Ο μόλυβδος είναι ένα μαλακό και ανθεκτικό στην διάβρωση μέταλλο, ανιχνεύσιμο σε μικρές ποσότητες σε όλο το περιβάλλον.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), περίπου 250.000 παιδιά στις ΗΠΑ ηλικίας από ενός μέχρι πέντε ετών εμφανίζουν επίπεδα μολύβδου στο αίμα μεγαλύτερα από 10 μικρογραμμάρια ανά δεκατόλιτρο (μg/dL).
Πριν από το 1978, αποτελούσε κύριο συστατικό των βαφών εσωτερικού χώρου καθώς και της βενζίνης. Επίσης, χρησιμοποιούταν σε σωλήνες νερού για την συγκόλληση κονσερβών για αντίστοιχα τρόφιμα καθώς και σε φυτοφάρμακα οπορωφόρων δέντρων. Αν και αυτές οι χρήσεις έχουν απαγορευθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και η χρήση του μολύβδου είναι σήμερα πολύ περιορισμένη, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σε περισσότερες από 100 βιομηχανικές δραστηριότητες καθώς και σε ποικίλες καθημερινές ψυχαγωγικές δραστηριότητες (χόμπι).
Τα μικρά σωματίδια μολύβδου εισέρχονται στο σώμα κυρίως μέσω της εισπνοής ή της κατάποσης μολύβδου που περιέχεται σε σκόνη. Από τους πνεύμονες ή την εντερική οδό, ο μόλυβδος μετακινείται με το κυκλοφορικό σύστημα (αίμα) σε όργανα όλου του σώματος. Το σώμα μεταφέρει βαθμιαία το μόλυβδο από το αίμα και τα όργανα στα οστά και τα δόντια, όπου μπορεί να αποθηκευτεί για δεκαετίες. Περίπου το 94% του μολύβδου στους ενήλικες και το 73% στα παιδιά αποθηκεύεται εν τέλει στα οστά. Για να απαλλαγεί το σώμα από τον μόλυβδο, τον απομακρύνει λίγο-λίγο από τα οστά και τον αποβάλλει με τα ούρα και τα κόπρανα. Ο μόλυβδος μπορεί επίσης να κινητοποιηθεί εκ νέου, δηλαδή, να επιστρέψει πίσω στο αίμα και τα όργανα, όταν ένα οστό σπάσει (κάταγμα) ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Επιπλέον, μπορεί να μεταδοθεί από τη μητέρα στο αγέννητο παιδί της, καθώς και στο βρέφος κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Οι γυναίκες, των οποίων τα έμβρυα εκτίθενται στον μόλυβδο, μπορεί να αποβάλλουν ή να έχουν πρόωρο τοκετό.
Η δηλητηρίαση από μόλυβδο μπορεί να επηρεάσει σχεδόν όλα τα μέρη του σώματος, αλλά τα αποτελέσματά της είναι πιο σαφή στο κεντρικό νευρικό σύστημα και τα νεφρά. Ο μόλυβδος μπορεί να επηρεάσει επίσης, την γνωστική ανάπτυξη, η οποία μπορεί να οδηγεί σε μαθησιακές δυσκολίες και προβλήματα συμπεριφοράς. Σύμφωνα με το labtestsonline.gr η οξεία έκθεση στο μόλυβδο μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλοπάθεια, έντονο κοιλιακό άλγος, έμετο, διάρροια, κώμα, σπασμούς και σε ορισμένες περιπτώσεις, θάνατο.
Η χρόνια έκθεση μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, παρατεταμένο κοιλιακό άλγος, αναιμία, ναυτία, απώλεια βάρους, κόπωση, κεφαλαλγία, καθώς και απώλεια της γνωστικής λειτουργίας. Η χρόνια χαμηλού επιπέδου έκθεση σε μόλυβδο μπορεί να μην εμφανίζει συμπτώματα μέχρι τη στιγμή που τα νεφρά αρχίσουν να υπολειτουργούν.
Τα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 6 ετών είναι πιο πιθανό να εκτεθούν σε μόλυβδο αφενός εξαιτίας της συχνής τους κακής συνήθειας να τοποθετούν το χέρι τους στο στόμα και αφετέρου λόγω των υψηλών ποσοστών απορρόφησης του μόλυβδου από τον οργανισμό τους. Ο μόλυβδος εισέρχεται στο σώμα τους με την κατάποση της σκόνης ή θρυμμάτων χρώματος, την εισπνοή σκόνης, πιπιλώντας ή μασώντας αντικείμενα που περιέχουν μόλυβδο ή έχουν μολυνθεί από μόλυβδο και/ή με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων ή νερού.
Η έκθεση ενηλίκων στον μόλυβδο εξαρτάται από το επάγγελμά τους και τις ψυχαγωγικές τους συνήθειες (χόμπι). Τα παιδιά και οι σύζυγοι των ατόμων που εργάζονται με μόλυβδο πιθανόν να εκτεθούν από τα ρούχα εργασίας τους.
Χώροι εργασίας όπου είναι πιθανή η έκθεση στο μόλυβδο:
• Τήξη μόλυβδου.
• Κατασκευαστικές εργασίες.
• Συγκόλληση χάλυβα.
• Ανακατασκευή γεφυρών.
• Εκπαίδευση σε πεδίο βολής και χρήση υλικών καθαρισμού όπλων.
• Ανακατασκευή και φινίρισμα (φανοποιεία).
• Εργασία σε χυτήριο.
• Ανακύκλωση παλιοσίδερων.
• Εργασίες επισκευής αυτοκινήτων.
• Μάτισμα (συγκόλληση) καλωδίων.
Ψυχαγωγικές δραστηριότητες όπου είναι δυνατή η έκθεση στον μόλυβδο:
• Χυτές σφαίρες ή βαρίδια αλιείας (μολυβήθρες).
• Ανακαίνιση σπιτιού που χτίστηκε πριν από το 1978.
• Σκοποβολή σε σκοπευτήριο.
• Συγκόλληση μολύβδου.
• Εργασίες επισκευής αυτοκινήτων.
• Εργασία με βιτρώ (χρωματισμένο γυαλί).
• Υαλοκεραμική.
• Ζωγραφική με χρωστικές ουσίες.
Είδη που εισάγονται από τρίτες χώρες, όπως σκευάσματα παραδοσιακής ιατρικής, υγιεινές τροφές, συμπληρώματα διατροφής, καλλυντικά, φθηνά κοσμήματα της μόδας, παιχνίδια, και τρόφιμα σε κονσέρβες, μπορεί να περιέχουν μόλυβδο. Οι γιατροί θα πρέπει να εξετάζουν διεξοδικά τους ανθρώπους, ιδιαίτερα τα παιδιά μετανάστες, πρόσφυγες και άτομα, που έχουν υιοθετηθεί από άλλες χώρες, καθώς μπορεί να βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για υπερβολική έκθεση στον μόλυβδο.
Όταν τα επίπεδα του μολύβδου στο αίμα ενός παιδιού είναι μεγαλύτερο από 20 μg/dL, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει μία εξέταση αιμοσφαιρίνης και/ή εξέταση αιματοκρίτη, ώστε να διαπιστώσει αν το παιδί έχει αναιμία, καθώς και εξετάσεις σιδήρου για να ελέγξει την περίπτωση ανεπάρκειας σιδήρου.
Θεραπεία
Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσει κανείς τον μόλυβδο είναι να αποφευχθεί εξαρχής η έκθεση σ’ αυτόν. Ο εργαστηριακός έλεγχος παιδιών και ενηλίκων χρησιμοποιείται για να κατευθυνθεί η θεραπεία της δηλητηρίασης από μόλυβδο. Η πιο συνηθισμένη θεραπεία είναι να εντοπιστεί η πηγή του μολύβδου και να εξαλειφθεί ή να ελαχιστοποιηθεί η περαιτέρω έκθεση. Αυτό περιλαμβάνει μέτρα όπως το συχνό σφουγγάρισμα των κατοικήσιμων χώρων καθώς και την μη άμεση κατανάλωση του νερού της βρύσης, σε περίπτωση που χρησιμοποιούνται σωληνώσεις μολύβδου.
Η «εξάλειψη» του μολύβδου ενός σπιτιού μπορεί να είναι αναγκαία σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτή είναι η διαδικασία της μεθοδικής απομάκρυνσης χρωμάτων με μόλυβδο ή άλλων πηγών μολύβδου από ένα κτίριο ή ένα χώρο και συνήθως πραγματοποιείται από έναν εκπαιδευμένο επαγγελματία. Μην προσπαθήσετε να αφαιρέσετε χρώμα που περιέχει μόλυβδο μόνοι σας – είναι πιθανό να θέσετε σε κίνδυνο τόσο τον εαυτό σας, όσο και την οικογένειά σας.
