Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, που οι περισσότεροι γνωρίζουν ως Αγία Ζώνη, βρίσκεται στους Β.Α πρόποδες του γρανιτένιου βράχου «Ισάρι», στην κορυφή του οποίου δεσπόζει το βυζαντινό κάστρο, στο οποίο οφείλει την ονομασία του η πόλη του Σιδηροκάστρου.
Το ιερό της εκκλησίας, ξαφνιάζει και ταυτόχρονα εντυπωσιάζει τον επισκέπτη – προσκυνητή, αφού πρόκειται για έναν ελληνιστικό τάφο, λαξευμένο στον γρανιτένιο βράχο, που στη συνέχεια οι πρώτοι Χριστιανοί μετέτρεψαν σε τόπο λατρείας.
Η πρόσοψη του τάφου, θυμίζει έντονα αρχαίο ελληνικό ναό, με τους κίονες, τη μετόπη και το αέτωμα, να ξεχωρίζουν σκαλισμένα στο βράχο, και μία κεντρική είσοδο που σήμερα είναι η Ωραία Πύλη.
Ένας παρόμοιος λαξευμένος τάφος, που όμως δεν ολοκληρώθηκε, υπάρχει κάτω αριστερά της εκκλησίας, εκεί που σήμερα βρίσκεται το μικρό καμπαναριό.
Οι πρώτοι Χριστιανοί της περιοχής, μετέτρεψαν τον αρχαίο τάφο σε εκκλησία, κάτι που συνηθιζόταν τα χρόνια εκείνα. Κατά τη βυζαντινή εποχή, αγιογραφίες διακόσμησαν τη βραχώδη επιφάνεια του εσωτερικού της, από τις οποίες ορισμένες διασώζονται μέχρι τις μέρες μας.
Στα χρόνια της Τουρκοκραίας, η εκκλησία εγκαταλείφθηκε και ξεχάστηκε, με αποτέλεσμα να καλυφθεί από την πυκνή βλάστηση. Το 1915 η Θεόπεμπτη Παζώνη, κάτοικος του Σιδηροκάστρου, εντόπισε την είσοδο, μπήκε στο εσωτερικό και εντυπωσιασμένη ενημέρωσε τον τότε μητροπολίτη Παρθένιο, που καθάρισε το χώρο και τέλεσε με ευλάβεια την πρώτη Θεία Λειτουργία.
Μετά το 1916, Μελενίκιοι που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο Σιδηρόκαστρο, τοποθέτησαν στην εκκλησία την εικόνα της Αγίας Ζώνης, που έφεραν μαζί με άλλα κειμήλια από το Μελένικο, που με τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) επιδικάστηκε στην γειτονική Βουλγαρία.
Τη σημερινή του μορφή η εκκλησία, την πήρε το 1939 όταν με πρωτοβουλία του μητροπολίτη Βασιλείου, ο ναός επεκτάθηκε εκτός βράχου για να αποτελέσει από τότε ένα από τα σημαντικότερα ορθόδοξα προσκυνήματα της περιοχής μας. Το 2002 ο ναός ανακαινίστηκε εξολοκλήρου με πρωτοβουλία του σημερινού μητροπολίτη Μακαρίου.
Κάθε χρόνο, κατά τον εορτασμό της Άγιας Ζώνης (31/8) πραγματοποιείται στο Σιδηρόκαστρο μεγάλη θρησκευτική εμποροπανήγυρη, που προσελκύει πλήθος κόσμους απ΄ ολόκληρη την περιοχή.
Παραμονή της γιορτής, πραγματοποιείται περιφορά της εικόνας της Αγίας Ζώνης, με τη συμμετοχή σύσσωμου του κλήρου και πλήθος κόσμου.
Δείτε το βίντεο:
