Πώς μπορεί κάποιος να καταλάβει την εικόνα του; Εσείς πώς θα ορίζατε την έννοια του «εαυτού»;
Οι προσωπικές απόψεις, ιδέες, δεξιότητες, συναισθήματα, γνώσεις, ικανότητες, η εμφάνιση, η κοινωνική αποδοχή, όλα αυτά θα μπορούσαν να ορίσουν τον εαυτό μας κατά μία έννοια, καθώς ο εαυτός είναι ένα σύνθετο και δυναμικό σύστημα πεποιθήσεων, με την κάθε πεποίθηση να έχει την αντίστοιχη και ξεχωριστή αξία.
Το ζητούμενο είναι πως τα παιδιά βλέπουν και αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους. Πώς οι γονείς επηρεάζουν την εικόνα αυτή των παιδιών;
Τα μικρά σας αρχίζουν να κατανοούν τον εαυτός τους από πολύ μικρή ηλικία, περίπου στον ενάμιση χρόνο μπορούν να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη. Μάλιστα, γύρω στην ηλικία των δύο ετών τα παιδιά αρχίζουν παρουσιάζουν μια εγωιστική συμπεριφορά όπως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από τους γονείς. Οι φράσεις «εγώ, είναι δικό μου αυτό, μόνος/η μου θέλω να το κάνω εγώ αυτό κ.τ.λ» δείχνουν μια κτητικότητα που επιβεβαιώνει την εγωιστική τάση. Κι όμως, η συμπεριφορά αυτή των παιδιών είναι απολύτως φυσιολογική και απαραίτητα για τα μικρά σας, καθώς έτσι καταλαβαίνουν τον εαυτό τους και πως είναι ξεχωριστές οντότητες.
Που εμπλέκεστε εσείς σ’ αυτό τώρα;
Τα παιδιά βλέπουν την εικόνα τους μέσα από τα δικά σας μάτια. Αν εσείς τους παρουσιάσετε την εικόνα του ντροπαλού, ήσυχου παιδιού, που φοβάται να κάνει πράγματα μόνο του χωρίς την μαμά του, το μικρό σας θα προσπαθήσει να κάνει τα πάντα για να διατηρήσει τη φήμη του. Πολλές από τις συμπεριφορές και τις σκέψεις τους επικεντρώνονται στο να μάθουν περισσότερα για αυτούς. Συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλα παιδιά όπως για παράδειγμα το ύψος, το χρώμα μαλλιών, το οικογενειακό υπόβαθρο, σε αυτά που τους αρέσουν και σε αυτά που δεν τους αρέσουν. Συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους γονείς και μιμούνται συμπεριφορές τους. Στην προσπάθειά τους να μάθουν όσο περισσότερα γίνεται για τον εαυτό τους, κάνουν ένα σωρό ερωτήσεις όπως από πού ήρθαν, τι έκαναν όταν ήταν μικρά, πώς οι γονείς τους συμπεριφέρονταν στην ηλικία τους. Όλες αυτές οι ερωτήσεις τα βοηθούν να αντλήσουν πληροφορίες, για τα ίδια, για τον κόσμο αλλά και πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται μέσα σ’ αυτό.
Έτσι, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και αντλούν τις πληροφορίες που θέλουν, αρχίζουν να αξιολογούν τον εαυτό τους. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι, το πώς αισθανόμαστε για τον εαυτό μας και η εικόνα που έχουμε για αυτόν, μπορεί να επηρεάσει τις αποφάσεις, τις επιλογές, τις σχέσεις, τις αντιδράσεις, τη ψυχική μας υγεία και να καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή μας. Οι γονείς λοιπόν θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στις λέξεις που χρησιμοποιούν αλλά στον τρόπο που επιλέγουν να επικοινωνήσουν στα παιδιά τους ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές και ποιες όχι. Ταμπέλες, χαρακτηρισμοί, πεποιθήσεις, θα πρέπει να αποφεύγονται καθώς λειτουργούν ως αυτό-εκπληρούμενη προφητεία. Τα παιδιά έχουν εμπιστοσύνη στους γονείς τους και στα μάτια τους φαίνονται ως παντογνώστες, με αποτέλεσμα αν οι γονείς πουν κάτι λειτουργεί ως «νόμος» στα μάτια των παιδιών. Αν οι γονείς φωνάζουν πως το παιδί τους είναι ζωηρό, ανυπάκουο, κακό παιδί, κακός μαθητής, ακριβώς αυτό θα γίνει μεγαλώνοντας.
Το αντίδοτο σ’ όλα αυτά; Αποδοχή, αγάπη και έπαινος. Τα πράγματα είναι απλά:
• Όταν τα παιδιά σας σχηματίζουν εσφαλμένες απόψεις για την εικόνα του εαυτού τους τότε θα πρέπει να τα βοηθήσετε να βρουν την αυτοπεποίθησή τους και πάλι. Επικοινωνήστε μαζί τους, ακούστε με προσοχή τα όσα σας λένε και ενθαρρύνετε τα.
• Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον αποδοχής νιώθουν ασφάλεια να προσπαθήσουν να γίνουν όλο και καλύτερα. Δεν φοβούνται να αποτύχουν. Τα λάθη είναι αποδεκτά και αντιμετωπίζονται ως ευκαιρία για βελτίωση. Αντιθέτως, η αυστηρή κριτική, η αποδοκιμασία και γελοιοποίηση δεν έχουν θέση.
jenny.gr
