Θα βοηθούσες ένα παιδάκι που έχει χαθεί σ’ ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο ή έναν τυφλό να περάσει το δρόμο; Θα έδινες τη θέση σου, στο λεωφορείο, σε κάποιον ηλικιωμένο;
Αυτές είναι κάποιες απ’ τις ερωτήσεις που κάνουμε κατά καιρούς στον εαυτό μας και πολλές φορές προβληματιζόμαστε απ’ την ειλικρίνεια των απαντήσεών μας. Φαίνεται λες κι έχουμε χάσει το ένστικτο της ευγένειας και φοβόμαστε να αναμειχθούμε σε καταστάσεις για να μη βρεθούμε μπλεγμένοι.
Ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο και το κοινωνικό στάτους του καθενός, υπάρχει ένας γενικός κανόνας που διευκολύνει τις ανθρώπινες σχέσεις και συναναστροφές. Η επικοινωνία και η συνεννόηση επιτυγχάνονται ευκολότερα όταν κάνουμε χρήση αυτής της χρυσής τομής, που δεν είναι άλλη από την ευγένεια.
Τα συναισθήματα πρέπει να συμβαδίζουν με την επιθυμία της εφαρμογής της. Η καθημερινή μας διάθεση μπορεί να έχει σκαμπανεβάσματα αλλά αυτό δεν πρέπει να επηρεάζει τη γενικότερή μας συμπεριφορά. Ας κρατήσουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας, σαν παράδειγμα, όλους εκείνους τους ανθρώπους που παρά τα όσα περνούν διατηρούν ακέραιο το χαμόγελο τους.
Ο κώδικας καλής συμπεριφοράς αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχία της κοινωνικής συμβίωσης. Διαφορετικά δε θα συμβιώναμε σε κοινωνίες. Θα έπιανε ο καθένας από ένα δέντρο ή από ένα ξερονήσι και θα χάραζε μόνος του τη μοναχική του πορεία. Μερικές φορές πρέπει να ακούμε για να καταλάβουμε τι προσπαθούν οι άλλοι να μας πουν και όχι απλά για να μπορέσουμε να τους απαντήσουμε. Αυτό αποτελεί από μόνο του ένα δείγμα ωριμότητας.
Κάποιοι τείνουν να επικαλούνται τον αυθορμητισμό ως πρόφαση για να μεταμφιέσουν την αγένεια που κουβαλούν. Άλλο πράγμα το να είσαι ειλικρινής όμως και άλλο το να είσαι αγενής. Κάθε φορά που θα έχεις την επιθυμία να κριτικάρεις κάποιον, σκέψου ότι ίσως να μην ήταν τόσο τυχερός όσο εσύ στη ζωή του. Το να πεις μια κουβέντα παραπάνω δε θα φέρει και τη συντέλεια του κόσμου, το να λες όμως πολλές παραπάνω σίγουρα θα επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα.
Οι καλοί τρόποι είναι ένας συνδυασμός ευφυΐας, εκπαίδευσης, γούστου και στυλ. Ακόμα και όταν δε σε σέβονται δείξε ανοχή. Εκπροσωπείς τον εαυτό σου και όχι το παράδειγμα των άλλων. Μην τους επιτρέψεις ν’ αλλάξουν τον τρόπο που σκέφτεσαι. Η ευγένεια πρέπει να έχει ως αποδέκτες τους πάντες. Αν κάποιος είναι ευγενικός προς εσένα αλλά δεν είναι προς έναν σερβιτόρο ή έναν οδηγό λεωφορείου, τότε κάτι δε γίνεται σωστά. Ο ευγενικός άνθρωπος δεν κάνει διακρίσεις και δεν επιλέγει το πού θα δείξει τους καλούς του τρόπους. Δε φοράει προσωπεία.
Ένα κραυγαλέο παράδειγμα αγένειας αποτελεί η πλήρης ασέβεια στις θέσεις στάθμευσης ΑΜΕΑ. Προφανώς και οι θέσεις αυτές δε δημιουργήθηκαν για να παρκάρει κανείς το αμάξι του και να κάνει επίδειξη την ώρα που πίνει καφέ. Κάποιοι συμπολίτες μας έχουν όντως ανάγκη αυτές τις θέσεις. Δεν έπαθε κανείς τίποτα επειδή περπάτησε 10 μέτρα επιπλέον. Είναι και ένας τρόπος άσκησης στο κάτω κάτω.
Στον αντίποδα, βέβαια, θα έλεγε κανείς ότι η μεγαλύτερη δοκιμασία είναι να μπορέσεις να μείνεις ήρεμος απέναντι σε άσχημες συμπεριφορές. Λεκτικές προκλήσεις, αθυροστομία χωρίς λόγο και αιτία. Πόσα ν’ αντέξεις προτού αναγκαστείς να τους βάλεις στη θέση τους; Υπομονή είναι και εξαντλείται. Το άσχημο στην όλη υπόθεση είναι ότι και τα παιδιά δεν μπορούν να διδαχθούν καλούς τρόπους αν δεν μπορούν να δουν ίχνος απ’ αυτούς στην πράξη. Χάνουν έτσι ένα από τα μεγαλύτερα εφόδια που θα μπορούσαν να αποκτήσουν.
Από την πλευρά μας μπορούμε να βοηθήσουμε ώστε να το αλλάξουμε αυτό. Ξεκινώντας από τα πολύ βασικά, που δεν είναι άλλα από ένα χαμόγελο και μια καλημέρα, μέχρι τα πιο αναγκαία όπως οι πράξεις εθελοντισμού, ο σεβασμός και η βοήθεια προς όλους εκείνους γύρω μας που την έχουν πραγματικά ανάγκη. Δεν είναι κακό στην προκειμένη περίπτωση να είσαι παλαιάς σχολής. Ο σεβασμός προς τους μεγαλύτερους, οι καλοί τρόποι στις συναναστροφές και η λίγη βοήθεια που μπορούμε να προσφέρουμε παραμένουν πάντα διαχρονικές αξίες.
Η γενναιοδωρία του πνεύματος επιτρέπει στην καλοσύνη και την ευγένεια να ευδοκιμήσουν και να ανθίσουν, μετατρέποντας τες σε έναν πυρήνα πάνω στον οποίο μπορεί η κοινωνία να βασιστεί. Πολλές φορές η ευγένεια ανοίγει πόρτες που ούτε η εκπαίδευση δε θα μπορούσε να φανταστεί. Η παιδεία είναι θέμα αρχών και όχι πτυχίων. Όσο μορφωμένος και αν είναι κάποιος, από τη στιγμή που δε γνωρίζει από τρόπους καλής συμπεριφοράς παραμένει μισός.
Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι η ευγένεια και οι καλοί τρόποι είναι πάντα στη μόδα και είναι δωρεάν. Το «παρακαλώ» και το «ευχαριστώ» είναι μαγικές λέξεις. Κερδίζεις πολλά πράγματα με αυτόν τον τρόπο και αργά ή γρήγορα αυτό θα σου επιστραφεί. Αν δε δείχνεις τον απαραίτητο σεβασμό, μην περιμένεις να σε σεβαστούν. Η σωστή συμπεριφορά δείχνει, σαν ένας καθρέφτης, το ποιοι είμαστε και η ευγένεια λειτουργεί σαν τον ήλιο. Κάνει τα πάντα να μοιάζουν πιο όμορφα.
Επιμέλεια κειμένου Μαρίας Τσιρίγου: Ελευθερία Παπασάββα
