Ο έφηβος στη διαδικασία της εξέλιξής του διαρκώς δοκιμάζει συμπεριφορές και θέλει να προκαλεί, γιατί έτσι νιώθει ότι μεγαλώνει και αποκτά ανεξαρτησία.
«Θα κάνω ό,τι γουστάρω», «πας καλά;», «και εμένα τι με νοιάζει;» είναι μερικές από τις φράσεις που χρησιμοποιεί.
Σύμφωνα με τον κ. Στέλιο Μαντούδη αναπτυξιακό εργοθεραπευτή, συχνά οι γονείς παραπονιούνται για συγκρούσεις ανάμεσα στους ίδιους και τα παιδιά τους, τις οποίες αποδίδουν στην προκλητική συμπεριφορά των παιδιών.
Διάβασε περισσότερες συμβουλές που θα βοηθήσουν εσένα και την οικογένεια σου.
Πότε μία συμπεριφορά θεωρείται προκλητική
Εάν ένα παιδί θέλει να προκαλεί, είναι φυσιολογικό μέχρι κάποιο βαθμό, αποτελεί μέρος της ανάπτυξής του και μπορεί να εκφραστεί με ποικίλες συμπεριφορές, όπως να παρακούει τους γονείς του, τους εκπαιδευτικούς και άλλους ενήλικες, να τσακώνεται, ακόμα και να τραβάει την προσοχή με το ντύσιμό του ή με το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί.
Φυσιολογικές προκλητικές συμπεριφορές ενός παιδιού- εφήβου
- Εξεζητημένο ντύσιμο και λεξιλόγιο
- Απομόνωση στον προσωπικό του χώρο
- Παραμέληση των σχολικών του υποχρεώσεων
- Σκασιαρχείο, κοπάνα από το σχολείο
- Εναντίωση σε κανόνες και όρια
- Τσακωμοί λεκτικοί με γονείς και αδέρφια
Πού οφείλεται η προκλητική συμπεριφορά;
Ένα προκλητικό παιδί μπορεί να προσπαθεί να αποκτήσει τον έλεγχο μιας κατάστασης ή να παλεύει για την ανεξαρτησία του. Επίσης, μπορεί να δοκιμάζει τα όρια σας. Ένα παράδειγμα ανυπακοής είναι όταν εκφράζει τη δυσαρέσκεια του, τη στιγμή που του λέτε να κάνει κάποιες δουλειές.
Ένα προκλητικό παιδί μπορεί απλά να πειραματίζεται για να γνωρίσει τον εαυτό του και τους γύρω του. Άλλες φορές πάλι ίσως να προσπαθεί να διερευνήσει μέσα από την πρόκληση την κακή συμπεριφορά.
Όσο η συμπεριφορά του δε βάζει σε κίνδυνο την ασφάλειά του ή την ασφάλεια των γύρω του, καλό είναι οι γονείς να μην επεμβαίνουν, αλλά να προσπαθούν να καταλάβουν και να ακούσουν. Η κατανόηση του τι κρύβεται πίσω από τη συμπεριφορά του, είναι ένα σημαντικό μέρος της αντιμετώπισης του προβλήματος. Αν όμως, παρατηρήσετε ακραίες καταστάσεις, τότε να μιλήσετε με έναν ειδικό.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να αποφύγουν τις προκλητικές συμπεριφορές;
Αρχικά, βεβαιωθείτε ότι είστε αρκετά σαφείς και σταθεροί , τη στιγμή που εξηγείτε στο παιδί τους κανόνες του σπιτιού και τις υποχρεώσεις του μέσα σε αυτό, τηρώντας πάντα κοινή θέση ως ζευγάρι και αποφεύγοντας τις διαφωνίες και τα διπλά μηνύματα.
- Προσπαθήστε να καταλάβετε τι ζητάει το παιδί και τι προσπαθεί να πετύχει με τη συμπεριφορά του. Ίσως πρόκειται μόνο για αναζήτηση της ταυτότητάς του « ποιος είμαι» «ποιες είναι οι δυνατότητές μου» « τι περιμένουν οι άλλοι από μένα».
- Αξιολογήστε πόσο αποτελεσματικό είναι το κήρυγμά σας και επιλέξτε να καθοδηγήσετε με τέτοιο τρόπο το παιδί ώστε να μην αισθανθεί ότι το πιέζετε ή το εκμεταλλεύεστε.
- Καλλιεργήστε σταθερές αξίες και αρχές που θα δημιουργήσουν μία σταθερή βάση ώστε το παιδί να νιώθει ασφάλεια και σιγουριά.
- Αξιοποιήστε τα θετικά της εφηβείας, την ορμητικότητα, τον ενθουσιασμό, το πάθος, τη δύναμη, την τόλμη. Οι γονείς δεν πρέπει να έχουμε μόνο απαιτήσεις, πρέπει να προβάλλουμε κι εκείνα τα στοιχεία που θα κάνουν τους εφήβους να νιώσουν ότι είναι σημαντικοί.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς με εφήβους που παρουσιάζουν προκλητικές συμπεριφορές;
Αντιμετωπίστε το παιδί σας, όπως θα θέλατε να αντιμετωπίζουν και οι άλλοι εσάς. Να είστε σταθεροί στις απόψεις σας, αλλά να του μιλάτε πάντα ήρεμα χαμηλόφωνα με σεβασμό δείχνοντας διάθεση κατανόησης. Η συμπεριφορά σας αποτελεί παράδειγμα για το πως το παιδί σας εκφράζει τη γνώμη του ή διαφωνεί.
Όσο η συμπεριφορά του δε βάζει σε κίνδυνο την ασφάλειά του ή την ασφάλεια των γύρω του, καλό είναι να μην επεμβαίνετε και να του αφήνετε χώρο να εκφραστεί. Αν πάλι, παρατηρήσετε ακραίες καταστάσεις, τότε να μιλήσετε με έναν ειδικό σε κάποιο αναπτυξιακό κέντρο.
Διάβασε περισσότερες συμβουλές που θα βοηθήσουν εσένα και την οικογένεια σου.
Πότε και που πρέπει να αντιμετωπιστούν από ειδικό
Αν παρόλες τις καλές σας προσπάθειες με τη συζήτηση, τη θετική στάση, δεν έχετε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, η συζήτηση με έναν ειδικό θα σας βοηθήσει να καταλάβετε μήπως δοκιμάζει τα όριά του, αν προσπαθεί να σας επιβληθεί και να ανεξαρτητοποιηθεί, γιατί νιώθει ότι μεγαλώνει και έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει. Στη συνέχεια, θα πρέπει το παιδί να το δει ο ειδικός σε ένα αναπτυξιακό κέντρο, να κάνει μια συνέντευξη μαζί του και να του δώσει να συμπληρώσει ορισμένα ερωτηματολόγια συμπεριφοράς.
Στέλιος Μαντούδης, Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής
Επιστημονικά Υπεύθυνος των Αναπτυξιακών Κέντρων Mandou
