Ο άνθρωπος γεννιέται με 100.000 δισεκατομμύρια νευρώνες, που στην αρχή δεν είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους.
Χάρη στην πρώτη σχέση, όλα τα κυκλώματα ρυθμίζονται σιγά σιγά. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η σωματική επαφή, η φωνή, το άγγιγμα, η ανταπόκριση στις ανάγκες του παιδιού και η παρουσία της μητέρας θα του επιτρέψουν να οικοδομήσει δίκτυα που μεταδίδουν πληροφορίες από τον εγκέφαλο στο υπόλοιπο σώμα.
Έτσι το παιδί μαθαίνει πώς να διαχειρίζεται το άγχος και τα έντονα συναισθήματά του. Η γνωστική και συναισθηματική λειτουργία του ουσιαστικά θα αναπτυχθεί μέσα από αυτή τη σχέση.
Αυτοί οι πρώτοι δεσμοί είναι ουσιαστικοί για τον τρόπο με τον οποίο θα πορευτεί ένας άνθρωπος στη ζωή του, επειδή του επιτρέπουν να αναπτύξει:
- Το αίσθημα ότι είναι ασφαλής, καλλιεργούν δηλαδή μέσα του ένα είδος εσωτερικής γαλήνης.
- Την εμπιστοσύνη στον εαυτό του, στους άλλους και στον κόσμο (διότι, όταν ήταν παιδί, η μητέρα του ανταποκρινόταν με κατάλληλο τρόπο και με συνέπεια στα αιτήματα και στις ανάγκες του).
- Την ικανότητα να κατευνάζει και να ρυθμίζει τα συναισθήματά του (διότι, καθησυχάζοντάς τον όταν ήταν βρέφος, συνέβαλε στο να αναπτυχθούν στον εγκέφαλό του κυκλώματα που επιτρέπουν στο σώμα και στον νου του να ηρεμεί).
- Την ελευθερία και την επιθυμία να εξερευνήσει το περιβάλλον του, δηλαδή να γίνει αυτόνομος (διότι, όταν εκείνος ήταν παιδί, η μητέρα του ενθάρρυνε και διευκόλυνε την εξερεύνησή του, παραμένοντας διαθέσιμη όταν ο ίδιος είχε ανάγκη να σιγουρευτεί για τα βήματά του).
Όλα αυτά καλλιέργησαν μέσα του μια καλή ανθεκτικότητα στο στρες και στις αναπόφευκτες δυσκολίες της ζωής.
Ας σταθούμε λίγο στο θέμα της ασφάλειας.
Πρόκειται για κάτι σημαντικό επειδή μας επιτρέπει να διαμορφώσουμε μια υγιή και αυτόνομη σχέση.
Όλοι διακρίνουμε αυτό το χαρακτηριστικό σε κάποιους ανθρώπους: ο φούρναρης που έχει πάντα καλή διάθεση και που χαμογελαστός και ευτυχισμένος φτιάχνει το ψωμί του· ο καλοσυνάτος γείτονας που είναι πάντα πρόθυμος να βοηθήσει χωρίς να ανακατεύεται· η φίλη που ξέρει να ακούει και είναι πάντα εκεί όταν τη χρειαζόμαστε, και που κάθε φορά που τη συναντάμε νιώθουμε ότι μας καταλαβαίνει· ο υπομονετικός και χαλαρός σύζυγος που παίρνει πρωτοβουλίες, αλλά ξέρει επίσης να ακολουθεί και να προσαρμόζεται, επειδή για τον ίδιο τα πράγματα είναι αρκετά απλά.
Πώς να αναγνωρίσετε έναν «ασφαλή» σύντροφο
- Εκφράζει εύκολα τις ανάγκες του.
- Αντιλαμβάνεται και ανταποκρίνεται στις ανάγκες του συντρόφου του, των συναδέλφων του, των φίλων του.
- Δεν απομονώνεται όταν ασχολείται με τις διάφορες δραστηριότητές του.
- Διαχειρίζεται καλά τις συγκρούσεις και είναι σε θέση να κάνει συμβιβασμούς.
- Συγχωρεί εύκολα και γρήγορα.
- Έχει μεγάλη νοητική ευελιξία.
- Έχει καλή επικοινωνία: σαφή και χωρίς καμία πρόθεση επιβολής στον άλλο
- Βιώνει άνετα τις στιγμές οικειότητας με τον σύντροφό του και δεν βάζει υπερβολικά άκαμπτα όρια.
- Αντιμετωπίζει τους άλλους με σεβασμό και θαυμασμό, διότι αναγνωρίζει την αξία τους.
- Ξέρει ότι μπορεί πάντα να βελτιώσει τις σχέσεις του.
- Αντιδρά με ευιασθησία στη θλίψη του άλλου και προσφέρει την συμπαράστασή του.
- Δεν παρεμβαίνει, αλλά βοηθά με διακριτικό τρόπο, αφήνοντας τον άλλο να αποφασίσει και να έχει την πρωτοβουλία. Ξέρει πώς να κάνει πίσω χωρίς όμως να υποτιμά τη δύναμή του.
- Παρέχει ενθάρρυνση και επιβεβαίωση.
- Θεωρεί την οικειότητα και τη σ∈ξουαλικότητα ένα και το αυτό.
Αυτό δεν είναι που όλοι αναζητούμε;
Το πρόβλημα είναι ότι αν, κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, ο πρώτος μας δεσμός δεν μας παρείχε ασφάλεια και δεν μπορέσαμε να εδραιώσουμε μέσα μας αυτή την ηρεμία, θα θέλουμε οι άλλοι – οι σύντροφοι, τα παιδιά μας, οι συνάδελφοι και οι φλιλοι μας – να μας παρέχουν αυτή την ασφάλεια και να μας καθησυχάζουν ανά πάσα στιγμή. Εδώ ακριβώς είναι που αρχίζει ο έλεγχος!
Απόσπασμα από το βιβλίο της Marion Blique «Νίκησε τις Τοξικές Σχέσεις» από τις εκδόσεις Πεδίο
