Δυστυχώς, ο αιώνας που διανύουμε έχει χαρακτηριστεί ως ο Αιώνας της Μελαγχολίας και φαίνεται να επηρεάζει και τα παιδιά.
Συνεχώς, στοιχεία από όλο τον κόσμο δείχνουν πως η κατάθλιψη έχει αρχίσει και εξαπλώνεται από άκρη σ’ άκρη με την νέα γενιά να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να υποφέρει από κατάθλιψη, όχι απλά από θλίψη ή μελαγχολία. Σήμερα, γίνεται λόγος για την παιδική κατάθλιψη, που κάποτε ήταν άγνωστη. Κανένας δεν μπορεί να φανταστεί ένα λυπημένο παιδί, βυθισμένο στα προβλήματά του, χωρίς να έχει όρεξη για παιχνίδι.
Όποια και αν είναι τα αίτια του φαινομένου αυτού, που συμβαίνει στην σκηνή της σύγχρονης ζωής, η κατάθλιψη στους νέους και ειδικά στα παιδιά θα πρέπει όχι μόνο να θεραπεύεται αλλά προλαμβάνεται. Είναι πολύ σημαντική η πρόληψη καθώς και τα πιο ήπια επεισόδια κατάθλιψης σε ένα παιδί μπορούν να προμηνύουν πολύ σοβαρότερα επεισόδια στη ζωή τους αργότερα. Στο σημείο αυτό, πρέπει να ξεκαθαριστεί, πως κατά την διάρκεια της παιδικής και εφηβικής ηλικίας υπάρχουν περίοδοι απογοητεύσεων και απωλειών που μπορούν να προκαλέσουν θλίψη, η ανάγκη για πρόληψη δεν αφορά τις περιπτώσεις αυτές. Η πρόληψη αφορά τις περιπτώσεις που τα παιδιά βιώνουν τη θλίψη σαν μια διαδικασία που εξελίσσεται και τα παρασύρει στην απελπισία, στον εκνευρισμό και στην απομόνωση. Η θλίψη αρχίζει και παίρνει μια μορφή πιο σοβαρής μελαγχολίας.
Τι επηρεάζει τα παιδιά τόσο πολύ ώστε να γίνεται λόγος για παιδική κατάθλιψη;
Στις μέρες μας υπάρχει μια γενικότερη κρίση σ’ όλους τους τομείς. Η νέα γενιά βρίσκεται σε μια μεταβατική διαδικασία. Οι νέοι έχουν ένα τεράστιο εύρος από επιλογές να διαλέξουν από επαγγέλματα, ευκαιρίες, πληροφορίες, προοπτικές εξελίξεις, όμως όλη αυτή η ελευθερία και η δύναμη της επιλογής δημιουργεί ανασφάλεια. Η ποικιλία αυτή μοιάζει να δημιουργεί ένας χάος που περισσότερο μπερδεύει πάρα βοηθά τους νέους να αποφασίσουν. Μέχρι χθες, ο δυτικός κόσμος στην πλειοψηφία του είχε ξεπεράσει την ανάγκη του για επιβίωση και είχε εστιάσει την προσοχή του στην αυτοπραγμάτωση. Σήμερα, η νέα γενιά καλείται να παλέψει διεκδικώντας την επιβίωση αλλά και την αυτοπραγμάτωση. Πως μπορούν τα παιδιά και οι έφηβοι να το διαχειριστούν όλο αυτό; Πως ένα παιδί μπορεί να διαχειριστεί την απογοήτευση, την απόρριψη και την αμφιβολία;
Οι γονείς θα πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν άμυνες και δεξιότητες ώστε να ανταπεξέλθουν στα νέα δεδομένα. Μια αποτυχία δεν σηματοδοτεί και το τέλους του κόσμου. Χρειάζεται τόλμη, θάρρος και αισιοδοξία για το μέλλον. Πρέπει να προετοιμάσουν «ανθεκτικούς» έφηβους έτοιμους να διεκδικήσουν τα θέλω και τις ανάγκες τους.
Πώς μπορούν να τα καταφέρουν;
•Όταν τα παιδιά σας αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα δικό τους, τότε θα πρέπει να τους δώσετε την πρωτοβουλία να το λύσουν μόνα τους. Αυτό δεν σημαίνει αδιαφορία. Θα πρέπει να ακούσετε με προσοχή τα όσα έχει να σας πει, να τα αποδεχθείτε και να μπείτε στη θέση του παιδιού σας. Πείτε του τη μαγική φράση: «Τι σκέφτεσαι να κάνεις;» αυτομάτως τους δίνεται το κίνητρο να γίνουν υπεύθυνα αλλά και δημιουργικά ως προς την εύρεση των λύσεων.
•Δείχνετε στους εφήβους με το παράδειγμά σας ότι βλέπετε τις ατυχίες μάλλον σαν «άθλημα» που σας κρατάει σε φόρμα παρά σαν μια σειρά από καταστροφές που μοιραία αντιμετωπίζετε στωικά κατεβάζοντας το κεφάλι. Δεν υπάρχουν αδιέξοδα στη ζωή κάπου εκεί υπάρχει κάποια λύση στο πρόβλημα.
•Μάθετέ τους να έχει ρεαλιστικές προσδοκίες που να είναι στα μέτρα του. Βοηθήστε το να καταλάβει ότι όλα χτίζονται με πολλή προσπάθεια.
•Συνηθίστε το σε έναν έστω στοιχειώδη προγραμματισμό στην καθημερινή του ζωή. Η ρουτίνα κατά βάθος αρέσει πολύ στα περισσότερα παιδιά. Αν δηλαδή συναντήσει μια αναποδιά, η συνήθειά του να έχει μια ρουτίνα θα το κάνει να νιώσει ότι η ζωή συνεχίζεται κανονικά.
•Μάθετε στο παιδί να ξεφεύγει απ’ ό,τι το στρεσάρει, αναζητώντας καταφύγιο στις μικρές απολαύσεις του εαυτού του. Είναι καλό να έχει ένα χόμπι που το ευχαριστεί και το βοηθά να αποβάλλει την ένταση και το άγχος του.
•Το χιούμορ είναι εξαιρετικό «όπλο» για τις δύσκολες στιγμές.
•Είναι σημαντικό να αποδέχεστε τα λάθη. Είναι ωραίο πράγμα να κάνουμε λάθη. Μας μαθαίνουν και μας δίνουν την ευκαιρία για αυτοβελτιώση.
