Μόλις κάνατε test κύησης και βγήκε θετικό! Τα συναισθήματα, που σας πλημμυρίζουν είναι πολλά…. ενθουσιασμός, προσμονή, αλλά και ανησυχία. Αρχίζετε να ονειρεύεστε πώς το μωράκι, που θα έρθει, θα γεμίσει τη ζωή σας, πώς θα το φροντίζετε αλλά και πώς θα παίζετε μαζί του. Δυστυχώς όμως η ζωή δεν επιβεβαιώνει πάντα τις προσδοκίες μας….
Έτσι πολλές εγκυμοσύνες δεν φτάνουν σε αίσιο τέλος.
Ο όρος παλίνδρομη κύηση είναι ένας τεχνοκρατικός όρος, ο οποίος όμως προκαλεί σημαντική συναισθηματική φόρτιση, και περιγράφει την απώλεια μιας κύησης πριν από τις 20 εβδομάδες.
Σύμφωνα με τις διεθνείς στατιστικές το γενικό ποσοστό των κυήσεων, οι οποίες καταλήγουν σε αποβολή είναι περίπου 15% με 20%. Εντούτοις, η ανάπτυξη νέων tests ανίχνευσης της β-χοριακής (της ορμόνης της κύησης δηλαδή), μας δίνει πλέον τη δυνατότητα επιβεβαίωσης της κύησης πριν ακόμα την αναμενόμενη ημερομηνία έλευσης της επόμενης έμμηνου ρύσης, δηλαδή πριν την καθυστέρηση της περιόδου.
Η χρήση αυτών των tests οδήγησε στο συμπέρασμα, πως στην πραγματικότητα το ποσοστό των κυήσεων, οι οποίες δεν εξελίσσονται ανέρχεται ακόμα και στο 60% με 70%! Απλά σε ένα μεγάλο μέρος των κυήσεων αυτών έρχεται η περίοδος στην αναμενόμενη ημερομηνία ή κοντά σε αυτή και η γυναίκα δεν αντιλαμβάνεται την εγκυμοσύνη. Σε αυτού του είδους τις εγκυμοσύνες συχνά αναφερόμαστε με τον αδόκιμο όρο «χημική κύηση». Το 80% δε των απωλειών κύησης λαμβάνουν χώρα στο πρώτο τρίμηνο.
Η παλίνδρομη κύηση έχει επιπτώσεις στον ψυχισμό της γυναίκας, αλλά και του συντρόφου της. Αυτή καθεαυτή η απώλεια ης κύησης είναι σημαντικός παράγων επιβάρυνσης της διάθεσης, αφού συχνά αντιμετωπίζεται ως μία διάψευση των ελπίδων και των ονείρων, που ένα θετικό test κύησης γεννά…. Όμως είναι και πηγή ανησυχίας, ειδικά αν είναι η πρώτη κύηση: «Θα μπορέσουμε τελικά να αποκτήσουμε παιδί;».
Τα νέα είναι ευχάριστα! Μια παλίνδρομος κύηση δεν συνεπάγεται πρόβλημα υπογονιμότητας του ζευγαριού. Μιλώντας με ψυχρούς, καίτοι χρήσιμους, αριθμούς: το 85% των γυναικών, που είχαν τη δυσάρεστη εμπειρία μιας παλίνδρομης κύησης, αποκτούν χωρίς πρόβλημα παιδί σε επόμενη εγκυμοσύνη. Μάλιστα θα μπορούσαμε, εκλαϊκευμένα, να πούμε πως «γυναίκα, που πιάνει παιδί, κάνει παιδί». Πράγματι, σημαντικότατο ποσοστό των ζευγαριών, που αντιμετωπίζουν τελικά πρόβλημα υπογονιμότητας, είναι αυτά, που δυσκολεύονται, για διάφορους λόγους, να επιτύχουν γονιμοποίηση.
Επομένως, θα μπορούσαμε σε γενικές γραμμές να πούμε, πως μία παλίνδρομος κύηση είναι ένα θετικό βήμα προς τον τελικό και ποθητό στόχο της απόκτησης παιδιού, καθότι αποδεικνύει, πως το ζευγάρι είναι σε θέση να «πιάσει» παιδί.
Σε ποιο βαθμό όμως μία παλίνδρομος κύηση επηρεάζει το αναπαραγωγικό σύστημα μίας γυναίκας;
Η επιρροή της παλίνδρομης κύησης στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας εξαρτάται καταρχήν από την αντιμετώπισή της από τον ιατρό και συγκεκριμένα από το αν παραστεί χρεία καθαρισμού της ενδομητρικής κοιλότητας με απόξεση του ενδομητρίου. Αν η παλινδρόμηση λάβει χώρα σε πολύ αρχικά στάδια της κύησης, σε πολλές περιπτώσεις το όποιο περιεχόμενο της ενδομητρικής κοιλότητας αποβάλλεται από τον οργανισμό με τη μορφή ήπιας κολπικής αιμόρροιας, η οποία μοιάζει με έμμηνο ρύση. Στις περιπτώσεις αυτές συνήθως το ζευγάρι μπορεί να ξεκινήσει άμεσα τις προσπάθειες για επίτευξη νέας εγκυμοσύνης.
Συχνά όμως χρειάζεται καθαρισμός της ενδομητρικής κοιλότητας από τα υπολείμματα της κύησης με απόξεση ενδομητρίου. Πρόκειται για μια σύντομη επέμβαση, η οποία σε γενικές γραμμές δεν διαρκεί περισσότερο από 15 λεπτά και σκοπό έχει την αφαίρεση του περιεχομένου της ενδομητρικής κοιλότητας, προς αποφυγή λοιμώξεων και αιμορραγίας. Στις περιπτώσεις αυτές συνήθως συνιστάται το ζευγάρι να περιμένει περίπου δύο μήνες πριν αρχίσει πάλι προσπάθειες για νέα εγκυμοσύνη, δηλαδή συστήνεται οι προσπάθειες αυτές να ξεκινήσουν μετά την έλευση του δεύτερου κύκλου από την επέμβαση.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, που η παλίνδρομος κύηση μπορεί να συνδέεται με υπογονιμότητα; Αν και σπάνιες υπάρχουν, αλλά σε μεγάλο ποσοστό ακόμα και αυτές είναι αντιμετωπίσιμες.
Αρχικά θα αναφερθούμε σε ένα σπάνιο σύνδρομο, το οποίο ονομάζεται Σύνδρομο Asherman. Πρόκειται για μία κλινική οντότητα, που χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία συμφύσεων εντός της ενδομητρικής κοιλότητας. Δηλαδή η ενδομητρική κοιλότητα καταλαμβάνεται από κάποιου είδους μεμβράνες, οι οποίες εκτείνονται μεταξύ των τοιχωμάτων της. Οι μεμβράνες αυτές (οι συμφύσεις) εμποδίζουν την κίνηση του σπέρματος προς τις σάλπιγγες, όπου γίνεται η γονιμοποίηση του ωαρίου, αλλά ακόμα και αν αυτή επιτευχθεί, εμποδίζουν την εμφύτευση του εμβρύου στα τοιχώματα της ενδομητρικής κοιλότητας.
Το Σύνδρομο Asherman είναι εξαιρετικά σπάνιο και εμφανίζεται μετά από απόξεση του ενδομητρίου. Η πιθανότητα εμφάνισης του συνδρόμου αυτού μετά από μία απόξεση του ενδομητρίου είναι περίπου 1%, ενώ η πιθανότητα αυτή αυξάνεται με την αύξηση του αριθμού των αποξέσεων. Αφού λοιπόν συχνά μετά από μία παλινδρόμηση κύησης απαιτείται απόξεση του ενδομητρίου, η παλινδρόμηση μπορεί – έμμεσα – να δυσχεράνει την επίτευξη επόμενης κύησης.
Εντούτοις, το σύνδρομο αυτό εκτός από εξαιρετικά σπάνιο, είναι και αντιμετωπίσιμο. Οι μεμβράνες αυτές διαλύονται με μια υστεροσκοπική επέμβαση. Εξάλλου, από μελέτες φαίνεται, πως η χορήγηση οιστρογόνων μετά από μια απόξεση, ενδεχομένως να προλαμβάνει την εμφάνιση των συμφύσεων του ενδομητρίου.
Μία παλίνδρομος κύηση μπορεί να μην επηρεάζει με άμεσο τρόπο το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας, αλλά σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να αποτελεί ένα «καμπανάκι», για περαιτέρω έλεγχο, προκειμένου να αποφευχθούν επόμενες παλινδρομήσεις. Συγκεκριμένα, σε μερικές περιπτώσεις, αν η παλινδρόμηση έλαβε χώρα αφού ακούστηκε η καρδιά του εμβρύου, φαίνεται πως είναι χρήσιμος ένας έλεγχος για παράγοντες, που οδηγούν σε καθ’ έξιν αποβολές. Φυσικά εδώ πρέπει να τονιστεί, πως σε καμία περίπτωση μία παλινδρόμηση της κύησης δεν συνεπάγεται κατ’ απόλυτο τρόπο, πως θα ακολουθήσει κι άλλη παλινδρόμηση! Εντούτοις, τα στατιστικά στοιχεία κατατείνουν, πως σε τέτοιες περιπτώσεις η πιθανότητα επανάληψης του περιστατικού είναι ελαφρώς αυξημένη και ίσως αξίζει να γίνει ένας περαιτέρω έλεγχος.
Τέλος χρειάζεται να αναφερθούμε στην πιθανότητα επαναλαμβανόμενων αποβολών, δηλαδή στις καθ’ έξιν αποβολές. Αν από το ιστορικό της γυναίκας προκύπτει, πως είχε κι άλλες παλινδρομήσεις στο παρελθόν («επισήμως» ομιλούμε για καθ’ έξιν αποβολές μετά από 3 παλινδρομήσεις), τότε ο περεταίρω σχετικός έλεγχος είναι επιβεβλημένος.
Η παλίνδρομος κύηση είναι λοιπόν μια οπωσδήποτε δυσάρεστη εμπειρία, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των ζευγαριών, που αντιμετώπισαν τέτοιο περιστατικό απέκτησαν τελικά ένα ή και περισσότερα παιδιά.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr
