Η επιθετικότητα στη μετά βρεφική και προσχολική ηλικία είναι αναμενόμενο και φυσιολογικό χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης αναπτυξιακής φάσης.
Σύμφωνα με τον Στέλιο Μαντούδη, αναπτυξιακό εργοθεραπευτή, οι περίοδοι κατά τις οποίες το άτομο εκδηλώνει συχνότερα επιθετικές συμπεριφορές (κυρίως σωματική επιθετικότητα) είναι 2 έως 5 ετών.
Με το πέρασμα του χρόνου και καθώς το παιδί μεγαλώνει, αποκτά θετικές κοινωνικές συμπεριφορές, αρχίζει να αντιλαμβάνεται τι είναι σωστό και τι λάθος, τι είναι επιτρεπτό και τι όχι, κι έτσι η συχνότητα των επιθετικών συμπεριφορών μειώνεται, αναφέρει ο Στέλιος Μαντούδης, αναπτυξιακός εργοθεραπευτής.
Πώς εκδηλώνεται η επιθετικότητα στη μετά βρεφική και προσχολική ηλικία
Η επιθετικότητα στη μετά βρεφική και την προσχολική ηλικία μπορεί να εκδηλωθεί σωματικά, με τη μορφή χτυπήματος, κλωτσιάς, δαγκώματος, σπρωξίματος, μπορεί όμως και λεκτικά, με τη μορφή απειλών για τη σωματική ακεραιότητα κάποιου συνομήλικου ή με χυδαίους και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς προς το πρόσωπό του.
Τέτοιου είδους επιθετικές συμπεριφορές, χαμηλής και μέτριας έντασης, θεωρούνται αναμενόμενο και φυσιολογικό χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης αναπτυξιακής φάσης, ιδιαίτερα ανάμεσα στις ηλικίες των 2 έως 5 ετών. Η συχνότητά τους είναι μία την ημέρα για το μέσο όρο των παιδιών και ελάχιστα παιδιά τις διατηρούν στη μετέπειτα πορεία της ζωής τους.
Αντιμετώπιση της επιθετικότητας στη μετά βρεφική και προσχολική ηλικία
Η προσχολική ηλικία, όπου είναι και πιο συχνά τα φαινόμενα της επιθετικότητας, είναι η καταλληλότερη περίοδος για την έγκαιρη πρόληψη, αναγνώριση και αντιμετώπιση του φαινομένου, καθώς έχει αποδειχτεί ότι στα παιδιά, τα οποία συνήθιζαν να εκδηλώνουν υπερβολική επιθετικότητα κατά την προσχολική ηλικία, οι επιθετικές συμπεριφορές τους τείνουν να αυξάνονται αντί να μειώνονται με το πέρασμα του χρόνου και να γίνονται πιο έντονες.
Ο καλύτερος και πιο ενδεδειγμένος τρόπος αντιμετώπισης τέτοιου είδους συμπεριφορών είναι η οριοθέτησή τους με συζήτηση.
Ο ρόλος της οικογένειας και η επιθετική συμπεριφορά
Είναι ιδιαίτερα σημαντικός ο ρόλος της οικογένειας στην ενθάρρυνση της παιδικής επιθετικότητας. Υπάρχουν μάλιστα κάποιες γονεϊκές πρακτικές οι οποίες λειτουργούν ως παράγοντες κινδύνου για την επιθετική συμπεριφορά των παιδιών και συμβάλλουν στη διαιώνιση του φαινομένου. Η έλλειψη συναισθηματικού δεσμού, οι κακές γονεϊκές σχέσεις, η ψυχοπαθολογία των γονέων είναι κάποιες από αυτές.
Ο πιο καθοριστικός όμως παράγοντας, που φαίνεται ότι συνδέεται απόλυτα με την παιδική επιθετικότητα, είναι η επιθετικότητα των ίδιων των γονέων και η αυταρχική διαπαιδαγώγηση που ασκούν στα παιδιά τους. Έρευνες έδειξαν ότι όσο πιο σκληρές μορφές πειθαρχίας χρησιμοποιούν οι γονείς (σωματική τιμωρία, λεκτική βία), τόσο πιο έντονες είναι οι επιθετικές συμπεριφορές αυτών των παιδιών.
Η γνώμη του ειδικού
Η συχνότητα και η ένταση των επιθετικών συμπεριφορών που εκδηλώνονται κατά την προσχολική ηλικία είναι στοιχεία καθοριστικά για τη λειτουργικότητα, την ψυχική υγεία και το κοινωνικό status των παιδιών σε αυτή την ηλικιακή φάση, άλλα και για την πορεία της ανάπτυξής τους, καθώς ενδέχεται να φτάσουν στην εφηβική ηλικία με προβλήματα όπως η παραβατικότητα, η εγκατάλειψη του σχολείου και η ψυχική ασθένεια. Γι’ αυτό οι γονείς πρέπει να βρίσκονται δίπλα στα παιδιά τους να προλαμβάνουν τις επιθετικές συμπεριφορές και να τις οριοθετούν με τη συζήτηση.
Στέλιος Μαντούδης
Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής
Επιστημονικά Υπεύθυνος των Αναπτυξιακών Κέντρων Mandou
