Ο γάμος μπορεί να είναι απαιτητικός κάτω από τις καλύτερες περιστάσεις και ιδιαίτερα εάν ο σύντροφος σου βιώνει μια κατάσταση ψυχικής υγείας, η πολυπλοκότητα της ζωής σου μαζί του γίνεται πιο έντονη. Εάν, μάλιστα, συνειδητοποιήσεις ότι έχεις παντρευτεί έναν νάρκισσο, ίσως να αναρωτιέσαι τι πρέπει να κάνεις στη συνέχεια.
Λίγο πολύ ο καθένας μας έχει ένα ναρκισσιστικό χαρακτηριστικό ή το πολύ δύο, ωστόσο ο ναρκισσισμός κατατάσσεται σε ένα φάσμα σοβαρότητας. Η Ναρκισσιστική Διαταραχή της Προσωπικότητας (ΝΔΠ) χαρακτηρίζεται από ένα «διάχυτο μοτίβο μεγαλοπρέπειας (στη φαντασία ή τη συμπεριφορά), ανάγκη για θαυμασμό και έλλειψη ενσυναίσθησης», σύμφωνα με την πέμπτη έκδοση του Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.
Πέντε ή περισσότερα κριτήρια, όπως η εμμονή με την απεριόριστη επιτυχία ή τη δύναμη, η ανάγκη για ακραίο θαυμασμό και η συμπεριφορά που υποδηλώνει εκμετάλλευση, είναι τα απαιτούμενα πριν ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση. Τούτου λεχθέντος, η εμπειρία των ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών από πρώτο χέρι – συμπεριλαμβανομένων του υπερβολικού εγωκεντρισμού ή της έλλειψης κατανόησης για τα συναισθήματά σου – από τον σύζυγό σου, μπορεί να είναι πολύ οδυνηρή.
Πώς μπορείς να ξέρεις αν παντρεύτηκες ένα νάρκισσο
«Ο γάμος με κάποιον με Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας είναι μια σοβαρή κατάσταση», λέει στο SheKnows, ο Raffi Bilek, ένας πιστοποιημένος κλινικός κοινωνικός λειτουργός στο Baltimore Therapy Center.
«Λίγοι άνθρωποι μπορούν να διαχειριστούν τη ζωή με ένα άτομο με αυτό το πρόβλημα και να βγουν αλώβητοι», εξηγεί. «Ως εκ τούτου, είναι κρίσιμο πριν αποφασίσεις τι να κάνεις σχετικά με αυτό, να έχεις σαφή άποψη σχετικά με το αν ο σύζυγός σου στην πραγματικότητα πληροί τις προϋποθέσεις για αυτή τη διάγνωση – ή είναι απλά μια ανώριμη συμπεριφορά της στιγμής. Υπάρχουν πολλά που μπορείς να κάνεις για να βελτιώσεις έναν γάμο με έναν ανώριμο άντρα, συμπεριλαμβανομένης της συμβουλευτικής γάμου. Αλλά με κάποιον που πάσχει από Ναρκισσιστική Διαταραχή της Προσωπικότητας, ακόμα και ο σύμβουλος γάμου δεν μπορεί να βοηθήσει πολύ. Μπορεί να είναι σοφό να συναντήσεις έναν ειδικό επι του θέματος, είτε μαζί είτε όχι, για να είσαι σίγουρη για τις περιστάσεις, πριν αποφασίσεις πώς να το χειριστείς».
Αν ξαφνικά συνειδητοποιήσεις ότι είσαι παντρεμένη με έναν νάρκισσο, η συμβουλή της Δρ Cali Estes, ιδρύτριας της The Addictions Academy, είναι να μην συγκρουστείς μαζί του. «Μπορεί να θέλει να λογομαχήσει μαζί σου, να σε παλαβώσει και στη συνέχεια να γυρίσει και να σου πει ότι είναι δικό σου λάθος», λέει στο SheKnows. «Γενικά, δεν πρόκειται να έρθει μαζί σου σε σύμβουλο γάμου, καθώς δεν βλέπει ότι η συμπεριφορά του είναι προβληματική».
Τι να κάνεις εάν είσαι βέβαιη ότι παντρεύτηκες έναν νάρκισσο
Τα άτομα με NΔΠ έχουν μεγάλη ανάγκη για έλεγχο, λέει η Estes και τείνουν να δικαιολογούν τη δική τους συμπεριφορά, ανεξάρτητα από το πόσο επιβλαβής μπορεί να είναι αυτή η συμπεριφορά για τους άλλους. «Αν όμως συμπεριφέρεσαι με τον ίδιο τρόπο, με εξαπάτηση ή να βγαίνεις έξω μέχρι αργά, για παράδειγμα, θα τα ρίξει σε σένα και θα σου πει ότι το πρόβλημα είναι δικό σου λάθος».
Το να μαθαίνεις να θέτεις όρια είναι το κλειδί όταν ζεις με κάποιον με ΝΔΠ, λέει η Estes, καθώς ίσως να μην είναι δυνατή η δίκαιη και αποτελεσματική διαπραγμάτευση. «Εάν εμπλακείς σε ένα καυγά με αυτό το άτομο, θα του επιτρέψεις να συνεχίσει να σε τρελαίνει για να αποδείξει ότι έχει δίκιο. Μην ασχολείσαι. Κάνε σαφές ποια είναι τα όρια σου και να είσαι έτοιμη να φύγεις όταν αυτά έχουν περάσει. Ένα άτομο με Ναρκισσιστική Διαταραχή της Προσωπικότητας θέλει να εμπλακεί σε καυγά και αν κλείσεις το στόμα, αυτό διαταράσσει τη συμπεριφορά του και το εμποδίζει να παρεκτραπεί».
Η Estes υποδεικνύει ότι χρειάζεται χρόνος για να ηρεμήσεις κατά τη διάρκεια μιας διαμάχης και να μην ανταποκρίνεσαι στις προσπάθειες του να συνεχίσει ο καυγάς. Μην απαντάς σε κλήσεις ή μηνύματα. «Πες του ότι θα επικοινωνήσεις εσύ μαζί του όταν είσαι έτοιμη. Με ένα νάρκισσο, πρέπει να αποκαταστήσεις την ισορροπία και να μην διακυβεύσεις ποτέ την ικανότητά σου να ελέγξεις την κατάσταση». Η βοήθεια από έναν εξειδικευμένο θεραπευτή μπορεί επίσης να είναι απαραίτητη καθώς προσπαθείς να ανταπεξέλθεις στο γάμο σου με κάποιον με NΔΠ.
Θα πρέπει να προχωρήσεις σε διαζύγιο;
Αν αποφασίσεις ότι ήρθε η ώρα να τερματίσεις το γάμο σου, είναι σημαντικό να προχωρήσεις με προσοχή. «Το πρώτο πράγμα που δεν κάνεις είναι να πείς στον νάρκισσο ότι θέλεις να τερματίσεις τη σχέση», λέει στο SheKnows, η Shannon Thomas, μια πιστοποιημένη κλινικός κοινωνική λειτουργός και συντάκτης του Healing from Hidden Abuse. «Αυτό μπορεί να στερείται λογικής, αλλά το τοξικό πρόσωπο θα κάνει ακριβώς ένα από τα εξής δύο πράγματα. Θα ξεκινήσει είτε να σε βομβαρδίζει με αγάπη για να σε κρατήσει συναισθηματικά παγιδευμένη στη σχέση με τη συγκόλληση των τραυμάτων ή η συμπεριφορά του θα γίνει ακόμα πιο δηλητηριώδης και δυνητικά επιζήμια για τη γενική ευεξία σου, τη σωματική σου ασφάλεια ή τη φήμη σου. Μερικές φορές και τα τρία».
Σύμφωνα με την Thomas, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις αν σκοπεύεις να εγκαταλείψεις έναν νάρκισσο πρέπει να είναι να κοιτάξεις τους τομείς της ζωής σου όπου ο νάρκισσος καταλαμβάνει χώρο. «Είσαι οικονομικά εξαρτημένη; Χρειάζεται να επανασυνδεθείς με την οικογένεια και τους φίλους σου ως σύστημα υποστήριξης; Πρέπει να αρχίσεις να φροντίζεις καλύτερα τον εαυτό σου, ώστε να βρεις την ενέργεια να φύγεις; Κοιτάζοντας τους τομείς όπου ο νάρκισσος καταλαμβάνει τη ζωή σου, θα σε βοηθήσει να τους συμπληρώσεις με υγιείς, θετικούς ανθρώπους και δραστηριότητες», προσθέτει.
Ανεξάρτητα από την πορεία δράσης που αποφασίσεις να ακολουθήσεις, ο χειρισμός οποιουδήποτε τύπου σχέσης με κάποιον με NΔΠ απαιτεί υποστήριξη και αυτοπροστασία. Και αν ο νάρκισσος σύζυγος σου είναι βίαιος με οποιονδήποτε τρόπο, είναι, προφανώς, καιρός να αξιολογήσεις αν η διαμονή σου στο γάμο είναι μια υγιής επιλογή για εσένα.
