Η ελληνίδα μάνα φημίζεται για την αφοσίωση στα παιδιά της. Και η μητρική αγάπη μπορεί να μην έχει όρια – η φροντίδα όμως (πρέπει να) έχει. Μαμάδες κυνηγούν…τους 42χρονους γιους τους για να φορέσουν ζακέτα ή τις, επίσης μαμάδες, κόρες τους «να φάνε κάτι». Μαμάδες, κουβαλούν την τσάντα των παιδιών τους, κι ας κοντεύουν να μπουν στο Πανεπιστήμιο. Ή μαγειρεύουν δεύτερο φαγητό γιατί «ο Δημητράκης δεν τα τρώει τα φασολάκια». Δείτε ποιες είναι οι αρνητικές επιπτώσεις αυτών των πρακτικών στα παιδιά και, αν είστε τέτοια μαμά, αναθεωρήστε.
Υπερπροστατευτικότητα είναι η ακραία εκδοχή απόλυτα φυσιολογικών γονεϊκών συναισθημάτων. Η φυσιολογική ανησυχία για την ασφάλεια του παιδιού γίνεται διαρκής έλεγχος. Η επίβλεψη γίνεται “φυλακή” και η φροντίδα βραχνάς.
Ο υπερπροστατευτικός γονιός επιμένει να ελέγχει την συμπεριφορά και τις πράξεις του παιδιού, περνώντας από την φροντίδα στην υπερβολική προστασία. Συνηθισμένη τάση των υπερπροστατευτικών γονιών είναι να συμπεριφέρονται στο παιδί σαν να είναι μικρότερο κι έτσι, να κατασκευάζουν μια σειρά ανύπαρκτων αναγκών που πρέπει οπωσδήποτε να καλύψουν!
Γιατί η υπερβολική φροντίδα κάνει κακό στα παιδιά
Τα παιδιά γίνονται αντιδραστικά
Όλοι άνθρωποι τείνουν να αντιδρούν όταν πιέζονται -η δράση προκαλεί αντίδραση. Το διαρκές «κανάκεμα» και ο αγχώδης μαραθώνιος κάλυψης κάθε ανάγκης του παιδιού, μοιραία θα το φέρουν απέναντί σας. Η αγάπη και η φροντίδα είναι παραπάνω από αποδεκτές –είναι υποχρεώσεις κάθε γονιού. Όταν η φροντίδα καταλήγει σε ένα διαρκές κυνηγητό («ντύσου καλά», «άσε με να σου βάλω εγώ να φας», «δεν θα πας εκδρομή –φοβάμαι να σ’ αφήσω μόνο σου!»), το παιδί δεν νιώθει τίποτα περισσότερο από καταπίεση. Και, μοιραία, αντιδρά, απορρίπτοντας τις καλές προθέσεις των γονιών του, αφού το μόνο που μετράει γι’ αυτό είναι η ζητούμενη «απελευθέρωση» από τον βραχνά της υπερβολικής φροντίδας.
Με δυό λόγια: οι υπερπροστατευτικοί γονείς, κάνουν παιδιά που νιώθουν καταπιεσμένα και ανελεύθερα και που, εν τέλει, αποζητούν τρόπους διεξόδου απ’ την γονεϊκή (υπερβολική) στοργή.
…στερούνται αυτοπεποίθησης
Όσο οι υπερπροστατευτικοί γονείς προσπαθούν να απαλλάξουν το παιδί από άγχη και ευθύνες, τόσο εκείνο αντιλαμβάνεται ότι οι γονείς του δεν το εμπιστεύονται. Η λογική των γονιών που “πάσχουν” από υπερβολική αγάπη, είναι ότι όσο περισσότερο διευκολύνουν τη ζωή του παιδιού τους, τόσο καλύτερα θα τη ζήσει. Ωστόσο, το μήνυμα που καταλήγει ένα παιδί να καταγράψει είναι ότι οι γονείς του δεν έχουν αρκετή πίστη σ’ αυτό. Και το επόμενο βήμα είναι το «Δεν είμαι επαρκής/Δεν είμαι αρκετά καλός σε τίποτα/Δεν μπορώ να τα καταφέρω». Επιπλέον, τα παιδιά θέλουν να νιώθουν την χαρά της επίτευξης ενός δύσκολού στόχου –επιθυμούν να φέρουν σε πέρας μια «δύσκολη αποστολή».
Με δυο λόγια: Τα παιδιά πρέπει να έχουν περιθώρια αυτενέργειας για να χτίσουν αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Η ανάληψη των ευθυνών τους, αντ’ αυτών, λέει «δεν είσαι ικανός να το κάνεις, γι’ αυτό θα το κάνω εγώ για ΄σένα.».
…εξαρτώνται από τους γονείς τους
Οι υπερπροστατευτικοί γονείς, προσπαθώντας να προστατέψουν τα παιδιά από κάθε τύπου κίνδυνο, καταλήγουν να λειτουργούν κάπως… ευνουχιστικά. Ένα παιδί που έχει μάθει ότι οι ευθύνες διεκπεραιώνονται και οι κίνδυνοι αποκρούονται από τη μαμά και το μπαμπά, δεν αναπτύσσει κοινωνικές δεξιότητες. Δεν μαθαίνει πώς να επιλύει μόνο του ένα πρόβλημα και πώς να λειτουργεί αυτόνομα. Γιατί ένα παιδί να αναπτύξει τη διάθεση και τις ικανότητες να αντιμετωπίζει τα εμπόδια που θα προκύψουν, αν γνωρίζει πως όλα θα διευθετηθούν από κάποιον άλλο;
Με δυο λόγια: Οι γονείς που κάνουν πάρα πολλά για τα παιδιά τους, μεγαλώνουν ανθρώπους που δεν μπορούν να στηριχτούν στα πόδια τους.
Πόση αγάπη… “επιτρέπεται”;
Άπειρη. Όλη η αγάπη του κόσμου δεν είναι αρκετή για το παιδί σας. Πρέπει, όμως, να γίνει αντιληπτό ότι η αγάπη (η άπλετη και αιώνια) δεν πρέπει να στέκεται εμπόδιο στην ανεξαρτησία των παιδιών. Αφήστε τα παιδιά να κάνουν λάθη, να χάσουν, να απογοητευτούν -αλλά και να λερωθούν ή να χτυπήσουν. Είναι ο μόνος τρόπος να γίνουν ισορροπημένα και αυτόνομα. Ενθαρρύνετέ τα να ζήσουν καινούριες εμπειρίες, αντί να τις φοβούνται, και να αναλαμβάνουν ευθύνες, αντί να τις αποφεύγουν.
Η αγάπη πρέπει να δίνει φτερά, όχι να τα κόβει.
