γράφει η ψυχολόγος Δρ Λίζα Βάρβογλη
Οι καταπληκτικοί γονείς κάνουν καταπληκτικά πράγματα! Και δεν εννοώ περίπλοκα, δύσκολα, ή κάτι τέτοιο, αλλά εννοώ πράγματα που είναι καταπληκτικά επειδή έχουν καταπληκτική επίδραση στα παιδιά τους!
1. Τονώνουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού.
Τι πιο καταπληκτικό πράγμα για ένα παιδί να ακούσει τον γονιό του να του λέει «πιστεύω σε εσένα!». Θα μου πείτε «σιγά το πράγμα;». Δοκιμάστε να το πείτε στο παιδί σας, και να το εννοείτε, και θα δείτε το χαμόγελό του, την σιγουριά στον εαυτό του και διαφορά στη συμπεριφορά του! Αν το κάνετε κάθε μέρα, το παιδί σας θα γίνεται όλο και καλύτερο κάθε μέρα!
2. Καθοδηγούν, ενθαρρύνουν και υποστηρίζουν.
Και δεν σπρώχνουν ή πιέζουν διαρκώς το παιδί. Όλοι οι γονείς επιθυμούν να δουν το παιδί τους καλό μαθητή, επιτυχημένο στη ζωή του, αλλά δεν χρησιμοποιούν όλοι τη σωστή μέθοδο. Συχνά πολλοί γονείς που έχουν κουραστεί να παρακαλάνε το παιδί τους να διαβάσει καταφεύγουν σε απειλές, τιμωρίες, δωροδοκίες… Οι τακτικές αυτές μπορεί να έχουν κάποιο αποτέλεσμα, στο τέλος όμως παύουν να έχουν ισχύ και να λειτουργούν και το παιδί απλώς δεν μαθαίνει να διαβάζει ή να κάνει αυτό που πρέπει και, βέβαια, δεν μαθαίνει να νιώθει καλά για τον εαυτό του.
3. Επιτρέπουν στο παιδί τους να έχει κάποιον έλεγχο στη ζωή του και μια δόση ανεξαρτησίας.
Έτσι, οι καταπληκτικοί γονείς επιβλέπουν τις εργασίες για το σπίτι, αλλά δεν τις κάνουν οι ίδιοι, επιτρέπουν στο παιδί τους να διαλέξει τους φίλους του, αφήνουν το παιδί να κάνει μια δραστηριότητα που αγαπάει και του δίνουν επιλογές. Φυσικά δεν είναι πάντα εύκολο να βρει κανείς τη χρυσή τομή ανάμεσα στο «βοηθάω και αφήνω το παιδί ανεξάρτητο». Πάντα υπάρχουν παράγοντες που πρέπει να λάβει κανείς υπόψη, όμως, σε γενικές γραμμές, η ιδέα είναι να βοηθάει και να παρεμβαίνει ο γονιός τόσο όσο να διδάξει στο παιδί του να κάνει αυτό το πράγμα τελικά μόνο του.
4. Διδάσκουν στο παιδί με τις πράξεις και τη συμπεριφορά τους και όχι με τα λόγια τους.
Έτσι, οι καταπληκτικοί γονείς ξέρουν ότι αν θέλουν το παιδί τους να μη χτυπάει το μικρό του αδερφάκι δεν θα πρέπει οι ίδιοι να το χτυπούν για τιμωρία! Αν θέλουν το παιδί τους να είναι ευγενικό, δεν αρκεί να του υπενθυμίζουν να λέει «ευχαριστώ» και «παρακαλώ», θα πρέπει οι ίδιοι να είναι ευγενικοί με τους ανθρώπους γύρω τους. Η συμπεριφορά του γονιού έχει μεγαλύτερη δύναμη στο να διαμορφώσει τη συμπεριφορά του παιδιού του απ’ ότι τα λόγια του!
5. Σέβονται το παιδί τους και του φέρονται καλά.
Αυτό σημαίνει ότι δεν μειώνουν, δεν ακυρώνουν, δεν υποβιβάζουν ούτε κοροϊδεύουν ή φέρονται με κακό τρόπο στο παιδί τους. Ωστόσο, αν ο γονιός νευριάσει και βάλει τις φωνές θα πρέπει να θυμηθεί ότι αυτό είναι ανθρώπινο – και να εξηγήσει στο παιδί πώς η δική του κακή συμπεριφορά ή το ότι δεν ακούει επηρεάζει τον γονιό και τον κάνει να βάζει τις φωνές και έτσι όμως γίνεται αυτό που πρέπει. Ο γονιός που σέβεται το παιδί θα πρέπει να του πει «δεν είναι καλύτερα να συνεννοούμαστε με λόγια, και να γίνονται αυτά που πρέπει με ωραίο και ήρεμο τρόπο, χωρίς φωνές; Ας συνεργαστούμε για να το καταφέρουμε!».
6. Δείχνουν την αγάπη τους στο παιδί τους καθημερινά.
Και όχι, κανένα παιδί δεν το έβλαψε η πολλή αγάπη! Η έλλειψη ορίων βλάπτει και η υπερπροστασία! Οι καταπληκτικοί γονείς θυμούνται να λένε στο παιδί τους «σε αγαπώ», να το αγκαλιάζουν, να το φιλάνε ή να του δείχνουν με διάφορους μικρούς τρόπους ότι το νοιάζονται και το αγαπάνε.
7. Ξέρουν πότε πρέπει να πουν συγγνώμη.
Ναι, ακόμα και οι γονείς μπορεί να κάνουν λάθος, να παρασυρθούν από τα νεύρα τους, να ξεφύγουν σε κάτι. Μην το κουκουλώσετε, μην παριστάνετε ότι δε συνέβη! Ζητήστε από το παιδί συγγνώμη. Με αυτό τον τρόπο δείχνετε στο παιδί ότι το σέβεστε, ότι αναλαμβάνετε την ευθύνη των πράξεών σας, αλλά γίνεστε και πρότυπο σωστής συμπεριφοράς, για να το υιοθετήσει και το παιδί σε ανάλογες περιπτώσεις.
8. Βάζουν όρια.
Οι καταπληκτικοί γονείς ξέρουν να βάζουν όρια. Να θυμάστε ότι άλλο πράγμα η τιμωρία, άλλο η οριοθέτηση. Τα όρια πάνε χέρι-χέρι με την τάξη και την πειθαρχία, ιδιότητες που χρειάζεται το παιδί σε όλη του τη ζωή για να πετύχει. Για να γίνει κάποιος πετυχημένος καλλιτέχνης, επιστήμονας, ηθοποιός, αθλητής, ή οτιδήποτε επιλέξει στη ζωή του, θα πρέπει να μάθει να βάζει όρια, να πειθαρχεί και να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει. Δεν υπάρχει καλύτερη ηλικία για να μάθει κανείς αυτά τα πράγματα από την παιδική ηλικία! Εξάλλου, βάζοντας όρια τα παιδιά δεν γίνονται κακομαθημένα, μαθαίνουν να αισθάνονται χαρά και ευγνωμοσύνη, έχουν φίλους, έχουν καλύτερους τρόπους και γίνονται πιο ευτυχισμένοι ενήλικες.
9. Γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες του παιδιού τους.
Οι καταπληκτικοί γονείς ξέρουν ότι το σημαντικό είναι να δώσουν προσοχή στις ανάγκες του παιδιού τους και όχι στο τι θέλουν οι ίδιοι για το παιδί. Μπορεί ο γονιός να επιθυμεί για το παιδί του να είναι το πιο κοινωνικό στην τάξη (όπως ήταν ο ίδιος μικρός), αλλά το παιδί του μπορεί να είναι δειλό και κλειστό. Σε αυτή την περίπτωση ο γονιός βλέπει ποια είναι η ανάγκη του παιδιού και πορεύεται σε αυτή την κατεύθυνση. Εδώ όμως ισχύει αυτό που έγραψα παραπάνω για την ενθάρρυνση και την υποστήριξη: ο γονιός βοηθάει το παιδί του να βγει από το καβούκι του, να κάνει ένα βήμα παραπάνω, να δοκιμάσει κάτι το οποίο φοβάται.
10. Γνωρίζουν τους φίλους, τις δραστηριότητες, τα ενδιαφέροντα, τις επιθυμίες και τα άγχη του παιδιού τους.
Με λίγα λόγια, οι καταπληκτικοί γονείς ξέρουν τι γίνεται στην κοινωνική και συναισθηματική ζωή του παιδιού τους και δεν περιμένουν να ενημερωθούν τυχαία από δασκάλους ή άλλους γονείς. Ήδη από τις μικρές ηλικίες καλό είναι να γνωρίζουν οι γονείς τους φίλους του παιδιού τους και τις οικογένειές τους, κάτι που είναι ακόμα σημαντικότερο καθώς το παιδί μπαίνει στην εφηβεία.
11. Διδάσκουν στο παιδί να έχει χαρά της ζωής, ευγένεια, σεβασμό, ευγνωμοσύνη, κατανόηση για τους άλλους.
Πέρα από το να είναι καλός μαθητής ή καλή μαθήτρια, ένα παιδί χρειάζεται και άλλες ιδιότητες που θα καθορίσουν την ποιότητα της ζωής του καθώς μεγαλώνει. Φυσικά χρειάζονται οι καλοί βαθμοί, τα πτυχία, τα μετάλλια, οι διακρίσεις, όμως χρειάζεται και ο καλός και πλούσιος κόσμος για να είναι το παιδί ευτυχισμένο και να μεγαλώσει και να γίνει ένας ισορροπημένος και ευτυχισμένος ενήλικας.
12. Αφιερώνουν χρόνο στο παιδί.
Οι καταπληκτικοί γονείς, όσο πολυάσχολοι και αν είναι αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο στο παιδί τους: χρόνο για αγκαλιές, φιλιά, «πάλη» και γαργαλητό, φαγητό στο ίδιο τραπέζι, συζήτηση, παιχνίδι, ταινία, οτιδήποτε, όσο λίγη ώρα και αν κρατάει. Περνώντας χρόνο μαζί, εντείνεται ο συναισθηματικός δεσμός γονιού-παιδιού και αυτό είναι σημαντικό για την ψυχική υγεία του παιδιού σήμερα που είναι μικρό, αύριο που θα είναι έφηβος και μεθαύριο που θα είναι ενήλικας.
13. Καλή επικοινωνία.
Οι καταπληκτικοί γονείς έχουν καλή επικοινωνία με το παιδί τους. Θυμούνται να το ρωτήσουν κάθε μέρα πώς πέρασε στο σχολείο, τι έκανε, με ποιον έπαιξε, πώς πήγε σε κάποιο δύσκολο μάθημα, τι ωραίο έγινε, και να μην αφήσει την ερώτηση στο γενικό και αόριστο «πώς πήγε το σχολείο σήμερα;», που θα πάρει την αναπόφευκτη μονολεκτική απάντηση «καλά». Οι καταπληκτικοί γονείς ξέρουν να κάθονται ήρεμα, χωρίς να ασχολούνται με το τηλέφωνο, το τάμπλετ ή τον υπολογιστή τους παράλληλα και να ακούνε τι έχει να πει το παιδί, χωρίς να διακόπτουν. Ξέρουν να προσέχουν τι λέει το παιδί και να μην του κάνουν κήρυγμα όλη την ώρα.
14. Διδάσκουν στο παιδί τους να διαχειρίζεται το στρες και το άγχος του.
Οι καταπληκτικοί γονείς δεν λένε «βλακείες, δεν υπάρχει λόγος να αγχώνεσαι», επειδή, για να το λέει το παιδί προφανώς υπάρχει λόγος που φοβάται ή αγχώνεται. Ρόλος του γονιού είναι να αναγνωρίσει τι είναι αυτό που στρεσάρει το παιδί του και να το βοηθήσει να διαχειριστεί το πρόβλημα, ώστε να μην έχει στρες. Ο καλός ύπνος, η σωστή διατροφή, η άσκηση και η κίνηση καθώς και διάφορες τεχνικές χαλάρωσης (πχ βαθιές αναπνοές, μουσική, ζωγραφική) βοηθούν στο να αποβάλει το παιδί –και μαζί με αυτό και ο γονιός!- το στρες.
