Ο συλλαβισμός και η ανάγνωση αποτελούν μια από τις σημαντικότερες δεξιότητες που μαθαίνουν οι μαθητές στο σχολείο.
Το παιδί δεν μαθαίνει να συλλαβίζει και να διαβάζει από μόνο του πρέπει να του διδάξουμε εμείς τον τρόπο. Αντίθετα κάποιες άλλες ικανότητες αναδύονται από μόνες τους, παραδείγματος χάριν ένα παιδί μόλις συμπληρώσει τον πρώτο χρόνο θα περπατήσει ανεξάρτητα χωρίς να του διδάξει κάποιος τον τρόπο.
Για να καταφέρει ένα παιδί να συλλαβίσει και να μάθει να διαβάζει θα πρέπει πριν να έχει κατακτήσει άλλες ικανότητες. Αυτές οι ικανότητες αναδύονται φυσικά καθώς ο παιδικός εγκέφαλος ωριμάζει και εκτίθεται σε ερεθίσματα. Καθώς το παιδί εκτίθεται καθημερινά σε ποίκιλα παιδαγωγικά ερεθίσματα, σταδιακά εξασκεί αυτές τις ικανότητες και τις τελειοποιεί περίπου στην προσχολική ηλικία. Είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο και καθημερινή εξάσκηση.
Απαραίτητες ικανότητες ώστε ένα πρωτάκι να μάθει να συλλαβίζει είναι:
- Η οπτική- ακουστική διάκριση: Η ικανότητα του παιδιού να ξεχωρίζει τις διαφορές σύμβολων – γραμμάτων. Να αντιλαμβάνεται τόσο οπτικά όσο και ακουστικά πως το «Δ» είναι διαφορετικό από το «Β».
- Η φωνολογική επίγνωση: Να κατανοεί ότι κάθε σύμβολο ή γράμμα αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο ήχο. Παραδείγματος χάριν το αρχικό γράμμα της λέξης άλογο είναι το «Α».
- Η οπτική μνήμη -ακουστική μνήμη: Η ικανότητα του παιδιού να θυμάται αυτό που είδε ή άκουσε.
Οι παραπάνω ικανότητες συνήθως εξασκούνται στο νηπιαγωγείο ώστε να προετοιμάσουν το παιδί στο συλλαβισμό και στην ανάγνωση.
Όταν το παιδί έχει κατακτήσει τις παραπάνω ικανότητες είναι σχολικά έτοιμο να αρχίσει το συλλαβισμό. Η παραπάνω διαδικασία είναι μακροχρόνια και χρειάζεται 3-6 μήνες χαλαρής εξάσκησης, ώστε να μπορέσει το παιδί να μάθει όλα τα γράμματα της αλφαβήτας.
Όταν ένα πρωτάκι αναγνωρίζει όλα τα γράμματα ευκολία και σωστά, ξεκινώντας το σχολείο και ανοίγοντας το βιβλίο του, αναγνωρίζει τα γράμματα και αμέσως αισθάνεται αυτοπεποίθηση και βιώνει το διάβασμα ως μια εύκολη διαδικασία.
Από τα γράμματα του νηπιαγωγείου στις λέξεις και προτάσεις του δημοτικού
Στην πρώτη δημοτικού το παιδί μαθαίνει πως οι ήχοι των γραμμάτων όταν ενωθούν δημιουργούν συλλαβές, στη συνέχεια οι συλλαβές μόλις ενωθούν δημιουργούν λέξεις και αργότερα οι λέξεις γίνονται προτάσεις. Παραδείγματος χάριν «Π-α πα, Π-ι πι, όλο μαζί Παπί».
Τι να κάνω αν το πρωτάκι δεν μπορεί να κάνει συλλαβισμό;
Η δυσκολία στον συλλαβισμό σε ένα πρωτάκι σημαίνει ότι ο νέος μαθητής δεν έχει κατακτήσει μια ή πολλές από τις παραπάνω ικανότητες που εξασκούνται στο νηπιαγωγείο. Έχει αρχίσει το σχολείο ενώ δεν είναι σωστά προετοιμασμένος ή παρουσιάζει κάποια αναπτυξιακή ανωριμότητα και ίσως χρειαστεί να γίνει αναπτυξιακή εξέταση αν συνεχιστούν οι δυσκολίες.
Ποτέ πρέπει να ανησυχήσει ένας γονιός;
- Όταν τα παιδί ξεχνά τα γράμματα που του δείξαμε πριν λίγη ώρα ή την επόμενη μέρα
- Δείχνει άρνηση να ξεκινήσει τις σχολικές εργασίες του
- Δυσκολεύεται να κάτσει μαζί σας και να συγκεντρωθεί σε αυτό που κάνει
- Υπάρχει πρόοδος αλλά μετά από πολύ προσπάθεια και κόπο και επιμονή
Εάν το παιδί σας έχει κάποιες από τις παραπάνω περιπτώσεις καλό θα ήταν να μην αφήσετε να περάσει ο χρόνος και να επικοινωνήσετε με ένα αναπτυξιακό κέντρο.
Στις παραπάνω περιπτώσεις καλό είναι να μην αφήσετε ο χρόνος να πάει χαμένος. Μπορείτε να επικοινωνήστε με ένα αναπτυξιακό κέντρο και να κλείστε μια συνάντηση με ένα ειδικό όπου θα κάνει στο παιδί σας ένα τεστ σχολική ετοιμότητας ή ένα αναπτυξιακό έλεγχο με το αναπτυξιακό check up plus.
Στέλιος Μαντούδης, Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής
Επιστημονικά Υπεύθυνος των Αναπτυξιακών Κέντρων Mandou
