Η κατακράτηση υγρών οφείλεται κυρίως στη δράση των οιστρογόνων που αναγκάζει τους νεφρούς να κατακρατούν περισσότερο νάτριο, το οποίο με τη σειρά του κατακρατάει περισσότερο νερό. Σε έναν φυσιολογικό οργανισμό, ο οποίος δεν πάσχει από προβλήματα υγείας, όπως καρδιακή ή νεφρική ανεπάρκεια, η κατακράτηση υγρών μπορεί να οφείλεται σε αρκετούς παράγοντες. Μερικοί από αυτοί είναι: προεμμηνορυσιακό σύνδρομο, ορμονικές μεταβολές, κακή κυκλοφορία του αίματος, λήψη φαρμάκων, μειωμένη πρόσληψη νερού, αυξημένη πρόσληψη αλατιού καθώς και καθιστική ζωή.
Αυξήστε την πρόσληψη υγρών
Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, η κατακράτηση υγρών καταπολεμάται με κατανάλωση νερού. Ο μύθος περί της μείωσης κατανάλωσης νερού σε περίπτωση κατακράτησης υγρών, μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη αύξηση της κατακράτησης, καθώς ο οργανισμός είναι ένας μεγάλος αποταμιευτής νερού και γι’ αυτό, αν του παρέχεται λίγο νερό, έχει την τάση να κρατά περισσότερο από αυτό που ήδη έχει, κι έτσι δημιουργείται η κατακράτηση. Το νερό βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης των κατακρατήσεων αφού βοηθάει να καθαρίσουν οι νεφροί και να απομακρυνθεί το νάτριο. Πίνετε λοιπόν περισσότερο νερό. Πώς θα το καταφέρετε:
– Καταναλώστε όσο περισσότερο νερό μπορείτε, ακόμα κι όταν δεν αισθάνεστε δίψα.
– Έχετε ένα μεγάλο ποτήρι νερό σε κάθε μεταβατικό σημείο της ημέρας: Όταν σηκώνεστε το πρωί, πριν φεύγετε από το σπίτι, όταν κάθεστε στη δουλειά, όταν θα πάτε για φαγητό.
– Αν ιδρώνετε πολύ, έχετε υπερβολική διούρηση ή γυμνάζεστε έντονα, πιείτε περισσότερο εμφιαλωμένο μεταλλικό νερό
– Εάν το σκέτο νερό δεν σας ικανοποιεί, προσθέστε στο ποτήρι σας λίγες σταγόνες λεμονιού, μικρή ποσότητα χυμού φρούτων ή παγάκια (νερού, χυμού ή τσαγιού). Μπορείτε επίσης να αντικαταστήσετε κάποια ποτήρια με τσάι ή άλλα αφεψήματα βοτάνων, τα οποία από τη μια θα σας βοηθήσουν να ενυδατωθείτε καλύτερα και θα σας προσφέρουν και αντιοξειδωτικά οφέλη.
– Καταναλώστε τροφές οι οποίες έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό. Τέτοιες τροφές είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, τα οποία περιέχουν έως και 90% νερό.
– Να προτιμάτε να καταναλώνετε τα τρόφιμα κυρίως ωμά (π.χ. λαχανικά) ή να τα βράζετε (π.χ. πατάτες) παρά να τα ψήνετε ή να τα τηγανίζετε, ώστε να διατηρούν τα φυσικά υγρά τους.
– Εντάξτε τακτικότερα στη διατροφή σας ανάλατους ζωμούς και σούπες λαχανικών, ψαριών, πουλερικών, οσπρίων και ζυμαρικών.
– Βρέξτε ή μουσκέψτε παξιμάδια, φρυγανιές, ξηρούς καρπούς, σπόρους, ξερά φρούτα και οποιοδήποτε άλλο αφυδατωμένο τρόφιμο καταναλώνετε.
– Περιορίστε το αλκοόλ, καθώς έχει την ιδιότητα να αφυδατώνει τον οργανισμό γι’ αυτό προτιμήστε χυμούς χωρίς ζάχαρη και νερό περισσότερο.
Αυξήστε την πρόσληψη καλίου
Αυξάνοντας την κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε κάλιο, θα εξασφαλίσετε στον οργανισμό καλή ισορροπία μεταξύ νατρίου – καλίου. Το νάτριο είναι ένα φυσικό συστατικό του οργανισμού το οποίο είναι υπεύθυνο για τις κατακρατήσεις υγρών, ενώ το κάλιο δουλεύει αντίστροφα, δηλαδή η επαρκής πρόσληψη του βοηθάει στην απομάκρυνση της περίσσειας ποσότητας νατρίου και στη διατήρηση του φυσιολογικού ισοζυγίου ύδατος.
Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι η μπανάνα, το πορτοκάλι, το πεπόνι, ο ανανάς, τα ξερά φρούτα, οι ξηροί καρποί (πχ καρύδια), σπόροι (πχ ηλιόσποροι), η ντομάτα, τα μανιτάρια, το λάχανο, τα σπαράγγια, οι αγκινάρες, οι πατάτες (ψητές ή βραστές), τα καρότα (ωμά ή βραστά), το σπανάκι, το σέλινο τα όσπρια και το ρύζι.
Επιπλέον όταν μαγειρεύετε, επειδή το κάλιο είναι υδατοδιαλυτό, δεν πρέπει να ταλαιπωρείτε τα τρόφιμα πλένοντάς τα πολύ και βράζοντάς τα καθαρισμένα και ψιλοκομμένα. Καλύτερα είναι να τα καταναλώνετε ωμά ή στη σχάρα ή βραστά στον ατμό. Ακόμα όταν μαγειρεύετε θα πρέπει να χρησιμοποιείτε το ελαιόλαδο και να βάζετε ελάχιστο ή καθόλου αλάτι στα φαγητά. Για να δώσετε πρόσθετη νοστιμιά στα φαγητά σας χρησιμοποιείστε φρέσκα μυρωδικά, όπως ο άνηθος, ο μαϊντανός και το σκόρδο. Πολλά από αυτά έχουν διουρητική δράση, ταυτόχρονα με πολλά αντιοξειδωτικά που προστατεύουν τον οργανισμό από τη γήρανση και το οξειδωτικό στρες.
Περιορίστε την κατανάλωση αλατιού
H κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλατιού, λόγω του νατρίου που περιέχει, προκαλεί κατακράτηση υγρών και επομένως πρήξιμο, κυρίως στην κοιλιά και στα πόδια. Αντικαταστήστε το αλάτι με λεμόνι, ρίγανη και άλλα μπαχαρικά. Aποφεύγετε την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε νάτριο, όπως τα αλλαντικά, τα παστά, τα καπνιστά ψάρια, τις σάλτσες, τα αλμυρά μπισκότα κ.λπ. Προσοχή με τις κονσέρβες οι περισσότερες περιέχουν αυξημένα επίπεδα νατρίου. Αποφύγετε τα έτοιμα γεύματα μεγάλης διάρκειας ζωής γιατί είναι βέβαιο πως περιέχουν πολλά συντηρητικά και νάτριο. Eιδικά οι γυναίκες που έχουν προβλήματα με τον κύκλο τους, π.χ. προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, πρέπει να μειώνουν το αλάτι από τη διατροφή τους, τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν από την περίοδο.
Περιορίστε τα γλυκά
Η ζάχαρη αυξάνει τα επίπεδα ινσουλίνης, η οποία μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να αποβάλλει το πλεονάζον νάτριο. Μειώστε ή αποφύγετε την κατανάλωση απλών σακχάρων, επεξεργασμένων τροφών, πρόσθετων, προϊόντων από άσπρο αλεύρι και αποφύγετε την υπερκατανάλωση υδατανθράκων. Η μεγάλη πρόσληψη υδατανθράκων, ιδιαίτερα δε όταν προέρχεται από τρόφιμα πλούσια σε απλά σάκχαρα, με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη και φτωχά σε φυτικές ίνες, αυξάνει την κατακράτηση υγρών τόσο μέσα στα κύτταρα όσο και στους υποδόριους ιστούς, ακριβώς κάτω από το δέρμα.
Τι πρέπει να κάνετε:
– Προτιμήστε τρόφιμα πλούσια σε αμυλούχους υδατάνθρακες και φυτικές ίνες, όπως προϊόντα βρώμης, κριθαριού, σίκαλης και σταριού, ρύζι αναποφλοίωτο, φασόλια, φάβα, φακές και ρεβίθια.
– Αποφύγετε την κατανάλωση τυποποιημένων τροφίμων και ροφημάτων που περιέχουν ως κύρια συστατικά ζάχαρη (σουκρόζη), γλυκόζη (δεξτρόζη), σιρόπι καλαμποκιού ή φρουκτόζη.
– Αντικαταστήστε μέρος της κοινής ζάχαρης που χρησιμοποιείτε με φυσικές γλυκαντικές ύλες, όπως στέβια, μέλι, χαρουπόμελο και σιρόπι σφενδάμου. Προσοχή όμως, μην το παρακάνετε και με αυτά.
– Προτιμήστε φρούτα αντί άλλου γλυκού ή, εναλλακτικά, επιδόρπια που έχουν γλυκιά γεύση, αλλά δεν περιέχουν ζάχαρη.
Καταναλώστε βρώμη για πρωινό
Το πλιγούρι βρώμης είναι ιδανική τροφή για πρωινό. Περιέχει μια φυσική ένωση που ονομάζεται διοξείδιο του πυριτίου που εκτελεί καθήκοντα διουρητικού για το ανθρώπινο σώμα.
Αντικαταστήστε την συχνή κατανάλωση κρέατος με το ψάρι, το οποίο έχει τα απαραίτητα λιπαρά οξέα, έχει λιγότερα λιπαρά από το κρέας και βοηθά στην καταπολέμηση των κατακρατήσεων.
Χρησιμοποιήστε βότανα, γνωστά για τις ευεργετικές τους ιδιότητες στο πρόβλημα της κατακράτησης υγρών και όχι μόνο. Βάλτε τα άφθονα στις σαλάτες, στα φαγητάκαι ως αφεψήματα για να διευκολύνετε την αποβολή των περιττών υγρών και να ελαχιστοποιήσετε τα ενοχλητικά οιδήματα. Ποια είναι αυτά: άνηθος, βασιλικός, μαϊντανός, σχοινόπρασο, λεμονόχορτο, κόλιαντρο, εστραγκόν, πράσινη μέντα, βερβένα, μάραθος,σημύδα, φινόκιο, κόκκινο σταφύλι, μύρτιλο, πράσινο τσάι, μίσχοι κερασιάς, gingko biloba.
Τα αφεψήματα προετοιμάζονται με φρέσκα ή αποξηραμένα βότανα ή ακόμα και με φακελάκια έτοιμα για χρήση. Βυθίστε 1-2 κουταλιές βότανου σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό, αφήστε το να ελευθερώσει τα ενεργά συστατικά του για 10 λεπτά και στη συνέχεια στραγγίστε το αφέψημα και πιείτε το. Την περίοδο της θεραπείας, το αφέψημα θα πρέπει να καταναλώνεται2-3 φορές την ημέρα (1 φλιτζάνι τη φορά).
Άσκηση
Η άσκηση βοηθάει στην βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος και της λέμφου που παρατηρείται κατά τον καθιστικό τρόπο ζωής. Ασκηθείτε, κολυμπήστε ή απλά περπατήστε.
Μαρίνα Ζαχαράκη Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
