Μια από τις παράπλευρες συνέπειες της καραντίνας είναι και η αναγκαστική υπερέκθεση σε όλων των ειδών τις οθόνες, αφού η τηλεκπαίδευση και η τηλεργασία μας έχουν καθηλώσει κυριολεκτικά μπροστά στις συσκευές μας (τις οποίες ήδη χρησιμοποιούσαμε πολύ). Και είναι εύλογο, όσο η κατάσταση παραμένει ως έχει, ένας γονιός να ανησυχεί για τις πιθανές επιπτώσεις της υπερβολικής έκθεσης στην μπλε ακτινοβολία (το φως των οθονών) στα παιδιά του.
Τι είναι η μπλε ακτινοβολία
Η μπλε ακτινοβολία ή μπλε φως, παράγεται στη φύση ως μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας, αλλά παράγεται και τεχνητά: εν προκειμένω, είναι η ακτινοβολία που εκπέμπουν οι οθόνες όλων εκείνων των συσκευών που χρησιμοποιούμε καθημερινά (κινητά, pc, tablet, τηλεοράσεις κλπ.) και για πάρα πολλές ώρες.
Πρόκειται για ένα είδος ορατής ακτινοβολίας την οποία αντιλαμβανόμαστε ως χρώματος μπλε – εξού και το όνομα – αν και όχι πάντα. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της είναι το αρκετά χαμηλό μήκος κύματος (χαμηλότερο από τα υπόλοιπα του οπτικού φάσματος) που συνεπάγεται υψηλότερη συγκέντρωση ενέργειας. Θεωρητικά, λοιπόν, έχει υψηλότερη διεισδυτικότητα, άρα και μεγαλύτερες πιθανότητες να μας βλάψει όταν απορροφηθεί σε μεγάλες ποσότητες απ’ τον οργανισμό μας.
Τους τελευταίους μήνες, λόγω των νέων συνθηκών, τα παιδιά έχουν εκτεθεί υπερβολικά στο μπλε φως των συσκευών. Εύλογα, κάθε γονιός αναρωτιέται κατά πόσο αυτό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία τους.
Πώς επηρεάζει τον οργανισμό
Το μπλε φως έχει ωφέλιμη δράση κατά τη διάρκεια της ημέρας, αφού συνεισφέρει εμμέσως στο να διατηρούμαστε ξύπνιοι, ευδιάθετοι και σε πνευματική εγρήγορση (μειώνεται ο ρυθμός παραγωγής μελατονίνης).
Κατά τη διάρκεια της νύχτας όμως, η παρατεταμένη έκθεση σε μπλε ακτινοβολία, μπερδεύει τον οργανισμό και διαταράσσει τον κύκλο του ύπνου μας. Εμμέσως, δηλαδή, έχει αρνητική επίδραση, αφού στο τέλος χάνουμε τον ύπνο μας και δεν ξεκουραζόμαστε επαρκώς.
Ένα μεγάλο τμήμα της μπλε ακτινοβολίας δεν φιλτράρεται απ’ το μάτι και φτάνει έως τον αμφιβληστροειδή, εγείροντας ανησυχίες για πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες στη λειτουργία και την υγεία των ματιών.
Πρόκειται, χοντρικά, για τον κίνδυνο φωτοχημικής βλάβης που διατρέχουμε εάν κοιτάξουμε τον ήλιο «κατάματα» για ασυνήθιστα πολύ ώρα. Η διαφορά είναι ότι η ένταση της μπλε ακτινοβολίας που εκπέμπουν οι κάθε λογής οθόνες είναι πολύ χαμηλότερη απ’ του ηλίου και, όσο παρατεταμένη και αν είναι η έκθεσή μας σ’ αυτές, είναι αδύνατο να διατρέχουμε αντίστοιχο κίνδυνο. Αν και κατά καιρούς έχουν γίνει έρευνες που καταδεικνύουν μια σχετική επικινδυνότητα, τα δεδομένα τους δεν αντιστοιχούν σε πραγματικές συνθήκες και χρήση.
Με λίγα λόγια, η χρήση οθονών, ακόμη και αισθητά αυξημένη όπως παρατηρείται σε συνθήκες πανδημίας, δεν απειλεί άμεσα την υγεία των ματιών, αλλά μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική αιτία που δεν μπορούμε να κοιμηθούμε νωρίς και ποιοτικά.
Τι κάνουμε αν ανησυχούμε
Παρ’ ότι ο κίνδυνος από τη χρήση οθονών είναι αμελητέος, δεν βλάπτει να θέτουμε υγιή όρια στη χρήση οθονών και στα παιδιά και σε εμάς.
Επίσης, να λαβαίνουμε μερικά βασικά μέτρα προστασίας, όπως είναι τα τακτικά διαλείμματα από τον χρόνο μπροστά στην οθόνη (όχι όμως να σηκωνόμαστε απ’ το PC για να κολλήσουμε στο κινητό) και η σωστή απόσταση της θέσης εργασίας μας από αυτήν. Τέλος, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις ρυθμίσεις της συσκευής μας (φωτεινότητα, χρωματική παλέτα κλπ.) ώστε να κάνουμε την χρήση της πιο ξεκούραστη για τα μάτια μας.
