Ενδεχομένως να έχουμε συνηθίσει να συνδέουμε την έννοια του χρόνιου πόνου με μεγαλύτερες ηλικίες, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για μία ιατρική κατάσταση που μπορεί να εμφανιστεί και στα παιδιά και μάλιστα σε μεγάλο ποσοστό. Ωστόσο, δεν είναι βέβαιο πως οι γονείς θα αναγνωρίσουν έγκαιρα τα σημάδια του χρόνιου πόνου και κατ’ επέκταση υπάρχει η πιθανότητα να μην ζητήσουν άμεσα βοήθεια για την αποτελεσματική και κατάλληλη θεραπεία του παιδιού. Γι’ αυτό και ο παιδίατρος Δρ. Σπύρος Μαζάνης, εξηγεί πώς θα αναγνωρίσεις τα σημάδια του χρόνιου πόνου, αλλά και τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν για την αντιμετώπισή του:
Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, ακόμη και τα παιδιά μπορεί πολύ συχνά να έρχονται αντιμέτωπα με ένα πόνο ο οποίος διαρκεί πολύ καιρό και τότε ονομάζεται χρόνιος πόνος. Επειδή μπορεί να μην εντοπίζεται η αιτία του πόνου, έστω και μετά από διάφορες εξετάσεις, τότε μιλάμε και για σύνδρομο χρόνιου πόνου. Είναι μια βασανιστική κατάσταση για όλη την οικογένεια, διότι είναι πολύ επώδυνο για τους γονείς να βλέπουν το παιδί τους να υποφέρει και να μην μπορούν να το βοηθήσουν.
Το παιδί μπορεί να πονάει στο πόδι ή το χέρι, αλλά μπορεί να πονάει και σε όλο τον σκελετό. Άλλα παιδιά εμφανίζουν πόνο στην κοιλιά ή το στήθος ή το κεφάλι. Μπορεί ο πόνος να είναι συνεχής ή να φεύγει και να έρχεται κατά διαστήματα ακανόνιστα.
Ο πόνος μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στον ύπνο και αφού δεν κοιμάται καλά να είναι κουρασμένο και εκνευρισμένο κατά την διάρκεια της ημέρας. Επίσης, μπορεί να διαταράσσεται η όρεξή του για φαγητό ή να αποκτήσει ιδιορρυθμίες στις γεύσεις.
Πολλές φόρες, η αιτία παραμένει άγνωστη. Παίρνοντας ένα καλό ιστορικό του παιδιού, συνήθως δεν εντοπίζεται κάτι το ιδιαίτερο. Μερικές φορές, συμβαίνει αρκετό χρόνο μετά από ένα τραυματισμό. Δηλαδή, ενώ φαίνεται ότι το τραύμα έχει θεραπευτεί (ένα κάταγμα, στραμπούληγμα, χειρουργική επέμβαση), ο πόνος συνεχίζεται για εβδομάδες ή και μήνες.
Συχνά, ο χρόνιος πόνος παρατηρείται να εμφανίζεται μετά από μια λοίμωξη, δηλαδή μετά από μια γαστρεντερίτιδα ή γρίπη ή λοιμώδη μονοπυρήνωση ή αρθρίτιδα. Αρκετές φορές, βλέπουμε ότι ο χρόνιος πόνος εμφανίζεται και σε άλλα μέλη της ίδιας οικογένειας, σαν δηλαδή να υπάρχει και κάποια σχέση με κληρονομικούς παράγοντες. Όσον αφορά τα δυο φύλα, φαίνεται ότι η συχνότητα είναι πολύ μεγαλύτερη στα κορίτσια παρά στα αγόρια.
Η διάγνωση του συνδρόμου του χρόνιου πόνου είναι αρκετά δύσκολη και κοπιαστική, αφού πάμε ψάχνοντας λίγο-πολύ στο άγνωστο. Σε αυτή την προσπάθεια, το άγχος των γονιών και του παιδιού επιδεινώνουν τον πόνο, διότι φαίνεται ότι το στρες διαδραματίζει έτσι κι αλλιώς μεγάλο ρόλο στην ένταση και την συχνότητα του πόνου.
Είναι χρήσιμο να υπάρχει και ψυχολογική υποστήριξη στην προσπάθεια ερμηνείας του χρόνιου πόνου, γιατί ένα γεγονός που αγχώνει το παιδί, μπορεί να του προκαλεί τον χρόνιο πόνο, όπως δυσκολίες στον παιδικό σταθμό ή το σχολείο γενικότερα, προβλήματα ενδοοικογενειακά, bullying και πολλά άλλα.
Οι εργαστηριακές εξετάσεις που γίνονται, συνήθως βγαίνουν φυσιολογικές και γι’ αυτό η διάγνωση συνήθως γίνεται αφού αποκλειστούν κάποιοι οργανικοί παράγοντες.
Η θεραπεία των παϊδιών με χρόνιο πόνο εξατομικεύεται ανάλογα με το ύφος του πόνου και την ιδιοσυγκρασία του παιδιού. Χρειάζεται πολλή υπομονή, ώστε το παιδί να μην διακόψει τις δραστηριότητές του και να μην αισθάνεται άρρωστο ή “ανάπηρο”. Χρειάζεται προοδευτική αυξανόμενη άσκηση, διότι έχει αποδειχθεί ότι η κανονική χρήση του σώματος κάποια στιγμή θα συμβάλει στην μείωση του πόνου.
Τις περισσότερες φορές θα χρειαστεί και η παρακολούθηση από παιδοψυχολόγο για όλη την οικογένεια, ώστε συνολικά να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα.
Η πρόγνωση του χρόνιου πόνου στα παιδιά είναι πολύ καλή, αρκεί να αντιμετωπιστεί έγκαιρα και χωρίς άγχος από τους ειδικούς.
Δρ. Σπύρος Μαζάνης. Παιδίατρος – Νεογνολόγος
