1. Η κατάθλιψη δεν είναι επιλογή.
Η κατάθλιψη είναι μία από τις χειρότερες καταστάσεις κατά την οποία κάποιος νιώθει αβοήθητος και απογοητευμένος. Κάποιες φορές νιώθεις στεναχώρια, άλλες νιώθεις κενός και άλλες απολύτως τίποτα. Υπάρχουν περιπτώσεις που η κατάθλιψη σε παραλύει νοητικά και σωματικά. Δεν μπορείς να κάνεις πλέον αυτά που σου άρεσαν ή αυτά που πρέπει να κάνεις. Δεν σημαίνει ότι απλώς έχεις μία άσχημη ημέρα ή ότι δεν έχεις διάθεση και δεν είναι κάτι που «ξεπερνιέται». Να θυμάσαι πως κανείς δεν είναι απογοητευμένος κατ’ επιλογή.
2. Το να λες στον άλλο «Θα νιώσεις καλύτερα», «Πρέπει απλώς να ξεσκάσεις» ή «Θα γίνεις καλά» δεν έχει απολύτως κανένα νόημα.
Το να λες στον άλλο «Θα νιώσεις καλύτερα», «Πρέπει απλώς να ξεσκάσεις» ή «Θα γίνεις καλά», δεν έχει απολύτως κανένα νόημα.
Είναι εύκολο να λες σε κάποιον αυτά τα πράγματα καθώς πιστεύεις πως του προσφέρεις μία λύση, έναν απλό τρόπο να νιώσει καλύτερα ή πως ανακουφίζεις τον πόνο του. Όμως, αυτές οι φράσεις ακούγονται κενές, προσβλητικές, χωρίς απολύτως κανένα νόημα.
Αντίθετα, μπορείς να πεις:
«Είμαι εδώ για σένα. Πιστεύω σε σένα. Πιστεύω ότι είσαι πιο δυνατός και πως θα το ξεπεράσεις. Τι μπορώ να κάνω για να σε βοηθήσω; Τι πιστεύεις ότι θα σε έκανε να νιώσεις καλύτερα»;
Να αποφεύγεις να δίνεις συμβουλές. Αντίθετα, να λες στο φίλο σου πως είσαι εκεί γι’ αυτόν και κάνε του ερωτήσεις για να τον βοηθήσεις να καταλάβει τι θα τον έκανε να νιώσει καλύτερα.
3. Κάποιες φορές χρειάζεται να απομακρυνθείτε για να ξαναδεθείτε.
Τα άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη συχνά νιώθουν απογοήτευση και πιστεύουν πως είναι βάρος στους άλλους. Αυτό τους κάνει να απομακρύνονται και να διώχνουν από κοντά τους τους ανθρώπους που χρειάζονται περισσότερο, καθώς πιστεύουν πως τους βαρύνουν με τη στενοχώρια τους. Εάν απομακρυνθεί ο φίλος σου, απλώς θύμισέ του πως είσαι ακόμη εκεί, μην προσπαθείς να τον πιέσεις να βγει μαζί σου ή να σου ανοιχτεί εάν δεν το θέλει.
4. Έχεις το δικαίωμα να νιώσεις αγανάκτηση.
Το ότι κάποιος υποφέρει από κατάθλιψη δεν σημαίνει ότι πρέπει να του εκπληρώνεις όλες τις επιθυμίες ή ότι πρέπει να προσέχεις υπερβολικά τις κινήσεις σου όταν είσαι μαζί του για να μη θιχτεί. Τα άτομα με κατάθλιψη θέλουν να νιώθουν πως οι άλλοι τους υποστηρίζουν και τους αγαπούν. Όμως, εάν αυτό αρχίζει να έχει αρνητικό αντίκτυπο στη δική σου ζωή, θα πρέπει να το παραδεχτείς και να βρεις τρόπους να τους φέρεσαι με αγάπη και ευγένεια χωρίς να αυτοθυσιάζεσαι.
5. Είναι σημαντικό να συζητάτε μεταξύ σας και να θέσετε όρια.
Στις στιγμές αγανάκτησης, είναι σημαντικό να κάνεις ένα βήμα πίσω και να προβληματιστείς πάνω στο πώς θα βοηθήσεις το φίλο σου που υποφέρει από κατάθλιψη διατηρώντας παράλληλα τη δική σου ευτυχία και ικανοποίηση από τη ζωή. Να είσαι υπομονετικός. Μίλα στο φίλο σου για τις ανησυχίες σου και εξήγησέ του ότι πρέπει να τεθούν όρια στη μεταξύ σας σχέση. Βρείτε έναν τρόπο που να βολεύει και τους δυο σας.
6. Τα άτομα αυτά καταβάλλονται εύκολα.
Η κατάθλιψη συνήθως οδηγεί σε ένα αίσθημα συνεχούς κόπωσης. Το να καταφέρει κανείς να βγάλει την ημέρα είναι κάτι που καταβάλλει και κουράζει αυτά τα άτομα. Τη μία στιγμή μπορεί να φαίνονται και να είναι μία χαρά και την άλλη να αισθάνονται κουρασμένοι χωρίς ίχνος ενέργειας, ακόμη και αν έχουν κοιμηθεί καλά το βράδυ. Αυτό μπορεί να τους ωθήσει στο να ακυρώνουν ξαφνικά τα σχέδιά τους, να φεύγουν νωρίς από τις διάφορες εκδηλώσεις και να αρνούνται να δραστηριοποιηθούν. Απλώς, να έχεις στο νου σου ότι δεν φταις εσύ. Είναι μία από τις παρενέργειες της νόσου.
7. Δεν είναι δική σου η ευθύνη.
Όταν κάποιο άτομο που αγαπάς υποφέρει από κατάθλιψη είναι δύσκολο να καταλάβεις τι περνάει και θεωρείς πως η κατάθλιψή του σχετίζεται με τη μεταξύ σας σχέση. Εάν χρειάζεται ο φίλος σου χώρο ή απομακρύνεται μην κατηγορείς τον εαυτό σου και προβληματίζεσαι για το πώς θα μπορούσες να πράξεις διαφορετικά για να τον βοηθήσεις. Η κατάθλιψή του δεν σχετίζεται με εσένα.
8. Να αποφεύγεις να δίνεις «τελεσίγραφα», να απαιτείς ή να του φέρεσαι σκληρά για το καλό του.
Εάν απειλείς κάποιον ότι θα σταματήσεις την επικοινωνία μαζί του εάν δεν συνέλθει δεν σημαίνει ότι θα θεραπευτεί ως δια μαγείας. Δεν θα γίνει ξαφνικά ο άνθρωπος που θέλεις απλώς και μόνο επειδή εσύ έχεις κουραστεί να ακούς τα προβλήματά του. Φυσικά, είναι δικαίωμά σου να απομακρυνθείς από κάποιον που νιώθεις ότι πνίγει είτε εσένα είτε τη σχέση σας όμως είναι χειριστικό και ουτοπικό να μιλάς σε κάποιον με σκληρό τρόπο πιστεύοντας πως έτσι τον ωφελείς.
9. Δεν θέλουν να το περνούν όλο αυτό μόνοι τους.
Συχνά, κάποιοι πιστεύουν πως τα άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη θέλουν απλώς να μένουν μόνα. Ενώ, όντως κάποιες φορές, θέλουν το χώρο τους, αυτό δεν σημαίνει ότι θέλουν να αντιμετωπίζουν τους φόβους τους εντελώς μόνοι. Ρώτησε το φίλο σου αν θέλει να του φέρεις καφέ ή φαγητό. Κάποιες φορές, όταν καταφέρνεις να τον βγάζεις από την καθημερινή του ρουτίνα και μπορείτε οι δυο σας να μιλήσετε, τον βοηθάς απίστευτα πολύ. Επικοινώνησε μαζί του όταν δεν θα το περιμένει. Θύμισέ του πως δεν υπάρχει λόγος να το περνάει όλο αυτό μόνος.
10. Προσπάθησε να μη συγκρίνεις τις δικές σου εμπειρίες με τις δικές του.
Όταν κάποιος περνάει δύσκολα, συνήθως έχουμε την τάση να μοιραζόμαστε μαζί του τις δικές μας εμπειρίες για να τους αποδείξουμε ότι και μείς έχουμε περάσει κάτι παρόμοιο και καταλαβαίνουμε πώς αισθάνεται. Όταν λες πράγματα όπως: «Ω, ναι τότε είχα πάθει και εγώ κατάθλιψη», το μόνο που καταφέρνεις είναι να μειώνεις τη θλίψη του στο ελάχιστο. Εξέφρασε τα συναισθήματά σου όμως μην καταπιέζεις τα αισθήματα του άλλου. Το καλύτερο που έχεις να κάνεις για να βοηθήσεις το φίλο σου είναι να τον ακούσεις. Αυτό είναι που χρειάζεται πραγματικά.
11. Καλό είναι να ρωτάς το φίλο σου πώς αντιμετωπίζει τα αισθήματά του.
Πώς αισθάνεται στ’ αλήθεια και πώς αντιμετωπίζει την κατάθλιψή του; Τα άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη συχνά σκέφτονται την αυτοκτονία και καλό θα ήταν να ρωτήσεις το φίλο σου ευθέως για το πώς αντιδρά και να οργανώσετε από κοινού ένα πλάνο δράσης για τις περιπτώσεις που η κατάθλιψη τον καταβάλλει.
12. Προγραμμάτισε να περάσεις χρόνο μαζί του.
Πρότεινέ του να περνάτε μαζί χρόνο μία ή δύο φορές την εβδομάδα για να κάνετε γυμναστική, να πάτε στο σούπερ μάρκετ ή για μία βόλτα. Ρώτησέ τον αν θέλει να μαγειρέψεις βραδινό μαζί του ή να βγείτε ραντεβού με παρέα. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα γνωρίσματα της κατάθλιψης είναι η σωματική αδυναμία που αισθάνεται κανείς να προετοιμάσει υγιεινά φαγητά και γι’ αυτό μπορείς να βοηθήσεις το φίλο σου μαγειρεύοντας φαγητά που θα μπορεί να φυλάξει στο ψυγείο ή στον καταψύκτη και για άλλες μέρες.
13. Το ότι κάποιος έχει κατάθλιψη δεν σημαίνει ότι είναι αδύναμος.
Στο βιβλίο του «Ενάντια στην Ευτυχία. Εκθειάζοντας τη Μελαγχολία», ο συγγραφέας Έρικ Γουίλσον εξερευνά το βάθος της κατάθλιψης και το πώς η βίωση του άγχους και της απελπισίας μπορεί να μας κάνει πιο συμπονετικούς και δημιουργικούς. Παρόλο που επεξηγεί τη διαφορά μεταξύ κατάθλιψης και μελαγχολίας, απορρίπτει την ιδέα της συνεχούς ευδαιμονίας με την οποία είναι προσκολλημένη η κοινωνία μας. Αντίθετα, εξηγεί γιατί ωφελούμαστε από τις δύσκολες στιγμές της ζωής μας. Ο Γουίλσον γράφει τα εξής:
«Για κάποιο λόγο φοβάμαι πως η Αμερικανική μας κουλτούρα δίνει υπερβολική έμφαση στην ευδαιμονία σε βάρος της πιθανώς επικίνδυνης μελαγχολίας. Μία υπερβολή που αγνοεί την αναγκαιότητα της λύπης στην καθημερινή μας ζωή. Επίσης, έχω ενδοιασμούς ως προς αυτή την τάση του να αναζητά κανείς μόνο την ευτυχία στον κόσμο αυτό.. Το γεγονός αυτό, εκτός από τραγικό είναι και απατηλό, δημιουργώντας ανεκπλήρωτες προσδοκίες και αγνοώντας την απτή πραγματικότητα. Επίσης, φοβάμαι που η κοινωνίας μας προσπαθεί να εξαλείψει τη μελαγχολία από τη ζωή.. Χωρίς τις αναταράξεις της ψυχής θα γκρεμίζονταν όλα τα όνειρα και οι λαχτάρες μας.. Θα σταματούσε να τραγουδάει η ψυχή μας».
Παρομοίως, ο ψυχίατρος και φιλόσοφος Δρ. Νιλ Μπέρτον, σε ομιλία του, σχολιάζει το πώς κάποιοι από τους σημαντικότερους ανθρώπους στην ιστορία βίωσαν την κατάθλιψη. Επεξηγεί τη στάση της κουλτούρας μας ως προς την αντιμετώπιση και το χειρισμό της κατάθλιψης, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές κοινωνίες όπου ο ανθρώπινος πόνος δεν βιώνεται σαν ψυχιατρική ασθένεια παρά σαν ανάγκη να στρέψει κανείς την προσοχή του προς τα σημαντικά προβλήματα της ζωής.
Είναι σημαντικό να θυμάται κανείς πως η κατάθλιψη δεν είναι λόγος να ντρέπεσαι και δεν σημαίνει πως όποιος τη βιώνει είναι αδύναμος ή ανεπαρκής.
Επιμέλεια κειμένου Σωτηριάδου Χριστίνα
