Το πρώτο αναγνωστικό με το όνομα, Αλφαβητάριο, κυκλοφόρησε το 1919 και ήταν μέρος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Ελευθέριου Βενιζέλου, σύμφωνα με την οποία η δημοτική γλώσσα θα διδασκόταν στα σχολεία.
Έμεινε γνωστό σαν «το Αλφαβητάρι με τον Ήλιο», λόγω του εξωφύλλου του που επιμελήθηκε μαζί με την υπόλοιπη εικονογράφηση ο Κ. Μαλέας.
Η συντακτική ομάδα αποτελούνταν από τους Δ. Ανδρεάδη, Αλ. Δελμούζο, Μ. Τριανταφυλλίδη, Π. Νιρβάνα και Ζ. Παπαντωνίου.
Το πιο διάσημο αναγνωστικό
Αν και το Αλφαβητάρι με τον Ήλιο χρησιμοποιήθηκε για σχεδόν 30 χρόνια, το πιο γνωστό και αγαπημένο αναγνωστικό είναι αυτό του 1955.
Το «Αλφαβητάριον» που απεικονίζει στο εξώφυλλό του δυο παιδάκια αγκαλιασμένα να διαβάζουν, παρέμεινε στα σχολεία έως το 1974, οπότε το αντικατέστησε, «Η γλώσσα μου».
Τα παιδάκια στο εξώφυλλο είναι ντυμένα με την τότε σχολική ενδυμασία, με το χαρακτηριστικό μπλε και άσπρο. Η ποδιά δηλαδή και ο γιακάς, που αντιστοιχούσαν στα χρώματα της ελληνικής σημαίας.
Το αγαπημένο αναγνωστικό των Ι.Κ. Γιανέλη και Γ.Σακκά, παρακολουθεί τη ζωή μιας μικροαστικής οικογένειας.
Ο μπαμπάς Θωμάς, η μητέρα Φανή, η Άννα, ο Ρήγας, Νίνα, είναι μερικοί από τους πρωταγωνιστές του βιβλίου.
Η πιο διάσημη βέβαια είναι η Λόλα και το μήλο της.
Η Λόλα ήταν η πρωταγωνίστρια του προηγούμενου αναγνωστικού του 1949, με τίτλο «τα καλά παιδιά».
Τα δύο αναγνωστικά φιλοτέχνησε ο Κώστας Γραμματόπουλος και η Λόλα, που είχε γίνει αγαπημένη ηρωίδα των μαθητών, διατηρήθηκε και στις δύο εκδόσεις.
– Λόλα να ένα άλλο (μήλο) έγραφε το Αλφαβητάριο στη σελίδα που οι μικροί μαθητές διδάσκονταν το γράμμα μι «μ».
Φυσικά ο τόνος ήταν περισπωμένη, καθώς Μακρά παραλήγουσα πριν από βραχεία λήγουσα παίρνει περισπωμένη…
Εκτός από ανάγνωση, το αναγνωστικό μάθαινε στα παιδιά της Α’ δημοτικού και κανόνες καλής συμπεριφοράς, αλλά και τη ζωή μέσα στην οικογένεια.
«Τικ Τακ, τικ-τακ, χτυπά το ωρολόγι. Χτυπά σαν να λέει: Ώρα οχτώ Καληνύχτα», διαβάζουμε σε μια σελίδα, ενώ σε άλλη βλέπουμε στο σκίτσο όλη την οικογένεια να είναι μαζεμένη γύρω από το οικογενειακό τραπέζι.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 το Αλφαβητάριο καταργήθηκε, ωστόσο υπάρχει σχεδόν σε όλες τις βιβλιοθήκες των σπιτιών σαν ενθύμιο μιας άλλης εποχής.
