Tα όρια δεν αφορούν μόνο τα παιδιά. Συχνά ακούμε συμβουλές για τους γονείς, «πώς να θέσουν όρια στα παιδιά τους», «η σημασία των ορίων», κλπ. Είναι αλήθεια ότι τα όρια στις σχέσεις μας με τα παιδιά μας, βοηθούν πολύ τόσο τα ίδια όσο και τον σκοπό γενικότερα της διαπαιδαγώγησης και της κοινωνικοποίησης τους.
Τι συμβαίνει όμως με τις σχέσεις των ενηλίκων; Τι σημαίνει βάζω όρια και πώς μπορώ να τα θέσω στους άλλους, αλλά και στον εαυτό μου;
Ας δούμε όμως πρώτα τι αφορούν αυτά τα όρια, ποιους τομείς της ζωής μας περιλαμβάνουν, προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα πώς θα μπορούσαμε να λειτουργήσουμε σωστά.
- Σεβόμαστε τον χρόνο μας και τον χρόνο των άλλων; Είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας, στα ραντεβού μας, στις υποσχέσεις μας; Αντίστροφα, ανεχόμαστε την καθυστέρηση και τις αναβολές εκ μέρους των άλλων υποτιμώντας τον εαυτό μας;
- Σεβόμαστε τα συναισθήματα μας και τα συναισθήματα των συνανθρώπων μας; Μπορούμε να αφουγκραστούμε τι νιώθουμε, πώς αισθανόμαστε, αλλά και τι νιώθουν οι άλλοι; Είμαστε σε επαφή με τα συναισθήματα μας;
- Σεβόμαστε τις σκέψεις και τις ιδέες που εκφράζουν οι άλλοι γύρω μας; Αποδεχόμαστε το όριο που θέτει η πίστη τους, η ιδεολογία τους, χωρίς να παραβιάζεται το δικό μας όριο και οι δικές μας αξίες;
- Σεβόμαστε τον προσωπικό χώρο των ανθρώπων; Από το δωμάτιο ως το τηλέφωνο, από το τετράδιο ως το βιβλίο… Τα πάντα!
Όπως βλέπετε το δίπολο σέβομαι – παραβιάζω βρίσκεται παντού. Τα όρια περιγράφουν το πώς θα μπορέσουμε να συνυπάρξουμε αρμονικά χωρίς παραβιάσεις, αλλά με σεβασμό και κατανόηση. Ας σημειώσουμε όμως και αυτό: Σέβομαι δεν σημαίνει απαραίτητα συμφωνώ. Σέβομαι σημαίνει καταρχάς αποδέχομαι. Σέβομαι τη θρησκεία σου, αλλά δεν συμφωνώ μαζί σου για τις αρχές της πίστης σου. Ωστόσο, αναγνωρίζω την ανάγκη σου για προσευχή και δεν θα σε εμποδίσω σε αυτό, αρκεί εσύ να σεβαστείς εμένα – τα δικά μου ήθη και έθιμα ώστε η έκφραση της προσευχής σου να μην προσβάλλει τα δικά μου… Πάνω – κάτω το ίδιο ισχύει για όλα: τον χρόνο, το χρήμα, τις ιδέες, τις ανάγκες, τα συναισθήματα, το ίδιο μας το σώμα…
Ο σεβασμός προϋποθέτει αυτοσεβασμό, η αποδοχή και αυτοαποδοχή. Η αγάπη για τους άλλους προϋποθέτει αγάπη για τον εαυτό μας. Αντιθέτως, παραμονεύει η ασυνεννοησία, η παρανόηση, η προσβολή, η παρεξήγηση. Συνηθίζουμε να λέμε «οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους», κατά συνέπεια τα όρια θέτουν σωστές βάσεις για καλές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, τόσο στις τυπικές όσο και στις πιο κοντινές. Γι’ αυτό λοιπόν, μην φοβάστε να βάζετε όρια… Τα όρια κάνουν καλό!
Γιάννης Ξηντάρας, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής
