσφέρουν τα διπλά και τα τριπλά απ’ αυτά που οι ίδιοι λαχταρούσαν. Είναι ακόμη μια αιτία που δεν μπορεί παρά να κερδίσει την κατανόηση του καθενός, αλλά που οδηγεί σε μια πρακτική «εξαργύρωσης» της αγάπης, που είναι ξεκάθαρα λανθασμένη.
