Το ψωμί και τα πατατάκια “μπαγιατεύουν” και αλλάζει η υφή τους. Αλλά γιατί το ψωμί γίνεται σκληρότερο, ενώ τα πατατάκια μαλακώνουν;
Η απάντηση έχει να κάνει με την υγρασία. Αλλά όχι αποκλειστικά την υγρασία. Η όλη διαδικασία που τα πατατάκια μπαγιατεύουν δεν έχει εξηγηθεί πλήρως από τους επιστήμονες μέχρι σήμερα. Ωστόσο, έχουμε αναγνωρίσει τους βασικούς παράγοντες που συμβαίνει αυτό.
Μπαγιάτικο ψωμί
Πρώτα απ’ όλα πρέπει να καταλάβετε τι γίνεται με το ψωμί. Μέσα στο ψωμί υπάρχει ένα πλέγμα από μόρια αλευριού, πρωτεΐνης, ή γλουτένης και αμύλου. Τα μόρια αυτά δημιουργούν ικριώματα γύρω από μικροσκοπικές τρύπες αέρα με διοξειδίου του άνθρακα. Αυτές οι τρύπες δημιουργούνται όταν η μαγιά “τρώει” τα σάκχαρα στο ψωμί κατά την παρασκευή του. Είναι η φάση που η ζύμη του ψωμιού “φουσκώνει” και η δομή του γίνεται σπογγώδης. Αυτό βοηθάει το ψωμί να συγκρατήσει την υγρασία.
Τα άμυλα στο ψωμί αποτελούνται από δύο κύρια μέρη: την αμυλόζη (amylose) και την αμυλοπηκτίνη (amylopectin). Όταν ψήνεται το ψωμί τα μόρια αμυλόζης διασπώνται και χάνουν την υγρασία τους μέσα στην πρώτη ημέρα. Όσο το ψωμί είναι φρέσκο και κόβεται εύκολα, καταλαβαίνετε ότι αυτά τα μόρια δεν έχουν απωλέσει ακόμα την υγρασία τους. Η αμυλοπηκτίνη από την άλλη πλευρά σχηματίζει κρυσταλλικές δομές που συγκρατούν την υγρασία παγιδευμένη πολύ περισσότερο. Είναι η αργή διάσπαση αυτών των μορίων που αποδεσμεύει την υγρασία από το ψωμί και το κάνει να σκληραίνει.
Μπαγιάτικα πατατάκια
Και εδώ όλο το μυστικό είναι η υγρασία. Τα πατατάκια χάνουν σχεδόν όλη την υγρασία τους όταν τηγανίζονται απότομα σε πολύ καυτό λάδι. Η υγρασία εξατμίζεται χάρη στην υψηλή θερμότητα του λαδιού. Τόσο το ψωμί, όσο και τα πατατάκια περιέχουν πολλά μόρια αμύλου, τα οποία είναι υδρόφιλα από την φύση τους. Δηλαδή απορροφούν νερό. Στα απολύτως αποξηραμένα πατατάκια αυτά τα άμυλα είναι αρκετά “διψασμένα”, οπότε απορροφούν τα μόρια νερού από τον αέρα γύρω από αυτά. Το νερό στη συνέχεια μαλακώνει τα πατατάκια και τα κάνει “μπαγιάτικα”.
Αυτή η διαδικασία συμβαίνει επίσης στο ψωμί, όταν τα υδρόφιλα άμυλα στην κρούστα απορροφούν την υγρασία από το εσωτερικό του ψωμιού, αφήνοντάς το στεγνό και μπαγιάτικο.
Γιατί τα πατατάκια διατηρούνται τραγανά όσο είναι μέσα στην σακούλα
Η σακούλα αυτή είναι σαν ένα μπαλόνι. Μια έρευνα έδειξε ότι ορισμένες σακούλες για πατατάκια περιέχουν πάνω από 86% αέρα! Αλλά δεν πρόκειται για απλό αέρα. Είναι γεμάτες με αέριο άζωτο. Το άζωτο είναι ένα αδρανές αέριο που σημαίνει είναι λιγότερο αντιδραστικό από άλλα αέρια στον αέρα. Επίσης, όταν γεμίζουν τις σακούλες με πατατάκια και αέριο άζωτο, προσέχουν να υπάρχει καθόλου υγρασία στο μείγμα. Έτσι, όταν ανοίγετε την σακούλα, τα πατατάκια είναι ακόμα τραγανά.
Επίσης, ο λόγος που οι σακούλες είναι τόσο πολύ φουσκωμένες, είναι για να μην σπάνε εύκολα τα εύθραυστα πατατάκια μέσα σε αυτές.
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να κρατάτε το ψωμί ωραίο και φρέσκο
Το κλειδί εδώ είναι ένα: η θερμοκρασία. Το ψωμί που θα μπει στο ψυγείο θα μπαγιατέψει έξι φορές ταχύτερα από ό,τι σε θερμοκρασία δωματίου. Από την άλλη μεριά, το καλά τυλιγμένο ψωμί που θα μπει φρέσκο στην κατάψυξη θα διατηρηθεί πολύ περισσότερο.
Αν σκοπεύετε να φάτε το ψωμί μέσα σε μία ή δύο μέρες, κρατήστε το μέσα σε μια χαρτοσακούλα. Είναι καλή λύση για να διατηρήσετε την υγρασία στο ψωμί. Μην το βάζετε σε πλαστικές σακούλες, επειδή παγιδεύουν την υγρασία, η οποία αποβάλλεται από το ψωμί. Αυτό οδηγεί σε συσσώρευση υγρασίας και στην δημιουργία μούχλας.
Πώς να ξανακάνετε τα πατατάκια τραγανά και το ψωμί μαλακό, όταν έχουν μπαγιατέψει
- Για τα πατατάκια: Βάλτε τα στον φούρνο μικροκυμάτων στην λειτουργία υψηλής ενέργειας για 30 δευτερόλεπτα και σχεδόν όλη η υγρασία θα σας εξαφανιστεί. Όταν τα βγάλετε θα είναι και πάλι τραγανά, σαν να τα αγοράσατε εκείνη την στιγμή!
- Για το ψωμί: Μια φρατζόλα που μόλις έχει μπαγιατέψει μπορεί να μπει στον φούρνο της κουζίνας στους 60 βαθμούς Κελσίου και να αναθερμανθεί και να απορροφήσει στην συνέχεια περισσότερη υγρασία.
